Bij 12 van de 100 mensen met huidkanker gaat het om een melanoom. Bij een melanoom krijg je vaak plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid. De vlek groeit snel. Of je hebt een moedervlek die ineens groter wordt en een andere vorm of kleur krijgt.
Huidkanker ziet eruit als een vlekje, plekje of knobbeltje op je huid dat er anders uitziet dan normaal. Veel van dat soort plekjes kunnen onschuldig zijn. Het kan gaan om een bobbeltje dat een lichtere kleur heeft. Of een plekje dat verschillende kleuren heeft, of een onregelmatige rand.
De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een verandering op uw huid, zoals een ruw plekje dat niet weggaat, een wondje dat niet geneest of een verandering in de kleur of grootte van een al bestaande huidafwijking, zoals een moedervlek.
Een kwaadaardige vlek vertoont vaak kleurschakeringen met verschillende tinten bruin tot roze of zelfs zwart. Diameter: een vlekje met een doorsnede tot 6 mm is meestal onschuldig, een grotere vlek is een reden om op te letten.
In het begin lijkt een basaalcelcarcinoom vaak op iets anders. Bijvoorbeeld op een glad knobbeltje of zweertje.Soms lijkt het op een plekje met eczeem of schimmel.Ook kan het eruitzien als een moedervlek.
Actinische keratose, (actinisch = door zon veroorzaakt en keratose; verhoorning) wordt ook wel “zonneschade” van de huid genoemd. Deze aandoening wordt beschouwd als een voorstadium van huidkanker.
Stadium I melanoom is niet dikker dan 1,0 millimeter (ongeveer de grootte van een geslepen potloodpunt), met of zonder een ulceratie (gebroken huid) . Er is geen bewijs dat stadium I melanoom zich heeft verspreid naar de lymfeweefsels, lymfeklieren of lichaamsorganen.
ABCDE-regel voor melanoom
Een vlek is verdacht als hij één of meer van de volgende eigenschappen heeft: Asymmetrie: de ene helft van de vlek of moedervlek heeft een andere kleur of vorm dan de andere helft. Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand.
Ouderdomsvlekken, die doorgaans op de handen, in het gezicht en op het decolleté of op andere vaak aan de zon blootgestelde gebieden worden aangetroffen, zijn kleine, vlakke, bruine plekjes op de huid (lichtbruin tot zwart van kleur).
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
Actinische keratose
Actinische keratosen zijn ruwe, rode plekjes op de huid die ontstaan door schade van zonlicht. Deze plekjes ontstaan op delen van het lichaam die vaak in de zon zijn geweest. Ze komen vooral voor in het gezicht en op de bovenkant van de handen. Het kan een begin zijn van huidkanker.
Roodheid of nieuwe zwelling voorbij de rand van een moedervlek . Kleur die zich verspreidt van de rand van een vlek naar de omliggende huid. Jeuk, pijn of gevoeligheid in een gebied dat niet weggaat of weggaat en dan weer terugkomt. Veranderingen in het oppervlak van een moedervlek: lekken, schilfering, bloeding of het verschijnen van een bult of bobbel.
'Stressvlekken herken je als rode vlekken op je huid, soms ook gepaard met jeuk. En die kunnen overal op je lichaam voorkomen maar vaak zie je ze rond je hals. ' Deze vlekken kunnen van vorm en grootte verschillen en komen verder ook voor op de armen, benen of buik.
Een moedervlek of vlekje waarin geen enkele verandering optreedt is vrijwel nooit huidkanker. Ook als een vlekje af en toe terugkomt en dan weer geneest, is het ook vaak geen huidkanker. Huidkanker ontwikkelt zich namelijk (meestal langzaam) in de richting van steeds groter, dikker en hobbeliger.
Actinische keratose ziet er meestal uit als ruwe schilferende plekjes of korstjes op de huid. De kleur kan rood, huidkleurig of bruin zijn. In het begin zijn de plekjes beter te voelen dan te zien. Een korstje kan er in het begin vaak af vallen.
Belangrijkste verschillen tussen ouderdomsvlekken en melanoom
Randen: Ouderdomsvlekken hebben meestal gladde, goed gedefinieerde randen, terwijl melanoom vaak onregelmatige, gekartelde of slecht gedefinieerde randen heeft . Kleur: Ouderdomsvlekken zijn over het algemeen een enkele tint bruin, beige of zwart.
Ouderdomsvlekken behoren tot de groep van pigmentvlekken met uitzondering van de seniele angiomen die immers rood of paars zijn. Andersom geldt echter niet: Pigmentvlekken zijn niet altijd ouderdomsvlekken. Denk hierbij aan witte pigmentvlekken zoals te zien bij vitiligo.
Soms donkerbruine – zwart.Vaak zijn het doffe kleuren. Ouderdomswratten worden enkele millimeters tot enkele cm groot (gemiddeld 0.5-2 cm). Ze kunnen over het hele lichaam ontstaan, maar zitten vooral de romp en slapen.
Voorlopers van huidkanker: Actinische keratosen
Actinische keratosen zijn kleine, ruw aanvoelende plekjes op de huid. Deze voorlopers van huidkanker hebben vaak ook een lichtbruine kleur. Ze zitten bovendien in de bovenste laag van de huid, de hoornlaag. Daarom voelt het ruw aan.
Verdachte plekjes kunnen veranderende moedervlekken zijn, ruwe plekjes die niet weggaan, veranderingen aan bestaande huidafwijkingen of wondjes die niet meer genezen. Bij twijfel is het goed om even langs de huisarts of dermatoloog te gaan. Huidkanker is goed te genezen als je er op tijd bij bent.
Over het algemeen zijn pigmentvlekken goedaardig, maar zoals we aangaven zijn ook moedervlekken vormen van pigmentvlekken. Soms kan een moedervlek zich ontwikkelen tot een melanoom, dat beter bekend staat als huidkanker. Wanneer de moedervlek donkerder of groter wordt, ga dan direct naar de huisarts.
U kunt een melanoom herkennen als een sterk afwijkende moedervlek, of een nieuw ontstane moedervlek die verandert. Vaak gaat dit gepaard met jeuken of bloeden van de moedervlek. Een melanoom kan ontstaan door zonverbranding (vooral in de vroege jeugd) en zonnebankgebruik. Ook erfelijkheid kan een rol spelen.
Voor de snelgroeiende melanomen van 3,25 mm per maand is de tijd waarna ze kunnen beginnen met metastaseren slechts 1,1 (1–1,2) maanden . Deze tijd neemt toe met de afname van GR. Voor een melanoom dat groeit met een snelheid van 0,5 mm per maand is deze tijd 4,1 (4,5–3,7) maanden.
Zodra een melanoom een kritische diepte in de huid bereikt, is de kans groot dat het zich door het lichaam verspreidt, oftewel uitzaait. Omdat metastatische melanomen de neiging hebben zich te verspreiden naar de botten en de hersenen, is de dood door melanoom vaak erg pijnlijk .