Wanneer de concentratie urinezuur in het bloed hoog oploopt kunnen zich urinezuurkristallen vormen. Deze urinezuurkristallen slaan neer in gewrichten en andere weefsels. Dit veroorzaakt een jichtaanval: heftige ontstekingsreacties waardoor de betreffende gewrichten pijnlijk, opgezwollen stijf en rood worden.
Toch zijn er een aantal voedingsmiddelen die het urinezuurgehalte wel laten toenemen. Het gaat om spiervlees van met name rood vlees (van rund, varken en lam) en orgaanvlees. Vis (behalve vette zeevis, zoals paling en makreel), garnalen en kreeft zorgen ook voor een stijging in urinezuur.
Urinezuur is een giftig afvalzuur dat wordt gevormd bij de stofwisseling van purines. Purines zijn stoffen die vrijkomen bij de afbraak van cellen in het lichaam. Tevens komen purines vrij bij de vertering van purinehoudend voedsel. Verhoging van de urinezuurproductie is erfelijk bepaald, daar kunnen we niets aan doen.
U kunt proberen nieuwe aanvallen te voorkomen door veel te drinken, zo'n 2 tot 3 liter per dag. Dit verlaagt de hoeveelheid urinezuur in het bloed. Heeft u meer dan 2 jichtaanvallen per jaar, of heeft u onderhuidse knobbels met urinezuur, dan kan de arts u allopurinol voorschrijven.
Symptomen van jicht
Er wordt veel pijn en zwelling waargenomen bij het aangedane gewricht. De huid is rood en warm en er kan hoge koorts ontstaan. De duur van zo'n aanval kan minder dan één dag zijn, maar soms ook wel meer dan een week. Nadat de hevige aanval over is, blijft soms een zeurende pijn nog langer aanwezig.
Zuur, base, purine
Basisch vormende voeding kan daarentegen onbeperkt worden gegeten. Basisch vormende voeding is bijvoorbeeld groenten, fruit, pompoen, banaan, komkommer, augurk, tomaat, aardappel, aubergine, selderij. Het valt daarnaast ook aan te bevelen matig te zijn met voeding die veel purine bevat.
Brandnetel thee. Brandnetelthee werkt bloedzuiverend. Het kan ook ontstekingen verminderen die worden veroorzaakt door de werking van urinezuur in het lichaam, en stimuleert de goede werking van de nieren. Om de thee te bereiden, scheidt je 250 ml water en 1 theelepel brandnetel.
Allopurinol verlaagt de hoeveelheid urinezuur in het bloed door de productie van urinezuur in het lichaam te remmen. Hierdoor neemt de kans op jichtaanvallen af. Allopurinol wordt gebruikt om het aantal jichtaanvallen te verminderen bij mensen die regelmatig jichtaanvallen hebben.
Vooral het eten van purinerijke voeding zoals kalfsvlees, spek, kalkoen, varkensvlees en eend leiden tot een verhoogd urinezuurgehalte. Daarnaast is alcohol ook verantwoordelijk voor een verhoging van het urinezuurgehalte door uitscheiding te verminderen en productie te verhogen.
Tomaten en jicht
Circa 70% van de ruim 2000 mensen met jicht zegt dat bij hen bepaalde voedingsmiddelen een jichtaanval uitlokken. Het meest genoemd worden vis, schaal- en schelpdieren, alcohol en rund- en varkensvlees, gevolgd door tomaten. Van de mensen in deze studie zegt 1 op de 7 dat tomaten jicht uitlokt.
met enkele druppels citroensap, een schijfje citroen, of limonadesiroop), thee, koffie, magere melkproducten, tomaten- of groentesap, light frisdranken en bouillon. Magere zuivelproducten verlagen (mogelijk) de kans op het optreden van een jichtaanval. De uitscheiding van urinezuur wordt hierdoor aangespoord.
Zo leveren zuursmakende vruchten, zoals citroenen en sinaasappels, na vertering en stofwisseling toch een basenoverschot op. Ook is het niet zo dat zuur werkende voedingsmiddelen per definitie ongezond zijn. Zo leveren vis, granen en peulvruchten een zurenoverschot, maar dit zijn waardevolle voedingsmiddelen.
Een gezond en gevarieerd eetpatroon volgens de Schijf van Vijf helpt om de kans op een jichtaanval te verkleinen. Wat voor soort brood je eet, maakt niet uit. Ook zuurdesembrood is een prima keuze.
Een verhoogde urinezuurgehalte van het bloed kan een jichtaanval veroorzaken. Ook externe factoren (lichamelijke en psychische stress, weersomstandigheden) kunnen een rol spelen bij het ontstaan en uitlokken van een jichtaanval.
In een relatief recent onderzoek(2) gedaan in 2011 is aangetoond dat er een duidelijke relatie is tussen magere zuivelproducten en een verminderde risico op jicht. Aangetoond is dat zuivelproducten ontstekingsremmende eigenschappen hebben waardoor het risico o acute jichtaanvallen lager wordt.
Ontzurende kruidenthee is de meest effectieve thee om te drinken bij jicht. Kruiden in de ontzurende kruidenthee zorgen ervoor dat afvalstoffen aan zich worden gebonden. Dit bevordert de afvoer van de afvalzuren. Kruiden hebben een heilzame en reinigende werking.
Dieetadvies bij jicht
Ook gistrijke producten zoals Marmite vermijden. Varkensvlees, leverworst, tong, eend, kip, garnalen, heilbot, krab, kreeft, oesters, paling, schol, asperges, bloemkool, peulvruchten, soja(producten), sperziebonen, spinazie en champignons bevatten eveneens veel purine.
Juist daarom is het belangrijk om voor de juiste ontzurende kruidenthee te kiezen. Een goede kruidenthee bevat kamille, pepermuntblad, kurkuma, gember, rozemarijn, venkel en vele andere kruiden. De kruiden ondersteunen de nieren bij de afvoer van verzurende stoffen.
Het lichaam zet fructose-glucosesiroop voor een deel om in urinezuur. Fructose-glucosesiroop zit voornamelijk in met suiker gezoete frisdranken. Het urinezuurgehalte van het bloed wordt nog extra verhoogd als het lichaam door versnelde celafbraak meer urinezuur produceert dan normaal.
Bij een aanval van jicht helpen prednisolon en NSAID's even goed tegen de pijn. Een andere mogelijkheid is colchicine. NSAID's zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen kunnen de pijn binnen 1 tot 2 dagen verminderen.
De huid rondom het gewricht staat strak en kleurt rood. Na een jichtaanval kunnen er witte puntjes rondom de teen ontstaan. Het aangedane deel van de voet kan gaan jeuken en schilferen. De pijn wordt 's nachts vaak erger.
Bij 75 procent is de eerste jichtaanval in de grote teen. Er is veel pijn en zwelling van het aangedane gewricht. Vaak is de huid rood en warm en er kan koorts ontstaan. De duur van een aanval varieert van minder dan een dag tot meer dan een week.