Januari, de tweede maand van de meteorologische winter, is gemiddeld gezien de koudste maand van het jaar. De maandgemiddelden van de maximumtemperatuur liggen, naargelang van de plaats, tussen 0 en 6°C en die van de minimumtemperatuur tussen –5 en 1°C.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 6,8 graden, tegen 3,9 graden normaal stevent de laatste van de drie wintermaanden op een 4e plaats af in de lijst van warmste februarimaanden ooit. Landelijk viel 119 mm tegen 60 mm normaal, ook een vierde plek.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
De door hogedrukgebieden gedomineerde maand was naast recordzonnig ook extreem droog en tevens vrij zacht, met een gemiddelde temperatuur van 7,3°C tegen 6,5°C normaal.
April 2022 was een zeer zonnige maand. De zon scheen gemiddeld over het land 233 uur tegen 196 uur normaal. Verder was de maand te koud met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal en de maand was gemiddeld iets te nat. Gemiddeld viel 51 mm tegen 41 normaal.
In de nacht en vroege ochtend van 1 april viel in grote delen van Nederland enige tijd sneeuw bij temperaturen rond of iets onder nul. Vooral in het westen en midden leidde dat tot een sneeuwlaag van 3-5 cm, die in de middag weer weg dooide bij temperaturen van 4 à 5 °C.
April telt gemiddeld vier officiële vorstdagen. Dat zijn dagen waarop de temperatuur 's nachts in De Bilt tot onder het vriespunt daalt. Op de Veluwe en in Twente komen gemiddeld zes vorstdagen voor en elders in het midden, zuiden en oosten 4 à 5. De kustprovincies kunnen rekenen op 0 tot 3 vorstdagen.
Juli is in het binnenland gemiddeld de warmste maand van het jaar. De normale maandelijkse waarden van de maximumtemperatuur variëren tussen gemiddeld 20 °C en die van de minimumtemperatuur gemiddeld 11°C. Soms kan het zeer warm worden met maxima boven 35°C.
In 2019 werd die temperatuur voor het eerst in Nederland gemeten: op 25 juli werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden, een absoluut record. "Als we nu weer 40 graden zouden meten, zo kort na de vorige keer, zou dat echt een freak event zijn", zegt Kuipers Munneke.
Overdag stijgt het kwik naar gemiddeld 10,5 graden, in de nacht daalt de temperatuur naar 2,4 graden. Op gemiddeld acht dagen daalt de temperatuur tot onder het vriespunt en gemiddeld één dag daarvan levert matige vorst op met een temperatuur onder -5 graden.
De gemiddelde temperatuur week in maart met 6,4 °C nauwelijks af van het langjarig gemiddelde van 6,5 °C. Lange tijd leek de maand te koud te eindigen, maar de warme dagen aan het eind van de maand lieten het gemiddelde flink oplopen.
De laagste temperatuur van de winter, - 8,7 °C, werd op 26 december in Nieuw Beerta gemeten. De laatste vijf dagen van december verliepen echter zeer zacht en de hoogste temperatuur van de winter, 15,5 °C werd op 30 december in Eindhoven gemeten.
De donkerste periode is na Kerst voorbij, maar het wordt in de winter juist kouder als de dagen langer worden. In januari is het kouder dan in december en halverwege februari hebben we gemiddeld de koudste nachten. Het is dan al twee uur langer licht dan met Kerst.
Mooi-weerdagen in cijfers
Juli en augustus bieden doorgaans de meeste dagen met mooi weer. Gemiddeld over 100 jaar tellen die zomermaanden er in De Bilt elk 7, tegen 5 in april en juni. September levert gewoonlijk 4 mooi-weerdagen op, maart 3, oktober 2 en de wintermaanden gemiddeld 1 à 2.
Zo voorspelden wetenschappers vorig jaar de koudste winter ooit en al gauw bleek dat daar geen sprake van was. De eerste weermodellen voor de winter van 2022/2023 verwachten in ieder geval een redelijk natte winter. In januari zullen er waarschijnlijk 8 tot 15 dagen zijn waarop er neerslag valt.
De zomer van 2022 telde in De Bilt maar liefst 81 warme dagen met maxima van 20 graden of meer. Normaal zijn dit er 64. Recordhouder blijft 2003 met 83 warme dagen. Het aantal zomerse dagen (25 graden of meer) kwam uit op 28 in De Bilt, waar 23 normaal is.
Zijn er dan helemaal geen koudere winters na een 'warme en fijne' oktober? Jazeker wel. Oktober 2005 had een gemiddelde temperatuur van 13,3 graden. De daaropvolgende winter was kouder dan normaal. Van de top 10 warmste oktobermaanden volgde zesmaal een warmere winter en viermaal een koudere.
In het winterseizoen 1951-1952 duurde het tot 29 maart 1952 eer de koudste dag werd waargenomen. Gemiddeld gesproken valt de koudste dag van het jaar op 10 januari. Jaarlijks zijn er grote variaties mogelijk in datum, maar het gemiddelde blijft schommelen rond 10 januari.
Met een gemiddelde temperatuur van 14,0 graden tegen 13,4 normaal was mei 2022 een vrij warme maand. De zon was veelvuldig te zien en dat resulteerde in een zonnige maand met gemiddeld over het land 256 uur zon tegen 225 normaal.
In onze regio zijn Pancratius, Servatius en Bonifatius gekend als 'de ijsheiligen'. Officieel zijn er vijf ijsheiligen: Sint Marmertus op 11 mei, Sint Pancratius op 12 mei, Sint Servatius op 13 mei, Sint Bonifatius op 14 mei en Sophia van Rome op 15 mei (soms ook gekend als koude Sophie).
Vorst in mei heel normaal
Hoe oud het begrip IJsheiligen ook is, deze volkswijsheid is waarheid. Vorst is begin mei namelijk heel normaal en dat blijkt ook uit metingen. Zo vriest het in het oosten in mei eens in de paar jaar weleens. In De Bilt komt meivorst eens per 6 jaar voor.
Uitzonderlijk droog
Net zo bijzonder is de hoeveelheid neerslag die de afgelopen maand gevallen is: in Ukkel nauwelijks 2,2 millimeter. In een normale maand maart valt daar bijna 60 millimeter neerslag (59,3). Maart 2022 is daarmee de droogste maand maart sinds het begin van de waarnemingen in 1833.
Er zijn wolkenvelden en zonnige perioden en het blijft droog. De maximumtemperatuur ligt tussen 13 graden in het noorden en 17 graden in het zuiden. Breekt de bewolking nog wat meer dan kan de temperatuur zomaar een paar graden hoger uitpakken.
Met 20,7 graden werd het de warmste Koningsdag ooit gemeten en de op negen na warmste koninklijke feestdag sinds 1949. In 2021 was het niet warm met 15,7 graden, maar wel zeer zonnig en droog. In 2019 was het 13,6 graden in De Bilt. Zones met buien trokken over het land en in totaal viel in De Bilt 8,9 mm.