Wie een stoma krijgt, heeft tijd nodig om dit lichamelijk en geestelijk te verwerken. U zult moet wennen aan de praktische verzorging van de stoma en de invloed die het heeft op uw dagelijks leven; douchen of in bad gaan, kleding, voeding, werk, sport, uw persoonlijke leven en seksualiteit.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
De ontlasting verlaat het lichaam dan via een opening in de buik en wordt opgevangen in speciaal opvangmateriaal. Omdat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen ontlasting en winden tegenhouden.
Douchen en baden
' Die vraag wordt vaak gesteld. Het antwoord is 'ja', maar u moet rekening houden met het volgende: Als u zonder stomamateriaal gaat douchen, kan er ontlasting of urine uit de stoma komen. U kunt ook mét stomamateriaal douchen en het materiaal daarna afdrogen of verwisselen.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
In principe mag u alles doen met uw stoma. Bij tillen moet u er alleen wel op letten dat u niet te zwaar tilt; we adviseren een gewicht van gemiddeld 5 tot maximaal 15 kilo.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
Het grootste deel van het gas (70%) bestaat uit ingeslikte lucht. Dat komt voornamelijk door snel praten en snel eten. Ook bij kauwgom kauwen, drinken door een rietje, roken, nervositeit en een slecht passend gebit wordt er veel lucht ingeslikt. Hiermee kun je dus rekening houden.
Stoma opvangsystemen
De huidplak blijft 2 tot 3 dagen zitten. Het zakje kan, afhankelijk van de soort stoma, verwisselt worden.
De stoma bestaat uit slijmvlies. Dat voelt vochtig, net als het slijmvlies in je mond. De stoma zelf is gevoelloos, het bevat geen zenuwuiteinden. Een stoma is geen ziekte maar een aanpassing in je lichaam.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
U kunt nog steeds aan uw 2 ons groenten en 2 stuks fruit komen. Bepaalde soorten groenten en fruit hebben wel een stevige schil (vooral aardappels en appels), dus die kunt u beter van tevoren schillen om problemen zoals verstopping te voorkomen.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
Doordat u een stoma heeft gehad is een deel van uw darm enige tijd niet in gebruik geweest. Hierdoor is uw ontlasting aan het begin vaak dun en moet u regelmatig naar het toilet. De functie van de darm zal na de operatie vanzelf herstellen. Dit kan een aantal weken duren.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.
Een stoma kan blijvend of tijdelijk zijn. Dit is met name afhankelijk van de reden waarom je een stoma krijgt. Als je kringspier (anus) niet meer goed functioneert, dan is een blijvend stoma de oplossing. Een tijdelijk stoma kan later opgeheven worden.
De hoeveelheid ontlasting per 24 uur is verschillend per persoon, gemiddeld verwisselt u het zakje twee à drie keer per dag. Bij dunnere ontlasting moet u het zakje vaker verwisselen of legen. De colostoma kan ook in de nacht ontlasting produceren. Als u nog een endeldarm heeft, kunt u aandrang om te poepen krijgen.
Er zijn ongeveer 38.000 mensen met een stoma in Nederland. Jaarlijks komen daar ongeveer 7.000 bij. Verrweg de meeste mensen hebben een colostoma, daarna komt de ileostoma het meest voor.
Welke risico's en complicaties kunnen voorkomen? Elke ingreep brengt de kans op complicaties met zich mee. Zo zijn er ook bij het aanleggen van een stoma de normale risico's op complicaties van een operatie, zoals trombose, longontsteking, nabloeding en wondontsteking.