Het CBS berekent de prijsindexen door uitgebreid onderzoek te doen naar de prijzen van producten en diensten in Nederland. Iedereen kan de prijsindexen bekijken. De indexen zijn een betrouwbare bron voor prijsontwikkelingen.
Bij indexatie wordt het tarief aangepast op basis van de prijsindex. Je hoeft hier niet in mee te gaan, maar het mag wel mits dit aangegeven wordt in de algemene voorwaarden. Niet indexeren, dus geen prijsverhoging doorvoeren terwijl er wel inflatie is betekent dat je minder overhoudt!
Indexering is het aanpassen van geldbedragen aan een indexcijfer. Vaak betreft dit aanpassing aan de inflatie zodat het reële bedrag gelijk blijft, d.w.z. dezelfde (gemiddelde) koopkracht blijft vertegenwoordigen. De inflatie wordt bijvoorbeeld afgemeten aan de consumentenprijsindex (CPI).
Maandelijks berekent en publiceert het CBS de CPI. De CPI geeft de prijsontwikkeling weer van goederen en diensten die huishoudens aanschaffen voor consumptie.
In Nederland stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) het inflatiecijfer vast. Daarvoor kijken ze onder andere naar de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (CPI). Ook kijkt het CBS naar de prijsontwikkeling van bijvoorbeeld de huizenmarkt.
Elk jaar bepaalt het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties de inflatiecorrectie.
De inflatie is de jaar-op-jaarmutatie van de consumentenprijsindex (CPI) en geeft aan hoeveel duurder het leven voor een gemiddeld huishouden in Nederland is geworden in een jaar tijd.
Het CBS berekent de prijsindexen door uitgebreid onderzoek te doen naar de prijzen van producten en diensten in Nederland.
Consumentengoederen en -diensten in Nederland zijn volgens de HICP in 2023 gemiddeld 4,1 procent duurder geworden. In 2022 was de inflatie volgens de HICP 11,6 procent.
De gemiddelde CPI inflatie in Nederland in 2023 was 3.9%.
Bij een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 3.93% neemt de koopkracht van je vermogen met 50% af binnen een periode van 18 jaar.
Jaarlijkse indexering in de voorgaande jaren
2022: 1,9 procent. 2021: 3 procent. 2020: 3,5 procent. 2019: 2 procent.
Daarnaast verdwijnt in 2024 de negatieve bijdrage die dalende energieprijzen in 2023 nog aan de cpi (consumentenprijsindex) leveren. Daarmee komt de cpi-inflatie in 2024 op 3,8% (zie figuur 1.2, links). Hiermee blijft naar verwachting de Nederlandse inflatie wat hoger dan het Europese gemiddelde.
Je bent als werkgever verplicht om de lonen van je medewerkers te verhogen in het kader van de indexatie. De toepassing hiervan wordt bepaald in een collectieve arbeidsovereenkomst binnen je paritair comité.
Is het verplicht om jaarlijks de kinder- en partneralimentatie te indexeren? In de wet is de indexering vastgelegd. De alimentatie moet dus jaarlijks worden verhoogd met het vastgestelde percentage. Dit geldt ook als er in het ouderschapsplan, convenant en/of beschikking niks is vastgelegd over de indexering.
De consumptieprijsindex stijgt deze maand met 0,56 punt of met 0,43%. De inflatie op basis van de gezondheidsindex stijgt van 0,87% naar 1,28%. De afgevlakte gezondheidsindex bedraagt in december 125,91 punten. De inflatie voor voeding is in het afgelopen jaar sterk gestegen.
Het indexeren van de huur mag één keer per jaar gebeuren. Wanneer dat is, ligt ook vast: u doet dit op de datum waarop het huurcontract startte. Begon u te verhuren op 1 november 2020, dan kan u op 1 november 2021 de huurprijs indexeren. Let op: u mag dat doen, maar het is geen verplichting.
Niet iedereen in een sector met een indexeringssysteem valt er per definitie onder. Sommige sectoren werken wel met een indexering, maar alleen voor de sectorale minimumlonen, de zogenaamde baremieke lonen. Werknemers die meer verdienen, hebben dan geen recht op een loonindexering.
Het CBS publiceert verschillende prijsindexen. Veelgebruikte indexen zijn Consumentenprijsindex (CPI) , Dienstenprijsindex (DPI) en Producentenprijsindex (PPI) . Prijsindexen laten zien hoe de prijzen van lonen, producten en diensten zich hebben ontwikkeld per maand, kwartaal of jaar.
De inflatie in Nederland wordt gemeten als de stijging van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van de overeenkomstige periode in het voorgaande jaar.
Een algemene prijsstijging
Sommige prijzen stijgen, andere dalen. Inflatie treedt op wanneer er sprake is van een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten, niet alleen van individuele producten; dat betekent dat je vandaag minder kunt kopen voor 1 euro dan gisteren.
Een werkgever kan in geval van inflatie een zogeheten inflatiecorrectie op het salaris geven. Een verhoging om de stijgende kosten van het levensonderhoud te compenseren dus. Deze loonsverhoging krijg je doorgaans op jaarlijkse basis. Een inflatiecorrectie is echter niet verplicht.
Het gemiddelde CPI inflatiecijfer in 2021 berekend over alle maanden was 2.7%, ook al was de stijgende inflatie in december al 5.7%. Het door het CBS berekende gemiddelde CPI percentage van 2.7% is de maximale inflatiecorrectie die door commerciële bedrijven toegepast mag worden in 2022.
De cao loonstijgingen van 5,0 %, gemeten in het eerste kwartaal van 2023, zijn de hoogste in 40 jaar. Het inflatiepercentage voor het eerste kwartaal is gemiddeld 6,6 %.
De nieuwe cijfers worden doorgaans tussen de eerste en tweede donderdag van de maand volgend op de verslagmaand gepubliceerd. De cijfers van de voorgaande verslagmaand worden dan definitief. Alle publicatiemomenten van de CPI worden op de publicatieplanning bekendgemaakt.