De sacrale zenuwen regelen de blaas- en darmwerking. Als de communicatie tussen de sacrale zenuwen en de hersenen verstoord is, kan dat tot problemen met de darm- en blaascontrole leiden.
Het is duidelijk bewijs dat er – via de nervus vagus – sprake is van een verbinding tussen de darmen en het brein, aldus de onderzoekers. En zo kan voedsel invloed uitoefenen op de hersenfunctie.
Je darmen hebben namelijk ook een zenuwstelsel – het zogenaamde enterische zenuwstelsel. En dit maakt de darm enorm zelfstandig. Sommige zaken regelt hij dan ook gewoon zonder instructies van de hersenen, zoals het verteren van voedsel bijvoorbeeld. Daarom noemen we de darm ook wel het tweede brein.
De nervus vagus is een zenuw die uit de hersenen komt en naar organen in de borstkas en buik gaat. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus, onder elk sleutelbeen. Ze geven allebei vooral informatie door in de richting van het lichaam naar de hersenen.
Zingen, neuriën, gorgelen
Onderzoek heeft aangetoond dat zingen, neuriën en zelfs gorgelen kan helpen de nervus vagus te stimuleren (1). Zing dus gerust mee met je favoriete nummer of neurie je dag door om relaxt te blijven. Gorgelen kan je daarnaast standaard twee keer per dag doen bij het tandenpoetsen.
Wanneer de nervus vagus te weinig actief is, krijg je last van psychosomatische klachten. Denk hierbij aan hoofdpijn, spanning in de nek- en schouder spieren, verteringsproblemen en rugpijn.
Het is een doffe, zeurende en soms stekende pijn. Doordat gevoelszenuwtakjes zijn afgekneld kan een stukje van de huid op uw buik dat bij deze zenuw hoort ongevoelig zijn. Hierdoor voelt het stukje huid dof aan, alsof het niet van uzelf is en/of is het minder gevoelig.
Stress en de buik
Dit zorgt voor een verhoogde hartslag, meer adrenaline en een sneller reactievermogen. Dit heeft wel als gevolg dat er minder bloed naar de darmen gaat. De darmfuncties worden hierdoor vertraagd. Dit kan leiden tot verschillende darmklachten, zoals maagpijn, verstopping en een opgeblazen buik.
Verband stress en PDS
Dat komt doordat je hersenen en darmen met elkaar in verbinding staan. Als je stress hebt, sturen je hersenen signalen naar je darmen waardoor je er (extra) last van krijgt. De helft van de klachten bij PDS zijn te herleiden tot stress.
De nervus vagus innerveert delen van het hoofd - net als de andere hersenzenuwen - maar loopt ook naar de borst- en buikholte, waar hij zich in de ingewanden als een plexus vertakt. Rami pharyngei: slijmvlies van de trachea, oesofagus en epiglottis (sensibel) spieren van zachte gehemelte en de keel (motorisch)
Het sympatisch zenuwstelsel wordt geactiveerd tijdens stressvolle en gevaarlijke situaties en het parasympatisch zenuwstelsel wordt vervolgens geactiveerd zodat we weer kunnen ontspannen en herstellen. Ter verduidelijking: bij stimulatie van de nervus vagus vertraagt de hartslag.
Waarom? Omdat deze reactie een veel voorkomend onderdeel is van ons parasympathische en sympathische zenuwstelsel, dat onze hersenen met onze darmen verbindt. Doordat de zenuwen in ons spijsverteringskanaal sneller samentrekken als je nerveus bent, wordt de kans op een grote boodschap groter.
In de buik lopen zenuwen. Kleine takjes van deze zenuwen gaan ook naar de huid. Ze zorgen voor gevoel in de huid van de buik. Die zenuwtakjes gaan door de buikspieren.
Bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) heeft u regelmatig buikpijn en problemen met de ontlasting. Meer beweging en minder stress kunnen de klachten verminderen. Gezond eten is ook bij PDS belangrijk. Zo nodig kunt u medicijnen gebruiken om de klachten tijdelijk te verminderen.
Last van de onderrug kan gerelateerd zijn aan darmklachten of pijnlijke en opgezwollen darmen. Rugpijn en stekende of zeurende pijn in de buik kunnen bijvoorbeeld te wijten zijn aan opgezette darmen en winderigheid. De buik kan door allerlei redenen ongemakkelijk aanvoelen en meteen ook rugklachten veroorzaken.
Een opgezette buik kan gepaard gaan met buikpijn of andere maag- of darmklachten. Kenmerkend aan een opgezette buik is hetgeen waar dit symptoom zijn naam aan ontleent: je voelt en ziet daadwerkelijk dat je buik is opgezet. Hij is boller en staat strakker dan normaal. Bewegen, aanraken of zitten kan ongemakkelijk zijn.
Verder kan magnesiumsulfaat, in doseringen van 500-1000 mg ingezet worden om de pijnstillende werking van andere stoffen te potentiëren, via het effect op de zogenaamde NMDA receptor. Deze receptor speelt een belangrijke rol bij de pijnverwerking op ruggenmergniveau.
Een zenuwbeschadiging veroorzaakt soms verzwakking van spierkracht, vervelende gevoelloosheid of stekende of brandende pijn. De klachten kunnen zich precies op de plek van de schade bevinden, maar ook ergens anders in het gebied dat door de beschadigde zenuw wordt verzorgd.
Een gebrek aan vitamine B12 kan je zenuwcellen verslechteren, wat tot tintelingen in je voeten en handen leidt. Ook een brandend gevoel of zenuwpijn kunnen op een tekort wijzen. Zonder de bescherming van vitamine B12, kunnen de zenuwen in je ruggenmerg verdoofd raken waardoor je je duizelig voelt en begint te wankelen.
Die balans is mogelijk te herstellen door een zenuw te stimuleren die het hartritme vertraagt. Vooral een bepaalde zenuw lijkt hiervoor geschikt. Die heet de nervus vagus. Deze zenuw vertakt naar verschillende delen van het lichaam, waaronder je oor én je hart."
De zwervende zenuw maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, het systeem dat de functies van ons lichaam regelt waar we niet over na hoeven te denken (ademhaling, hartslag, spijsvertering, hormonen), dingen die we op onbewust niveau doen, ook wel het parasympatische deel genoemd.
De 'Polyvagal theory', in het Nederlands: 'Polyvagaal theorie' beschrijft hoe dat werkt. De Polyvagaal theorie gaat ervan uit dat er evolutionair drie delen van het autonome zenuwstelsel zijn, die de respons op acute stress regelen. Het oudste systeem heeft als overlevingsstrategie om te doen alsof je dood bent.