Vooral de grote teen is belangrijk, maar ook de kleintjes leveren hun bijdrage. Dat is te zien bij mensen die flinke hinder ondervinden omdat hun tenen niet goed functioneren. Al lukt lopen gewoonlijk nog wel, bijvoorbeeld door de knieën verder op te trekken. 'In zoverre kun je een teen best missen.
Een amputatie is ingrijpend. In sommige gevallen is het echter de enige oplossing. Het amputeren van een teen kan nodig zijn bij een ernstige wond die waarschijnlijk niet zelf meer kan genezen of die erg veel pijn doet. De wond kan gaan infecteren en dat kan tot bloedvergiftiging leiden.
Het is in bijna alle gevallen beter om de kleine teen niet te amputeren. Als de kleine teen namelijk wel geamputeerd zou worden, ontstaat een zogenaamde 'schouder' aan de buitenkant van de voet (zie onderstaande foto's).
De mens heeft vijf tenen aan elke voet. De binnenste teen wordt de grote teen genoemd en de buitenste teen de kleine teen. Vaak worden de andere drie tenen van binnen naar buiten de tweede, derde en vierde teen genoemd.
De functie van de grote teen is belangrijk bij de afwikkeling van de voet. De grote teen, met name het gewricht tussen de grote teen en het eerste middenvoetsbeentje, vangt de grootste druk op bij de afwikkeling van de voet.
Zoogdieren hebben vaak vijf tenen en vijf vingers. Ze stammen af van de eerste gewervelde dieren die aan land gingen. Deze alleroudste amfibieën leken op grote salamanders. Ze hadden vijf tot acht tenen per voet.
Tenen hebben geen naam
Artsen en wetenschappers gebruiken er de Latijnse benamingen voor. Hierbij heet de grote teen Digit I Pedis, de teen daarnaast Digit II Pedis, enzovoort.
Tijdens de operatie wordt de teen rechtgezet. De orthopedisch chirurg maakt een snee aan de bovenkant van de teen en verwijdert een stukje bot. Daardoor wordt de teen iets korter en rechter. Soms is het ook nodig om de pees die over te teen loopt, wat te verlengen omdat deze te strak staat.
Eeltvorming is een natuurlijke beschermingsreactie van het lichaam. Het is een reactie van de huid om extra bescherming te geven op een plek waar veel druk of wrijving aanwezig is. Wanneer er teveel druk op de bovenste laag van de huid (de hoornlaag) komt, zal het lichaam de huid op deze plek gaan verdikken.
Een goede functie van onze grote teen is van groot belang tijdens wandelen en hardlopen. Het grote teengewricht dient voldoende beweeglijkheid te hebben om normaal te kunnen afwikkelen.
In principe kunnen alle botjes van de voet en tenen breken. Tenen of middenvoetsbeentjes kunnen breken door hard stoten of door een zwaar voorwerp dat op de voet valt. Een verzwikking kan ook leiden tot een breuk in de middenvoet.
De bij de amputatie doorgesneden zenuwen blijven prikkels doorgeven naar de hersenen alsof het geamputeerde lichaamsdeel er nog is. Het geamputeerde lichaamsdeel kan vreemd aanvoelen of pijn doen.
Een jubelteen of hallux limitus is letterlijk een beperkte grote teen. De mate waarin de grote kan bewegen wordt uitgedrukt in twee termen: hallux limitus en hallux rigidus. Bij een jubelteen staat het laatste kootje van de grote teen omhoog.
Als u weet welke factoren bij u de pijn beïnvloeden, kunt u hier rekening mee houden. Vlak na de amputatie komt fantoompijn heel veel voor. Meestal vermindert de fantoompijn in de loop van een jaar. Bij ongeveer één op de tien geamputeerden blijft de fantoompijn echter langer bestaan en soms zelfs altijd.
Tot amputatie van een of meerdere tenen of de voorvoet kan overgegaan worden als er door ernstige slagaderverkalking of diabetes mellitus een wond is ontstaan die niet wil genezen of tot op het bot zit.
Het herstel
De teen blijft na de operatie vaak nog vele maanden wat dikker en warmer. Dat is normaal. Het litteken op de teen kan tot 6 weken na de ingreep pijnlijk blijven. Het dragen van (strak) schoeisel is de eerste weken meestal niet goed mogelijk.
Een hamerteen houdt in dat één van de tenen krom staat. Deze aandoening kan voorkomen in de middelste tenen, dus niet in de grote teen of de kleine teen. Hamertenen lijken op klauwtenen, maar er is wel een verschil. Bij de hamerteen is namelijk alleen het eerste gewricht in het kootje gebogen.
U kunt na elke voet- of enkeloperatie minimaal drie maanden zwelling en pijn bij inspanning verwachten. Gemiddeld duurt het 12 maanden voordat het eindresultaat bereikt is en u de operatie aan uw voet een beetje begint te vergeten.
Volgens de anatomische atlas hebben de tenen wel namen: De grote teen= Hallux of digitus primus 2e teen= Digitus secundus 3e teen= Digitus tertius 4e teen= Digitus quartus kleine teen= Digitus minimus of quintus Alleen niemand gebruikt deze namen.
'Ze dienen voor een goede afwikkeling van de voet bij het lopen. Zonder tenen gaat het fout', zegt hij. 'De voorvoet krijgt dan veel te veel druk te verwerken en dat leidt tot problemen, zeker bij mensen met klachten aan hun voeten, zoals reuma-en diabetespatiënten.
"De binnenste teen wordt grote teen genoemd en de buitenste teen de kleine teen. De andere drie tenen hebben geen specifieke naam. Vaak worden deze drie tenen van binnen naar buiten de tweede, derde en vierde teen genoemd." Zie bron. Je mag ze dus noemen, zoals je zelf wilt!
Polydactylie is een relatief vaak voorkomende aangeboren afwijking (enkele per duizend, aanzienlijk meer als ook heel lichte graden worden meegeteld). Dergelijke extra vingers zijn zelden geheel functioneel; het gaat meestal om een klein aanhangend stukje weefsel waar soms wel, soms geen botjes in zitten.
Heb je aflopende tenen, dan houd je van structuur en ben je een stabiel en rustig persoon. Een lange tweede teen betekent dat iemand ambitieus is. Een forse grote teen vertelt dat je een sterk verbaal vermogen hebt. Ruimte tussen tenen betekent vertraging, weloverwogenheid.
De duim (pollex in het Latijn) is de dikste en de kortste vinger van de hand. In de geneeskunde worden de vingers met romeinse cijfers genummerd beginnend bij de duim, die dan dus digitus I (dig. I) is.