Het merendeel van de uitstoot van ammoniak in de landbouw komt voor rekening van rundvee (54 procent), gevolgd door varkens (17 procent) en pluimvee (11 procent).
Varkens en kippen stoten van het landbouw-deel respectievelijk 17 en 9 procent uit. Veruit het grootste deel, 57 procent, komt voor rekening van koeien. De 184 miljoen kilo stikstof uitgestoten is opgebouwd uit 132 miljoen kilo ammoniak en 246 miljoen kilo stikstofoxiden.
De stikstofbenutting was met 42 procent het hoogst bij pluimvee.Bij varkens is deze 39 procent, bij rundvee maar 23 procent. De benuttingspercentages zijn sinds 2000 mondjesmaat verbeterd. Bij rundvee was de benutting in 2000 nog 19 procent, bij varkens 35 procent en bij pluimvee 41 procent.
Schiphol en Tata Steel zijn de grootste bronnen van stikstofoxiden. Alle sectoren, dus ook verkeer, industrie en de luchtvaart moeten bijdragen aan de oplossing.
een varkensbedrijf
ongeveer 24% van de opgenomen stikstof in de zeug wordt weerhouden en dus 76% via de mest of de urine wordt uitgeschei- den. Van big tot vleesvarken schatten we dat 46% in het dier blijft en 54% wordt uitgescheiden (tabel 1).
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem.
Bij een melkkoe is dat gemiddeld 145,6 kilo stikstof per jaar, bij een geit 14,7 kilo. Grofweg een tiende dus. Een koe stoot per jaar 135 kilo methaan uit. Daarbovenop komt nog ruwweg 35 kg methaan uit mest.
Elk bedrijf dat binnen 25 kilometer van een natuurgebied ligt én meer dan een door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) bepaalde hoeveelheid stikstof uitstoot, is een piekbelaster. Dat zijn voornamelijk boerenbedrijven, maar ook een aantal industriële bedrijven valt daaronder.
Als je kijkt naar kaarten van luchtvervuiling boven Europa zijn er twee gebieden die er altijd bovenuit springen: de Povlakte in Noord-Italië en Nederland. Nederland heeft (samen met de Povlakte in Noord-Italië) de slechtste luchtkwaliteit van heel Europa.
Voor legkippen is er een ruime keus uit emissiearme technieken. Op grond daarvan is de maximale emissiewaarde voor ammoniak vastgesteld op 0,125 NH3 per dierplaats per jaar (kolom A) en 0,068 kg NH3 per dierplaats per jaar (kolom B en C).
Voor een melkkoe met een jaarproductie van 9.500 kilo melk met een ureumgehalte van 22 geldt nu nog een excretienorm van 127,5 kilo stikstof en 44,9 kilo fosfaat. Vanaf 2020 wordt dit 124,0 kilo stikstof en 44,6 kilo fosfaat.
Vooral vogels, reptielen, vlinders en andere insecten hebben te lijden onder de teruglopende biodiversiteit. Het stikstof zorgt ervoor dat bepaalde planten niet meer kunnen groeien. Daardoor hebben insecten onvoldoende te eten, en worden ook dieren die insecten eten, de dupe.
De landbouw zorgt voor ongeveer 60% van de stikstofuitstoot (door mest, maar ook uit kassen en door landbouwvoertuigen), het wegverkeer voor bijna 30%.
Ruim 80% van de ammoniakuitstoot in Nederland komt uit de landbouw en met name uit mest. Ammoniak ontstaat wanneer een dier eiwitten heeft gegeten en mest en urine zich mengen in de stal en bij het uitrijden van (kunst)mest op het land.
Alleen Malta kent per vierkante kilometer hogere emissies van stikstofoxide en ammoniak door de landbouwsector: 8,6 ton zwavel-equivalent tegenover 6,4 ton. Malta is ook het enige land in de EU dat dichter bevolkt is dan Nederland. In het dunbevolkte Finland en Zweden stoot de landbouw relatief het minst uit.
De meest vervuilende industrieën, gemeten naar de impact op klimaatverandering, zijn de chemische en petrochemische industrie, ijzer en staal, cement, pulp en papier, en aluminium.
China droeg in 2022 met 29% het meeste bij. Daarna volgen de Verenigde Staten (11%), India (7,3%), EU (6,7%), Rusland (4,8%), Brazilië (2,4%), Indonesië (2,3%) en Japan (2,2%). Samen zijn deze landen goed voor 66% van alle uitstoot van broeikasgassen.
1. Elektriciteitsproductie stoot meeste CO2 uit. De energieproductie is de grootste uitstoter van CO2 ter wereld. Hoeveel CO2 stoot de elektriciteitsproductie uit: 32,10 miljard ton CO2 per jaar.
Kabinet presenteert stikstofaanpak: boeren vanaf 2500 mol zijn piekbelaster. Boeren die meer dan 2500 mol stikstof deponeren op stikstofgevoelige natuur worden door het kabinet aangemerkt als piekbelasters.
Zo'n 3000 boerenbedrijven en ongeveer twintig industriële bedrijven zijn door het kabinet als piekbelaster gekwalificeerd. De boerenbedrijven krijgen tot begin volgend jaar de tijd om te beslissen of ze in ruil voor 120 procent van de bedrijfswaarde willen stoppen met hun bedrijf.
De luchtvaart stootte 36 miljoen kilo stikstofoxiden uit in 2021. De bijdrage van de luchtvaart aan de totale stikstofoxide-uitstoot door de Nederlandse economie was in 2021 rond de 10 procent.
Als gevolg van diverse wettelijke regelingen is de productie van dierlijke mest door de Nederlandse veestapel na 1986 gedaald. 82 procent van de mestproductie is afkomstig van rundvee, 12 procent van varkens en 6 procent van pluimvee en overige diercategorieën.
Boeren gebruiken mest omdat het zorgt voor een betere plantengroei en hogere gewasopbrengsten. Uit de mest verdampt stikstof als ammoniak en komt in de lucht. Een ander deel van de stikstof kan uitspoelen naar het grondwater; dit heet (nitraat)uitspoeling.