Niezen ontstaat door een prikkeling van het neusslijmvlies. Door middel van een reflex trekken je ribbenkast, borstpieren en longen zich vervolgens samen. Je keelspieren ontspannen en de lucht (met wat speeksel en slijm – yuk) wordt met grote kracht uit je lichaam geperst.
"De neus filtert, verwarmt en bevochtigt de lucht die je inademt. In de lucht zitten allerlei stofjes die kunnen irriteren, zoals pollen of parfum. Niezen heeft een beschermende functie, want bij het niezen worden de stofjes, die soms gevaarlijk zijn, uit de neus geblazen.
Drie keer, morgen mooi weer
Volgens sommige mensen is dit puur bijgeloof en werd het niezen vroeger vaak gezien als een gunstig voorteken voor iets. Er bestaat ook een theorie dat de uitspraak is ontstaan omdat er bij hooikoorts vaak sprake is van mooi weer, waardoor veel mensen meer moeten niezen.
En dus verbrand je wel degelijk calorieën met niezen. Niet veel, maar toch. Na drie keer niezen ben je twee calorieën kwijt. Het is normaal dat je zeker twee of drie keer op rij niest, omdat je zo die bacteriën kwijtraakt.
Als je inademt voor een nies, neemt de druk in de borst toe, als je niest, schiet die druk omlaag. Dat zorgt voor een kleine verstoring van je hartritme, wat over het algemeen snel weer gecorrigeerd wordt door je hart. Ook al voelt het dus alsof je hart even stopt, het is alleen een verandering van het ritme.
Er komt een kleine hoeveelheid endorfine (een stof met pijnstillende eigenschappen) vrij in je hoofd. Bij een orgasme komt deze stof ook vrij, maar dan in een véél grotere hoeveelheid. Na het niezen krijg je ook een gevoel van opluchting en voldoening.
Meerdere keer na elkaar niezen, komt meer voor dan de single niesjes. Vooral mensen met een allergie zullen meerdere keren na elkaar moeten blazen. Mensen met een verkoudheid hebben meestal genoeg aan één nies.
Je kunt niet niezen in je slaap
Tijdens het slapen wordt je niesreflex onderdrukt. Dit komt waarschijnlijk doordat slaap dusdanig belangrijk is voor ons lichaam dat andere lichaamsfuncties even geen prioriteit krijgen. Toch wordt de niesreflex in je slaap niet helemaal uitgeschakeld.
"Als je niest, komt er lucht uit je met een snelheid van 241 km per uur. Als je die druk tegenhoudt kan dat voor ernstige schade zorgen, en kan je eindeligen als een Michelin-mannetje met allemaal lucht in je lijf."
Daardoor worden er verschillende spieren in beweging gebracht, zoals een behoorlijk sterke samentrekking van de ribbenkast en de longen. Daardoor ontstaat de nies. Een gevolg van het niezen kan zijn dat je kippenvel krijgt. Doordat tijdens het niezen warmte aan de omgeving wordt afgegeven, ontstaat kippenvel.
Drie keer is scheepsrecht
Een duidelijke verklaring hiervoor is er niet, maar het idee is dat mensen met hooikoorts in het voorjaar vaker niezen, en dat is dan inderdaad een teken van mooi weer.
Meestal is één nies voldoende om de niesprikkel weg te werken. Maar soms is hij hardnekkig en moet je vaak achter elkaar niezen. Dat is niets geks. Je neus blijft de prikkel geven dat er een stofje uit je neus gewerkt moet worden.
Irritatie aan de neus en keel
(Seizoensgebonden) allergieën (door droge lucht, luchtverontreinigende stoffen (luchtvervuiling), huidschilfers en haren van huisdieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), pollen, stof, …), hooikoorts, een verkoudheid en griep zijn veel voorkomende oorzaken van niezen.
Kietelen: Vouw een punt in een zakdoek en kietel voorzichtig de binnenkant van je neus. Frisse lucht: Soms is het al genoeg om frisse lucht in te ademen. Steek bijvoorbeeld je hoofd uit het raam. Neus knijpen: Knijp en friemel aan je neusbrug terwijl je aan het neuriën bent.
Laat dat laatste nou heel gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Voortaan kun je veel beter gewoon met je mond open niezen (wel met je hand ervoor, uiteraard). Mensen die hun neus dichtknijpen of met hun hand hun mond stevig dichtdrukken lopen een enorm risico.
Niesbuien? Overweeg een neusspray. Bij de drogist en apotheek zijn neussprays te koop die de hooikoorts klachten die niesbuien veroorzaken onderdrukken. Lees hier meer over middelen die je kunt gebruiken om niesbuien tegen te gaan.
Onder water niezen gaat ongeveer hetzelfde als boven water niezen. Als je voelt dat je moet niezen, houd dan je automaat in je mond, en probeer door je mond te niezen in plaats van door je neus. Adem normaal totdat je niest, houd onderwater nooit je adem in.
De snelheid van de lucht bij een nies kan theoretisch oplopen tot zo'n 160 km/h. Onomatopeeën die in de Nederlandse taal gebruikt worden om het geluid van niezen na te bootsen, zijn hatsjie en hatsjoe.
Door de ontsteking is het slijmvlies geïrriteerd. Dit kan een een niesprikkel in de neus geven. Door de ontsteking in het slijmvlies kan er in de keel of luchtpijp een hoestprikkel ontstaan. Als het keelslijmvlies ontstoken raakt, kun je ook keelpijn krijgen.
In 1960 ontdekte Harvard bioloog William Firth Wells dat een nies ongeveer 100 meter per seconden aflegt – dat staat gelijk aan 360 kilometer per uur! De snelheid die Wells berekende is inmiddels achterhaald: een nies is krachtig, maar zo krachtig nou ook weer niet.
Dit komt door de houding van je longen. Zodra je gaat liggen begint het vocht, wat overdag onderin je longen zit, omhoog te kruipen. Hierdoor ga je hoesten. Hieronder staan acht tips die je kunnen helpen wanneer je 's nachts last hebt van hoesten en een verstopte neus.
Vaak wordt het veroorzaakt door stof. Veel cavia's zullen niezen als ze nieuw hooi krijgen (probeer wel hooi met zo min mogelijk stof te geven om luchtweginfecties te vermijden). Als een cavia veel niest, dan kan dit reden zijn tot zorgen omdat het kan duiden op een infectie of allergie.
In de meeste gevallen nies je omdat je slijmvlies geïrriteerd is geraakt. Bijvoorbeeld omdat er een stofje of stuifmeel in je neus terecht is gekomen. Dat moet er weer uit! Die reflex van je lichaam is onmogelijk te onderdrukken.
Een verkoudheid duurt over het algemeen niet langer dan een week. Als de verschijnselen van verkoudheid niet na 10 dagen zijn verdwenen, is er iets anders aan de hand, bijvoorbeeld een kaakholteontsteking of een allergie.