De bezetter pakt tijdens de oorlog bepaalde groepen mensen zomaar op. Sommige mensen duiken onder. Het gaat vooral om Joden, leden van het verzet die in gevaar zijn en mensen die zijn opgeroepen om te werken in Duitsland. Zij verbergen zich op zolders, in kelders of in andere geheime schuilplaatsen, zoals boerderijen.
Tijdens de oorlog zaten er in Nederland tussen de 300.000 en 330.000 mensen ondergedoken. Onder hen bevonden zich 28.000 Joden. Dit zijn er op het totale aantal onderduikers in verhouding misschien niet veel, maar op een Joodse gemeenschap van 140.000 mensen was het substantieel.
Miep Gies, haar echtgenoot Jan Gies, Bep Voskuijl, haar vader Johan Voskuijl, Johannes Kleiman en Victor Kugler waren de vrienden en het kantoorpersoneel die hielpen met zaken als boodschappen, kleding, medicijnen, boeken en tijdschriften. Voor de onderduikers waren zij vaak het enige contact met de buitenwereld.
Ze hielpen bijvoorbeeld Joden met onderduiken of drukten stiekem kranten. Soms deden ook kinderen mee met het verzet, omdat niemand hen verdacht. Ze brachten verboden kranten rond of gaven geheime berichten door. Verzetswerk was erg gevaarlijk en soms moesten verzetsmensen met hun kinderen onderduiken.
Het verbergen van personen op een adres waar zij niet geregistreerd stonden. In sommige gevallen werden geheime ruimtes gecreëerd waar de onderduikers zich moesten schuilhouden. In andere gevallen (vooral bij kinderen) namen zij deel aan het 'pleeggezin'.
Sommige mensen duiken onder. Het gaat vooral om Joden, leden van het verzet die in gevaar zijn en mensen die zijn opgeroepen om te werken in Duitsland. Zij verbergen zich op zolders, in kelders of in andere geheime schuilplaatsen, zoals boerderijen. Zo worden er in natuurgebieden onderduikhutten gegraven.
Anne moet onderduiken in het Achterhuis
Als Margot op 5 juli 1942 een oproep krijgt om zich te melden voor werk in nazi-Duitsland, wantrouwen haar ouders dat. Zij geloven niet dat het om werk gaat en besluiten om de volgende dag onder te duiken. Zij gaan zich verbergen om aan de vervolging te ontkomen.
Tijdens de bezetting gaat het leven gewoon door voor de niet vervolgde groepen. Mensen gaan nog steeds naar hun werk, naar de sportclub en het naar theater. Maar langzaam veranderen er dingen.
Het was het begin van vijf jaar bezetting en het leven werd in die tijd alleen maar slechter voor de Nederlanders. Ze werden door de Duitsers onderdrukt, uit hun huizen gezet, uitgehongerd en door de Duitsers gedwongen om te werken in fabrieken.
Duitsland. Anne Frank, of voluit Annelies Marie Frank, werd in 1929 geboren in Frankfurt am Main. Haar ouders, Otto en Edith Frank zijn beiden joods en wanneer de nazi's aan de macht komen in Duitsland besluit vader Otto om als eerste te emigreren naar Nederland.
Van de 28.000 Joodse onderduikers in de Tweede Wereldoorlog worden er 8000 ontdekt en afgevoerd naar concentratiekampen. Ook Anne Frank en haar familie worden gearresteerd. Sommige onderduikers worden verraden door bekenden, die daar geld voor krijgen van de Duitsers.
Veel mensen, vooral Joden, moesten onderduiken, omdat ze anders opgepakt konden worden. Ook NSB'ers probeerden de onderduikers te zoeken. Ze kregen hier namelijk vaak een beloning voor, bijvoorbeeld geld of een goede baan.
Tijdens WOII duikt het gezin van Anne Frank ruim twee jaar onder in het Achterhuis met het gezin Van Pels en Fritz Pfeffer.
Het verzet kenmerkte zich in vergelijking met andere bezette landen door relatief weinig gewapend en gewelddadig verzet en een zeer succesvolle onderduik, die leidde tot een grote verzetsorganisatie, de LO (Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers).
Auschwitz-Birkenau
De ergste en meest bekende verzameling van concentratie- en vernietigingskampen is Auschwitz-Birkenau. Auschwitz I begon als een kamp voor krijgsgevangen.
Aan het hoofd kwam een rijkscommissaris (Reichskommissar), de Oostenrijker Arthur Seyss-Inquart; hij werd op 29 mei 1940 geïnstalleerd.
Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog: een land waar je moest uitkijken met wat je zei en deed, omdat je zomaar kon worden gearresteerd. Een land waar één persoon, één partij de macht had, waar geen vrijheid van meningsuiting was en waar je niet mocht zijn wie je was of wie je wilde zijn.
In 1939 breekt de Tweede Wereldoorlog uit met de Duitse inval in Polen. Op 10 mei 1940 vallen Duitse troepen Nederland binnen. Binnen 5 dagen is de strijd afgelopen. De Nederlandse regering gaat in ballingschap en vestigt zich in Londen.
Steeds meer producten gaan op de bon zodat wat er is eerlijk wordt verdeeld. Voor het weinige dat nog verstrekt werd, stonden lange rijen hongerige mensen te wachten. In het begin had je die bonnen en als er dan wat was oest je bonnen inleveren dan had je broodbonnen, vleesbonnen, wat dan ook.
De bezetter komt met verschillende maatregelen om het leven in Nederland te reguleren. Eén van de bekendste is de invoering van het persoonsbewijs. De bezetter maakt echter ook het ziekenfonds verplicht en komt met de Winterhulp, die de bestaande hulporganisaties moet vervangen.
Willem van Maaren was de verrader.
Otto Frank en de helpers klagen hem in 1947 aan bij de politieke recherche omdat ze hem verdenken van verraad. Onderzoek levert echter geen bewijs op voor zijn schuld. Van Maaren bestrijdt de beschuldigingen en wijst een schikking van de hand. De kantonrechter verwerpt de aanklacht.
Eigenlijk laat het leven in zo'n kamp zich nauwelijks beschrijven. Het dagelijks leven van de gevangenen werd beheerst door angst, gebrek aan hygiëne, honger, oververmoeidheid, gedwongen arbeid, gebrek aan ruimte en heel vaak ook door het verdriet om vermoorde of vermiste familieleden of vrienden.
Toen Anne Frank (1929-1945) in februari 1934 in Amsterdam kwam wonen, was ze bijna vijf jaar. Dat betekent vanuit taalkundig gezichtspunt dat ze, net als alle kinderen van die leeftijd, haar moedertaal perfect beheerste. Die moedertaal was het Duits.