Bij grensoverschrijdend gedrag brengt iemand een ander schade toe op fysiek, mentaal of emotioneel vlak. Dit uit zich bijvoorbeeld in seksuele intimidatie of zelfs seksueel misbruik, pesterijen, discriminatie of agressie. Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen, dus ook binnen organisaties en bedrijven.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag is gedrag dat over iemands grenzen gaat.Bijvoorbeeld een aanraking, aanranding of verkrachting. Dit gedrag komt overal in de maatschappij voor. Ook tussen zorgverleners en cliënten in de zorg en jeugdhulp.
Als iemand aangeeft (verbaal of non-verbaal) dat hij iets niet fijn vindt, is er een grens overschreden. Als iemand zelf reageert op het vervelende gedrag kan je die reactie bekrachtigen of bijsturen. Als iemand niet kan of durft te reageren, kan jij zelf er op ingaan.
Grensoverschrijdend gedrag is gedrag waarmee men een ander schade op fysiek, mentaal of emotioneel vlak toe brengt. Vaak heeft grensoverschrijdend gedrag ook te maken met machtsmisbruik. Dit gedrag kan opzettelijk maar ook onopzettelijk gebeuren.
'Bij grensoverschrijdend gedrag krijgen veel mensen de neiging zich terug te trekken en te isoleren van de groep. Ze gaan minder participeren in gezamenlijke activiteiten, maken zich onzichtbaar. Dat is een valkuil, omdat collega's zo eerder negatief over je gaan denken en jouw kant van het verhaal niet zien. '
Aanvullend trek je een duidelijke grens door de persoon met het gedrag te confronteren en het gedrag duidelijk te begrenzen. Ook hier treed je niet veroordelend op naar de persoon, maar leg je even goed de nadruk op bespreekbaarheid, empathie en inzicht, zodat leren mogelijk wordt.
Onder intimidatie wordt verstaan elk gedrag met als doel of gevolg de waardigheid van een persoon te schenden of een intimiderende, vijandige, onterende, vernederende, pesterige of aanstootgevende werkomgeving te creëren, alsmede elk gedrag dat daartoe leidt. Intimidatie kan moreel of seksueel van aard zijn.
“Grensoverschrijdend gedrag komt nog steeds overal en veel te vaak voor. Niet alleen op het werk, maar bijvoorbeeld ook thuis, in cafés, bij de sportvereniging, op school en op straat. Dat moet veranderen. Het wordt nog veel te normaal gevonden dat mensen worden lastig gevallen, geïntimideerd en aangerand.
Aan de basis van seksueel grensoverschrijdend gedrag ligt altijd een machtsverschil tussen de pleger en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan gebaseerd zijn op leeftijd, sekse, sociale positie of mentaal of lichamelijk overwicht.
De vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag verschillen: seksueel getinte berichten of opmerkingen, onnodige aanrakingen, onnodige ontkleding of onderzoek, seksueel contact, aanranding of verkrachting. Ook 'gewenste' seksuele intimiteiten waarbij een zorgverlener is betrokken zijn grensoverschrijdend.
Ruim 1,8 miljoen personen van 16 jaar en ouder gaven in 2022 aan slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de afgelopen 12 maanden. Dat aantal is fors toegenomen vergeleken met 2020.
Seksueel contact hebben met iemand tegen zijn of haar wil. Je bent strafbaar als je weet of had moeten weten dat de ander niet wil; Seksuele intimidatie, zowel offline als online; Volwassenen die seksueel getinte berichten sturen naar kinderen (sexchatting).
Wat je kunt doen
Erover praten met de persoon die over jouw grenzen is gegaan. Je kunt die persoon vertellen dat jouw grenzen zijn overschreden, en vertellen hoe dat voor jou voelt. Je kunt ook samen nadenken over wie je het nog meer zou willen vertellen. Erover praten met de vertrouwenspersoon.
Voor informatie of om een melding te maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag kun je terecht bij een politiebureau in de buurt of bellen met de zedenpolitie via 0900 - 8844.
Melding maken bij Meld Misdaad Anoniem of Vertrouwenslijn
U kunt ongewenst gedrag of een andere (mogelijke) integriteitsschending van een medewerker van de overheid melden bij het Meldpunt M (Meld Misdaad Anoniem) of de Vertrouwenslijn.
Intimidatie is gedrag waardoor iemand zich bedreigd kan voelen. Je kunt zowel lichamelijk als psychisch geïntimideerd worden. Onder intimidatie valt onder andere een intimiderende aanraking, schelden, een dreigement via de mail of als iemand dreigend dichtbij je komt.
Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Woorden (verbale intimidatie): Denk hier aan seksueel getinte opmerkingen, grappen, intieme vragen stellen of toespelingen; Gebaren, gezichtsuitdrukking (non-verbaal): Bijvoorbeeld staren, seksueel gerichte gebaren, of het tonen van seksueel getinte of pornografische afbeeldingen (ook via mail, WhatsApp of sms);
Seksuele intimidatie valt onder de zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting. Seksuele intimidatie kan leiden tot werkstress en ziekteverzuim en uiteindelijk tot langdurige uitval en mogelijk zelfs arbeidsongeschiktheid. Werknemers die op het werk te maken hebben met seksuele intimidatie raken gedemotiveerd.
Meld het dan bij uw werkgever. De werkgever is verplicht om pesten op het werk zoveel mogelijk te voorkomen en op te lossen. Na een melding kan uw leidinggevende praten met de pester. Soms zal de werkgever afspraken maken of maatregelen nemen.
Tips wanneer u valselijk beschuldigd wordt:
Bewijs verzamelen: om uw onschuld aan te kunnen tonen is het van belang om bewijs te verzamelen zoals e-mails, getuigenverklaringen etc. Praat met de beschuldiger: indien mogelijk, probeer dan met de beschuldiger te praten om te proberen het misverstand op te helderen.
Werknemers die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer kunnen (anoniem) bellen naar de Vertrouwenstelefoon. Zorg tot slot altijd dat het veilig is om iets te melden. En attendeer iedereen ook op het feit dat de vertrouwenspersoon er is en waar je deze persoon kunt vinden.
Wanneer je valkuilen zich openbaren, weet dan dat je bang of gestrest bent. Probeer lief voor jezelf te zijn en kijk of je andere kernkwaliteiten in kunt zetten om jezelf te troosten en helpen. Probeer vervolgens je valkuilen te transformeren naar hun kernkwaliteiten.
Als jij en je vriend of vriendin allebei 15 jaar oud zijn en jullie willen allebei seks met elkaar, dan is dat niet strafbaar. Voorwaarde is dat de seks tussen jullie vrijwillig is. Dus dat je geen van beiden iets doet wat je eigenlijk niet wilt.