Wanneer je het moeilijk vindt om weer te ontspannen na een stressvolle situatie, dan kan er sprake zijn van een nervus vagus die maar moeilijk op gang komt. Dit zou kunnen leiden tot o.a. chronische vermoeidheid, spijsverteringsstoornissen, depressie, migraine en angst(stoornissen).
Het sympatisch zenuwstelsel wordt geactiveerd tijdens stressvolle en gevaarlijke situaties en het parasympatisch zenuwstelsel wordt vervolgens geactiveerd zodat we weer kunnen ontspannen en herstellen. Ter verduidelijking: bij stimulatie van de nervus vagus vertraagt de hartslag.
Die balans is mogelijk te herstellen door een zenuw te stimuleren die het hartritme vertraagt. Vooral een bepaalde zenuw lijkt hiervoor geschikt. Die heet de nervus vagus. Deze zenuw vertakt naar verschillende delen van het lichaam, waaronder je oor én je hart."
Zingen, neuriën, gorgelen
Onderzoek heeft aangetoond dat zingen, neuriën en zelfs gorgelen kan helpen de nervus vagus te stimuleren (1). Zing dus gerust mee met je favoriete nummer of neurie je dag door om relaxt te blijven. Gorgelen kan je daarnaast standaard twee keer per dag doen bij het tandenpoetsen.
Bij nervus vagus stimulatie (NVS) leggen we een elektrode om de linker nervus vagus. Als we de nervus vagus met een elektrisch stroompje kunstmatig prikkelen, gaan signalen door deze zenuw naar de hersenen. Deze signalen onderdrukken de epileptische aanvallen in de hersenen.
Innervatie. De nervus vagus innerveert delen van het hoofd - net als de andere hersenzenuwen - maar loopt ook naar de borst- en buikholte, waar hij zich in de ingewanden als een plexus vertakt.
De 'Polyvagal theory', in het Nederlands: 'Polyvagaal theorie' beschrijft hoe dat werkt. De Polyvagaal theorie gaat ervan uit dat er evolutionair drie delen van het autonome zenuwstelsel zijn, die de respons op acute stress regelen. Het oudste systeem heeft als overlevingsstrategie om te doen alsof je dood bent.
De nervus vagus, ook wel de zwervende zenuw genoemd, is een lange zenuw die vanuit je hersenstam een connectie heeft met verschillende gebieden in jouw lichaam, zoals jouw hart, keel, maag en darmen.
De sacrale zenuwen regelen de blaas- en darmwerking. Als de communicatie tussen de sacrale zenuwen en de hersenen verstoord is, kan dat tot problemen met de darm- en blaascontrole leiden.
De nervus phrenicus of middenrifszenuw is een motorische en sensibele zenuw die beiderzijds gevormd wordt door zenuwvezels uit de plexus cervicalis (ruggenmergswortels C3-C5, vooral C4).
Blootstelling aan acute kou activeert de nervus vagus, en daarmee zenuwcellen die de neurotransmitter acetylcholine produceren (om te communiceren). Er is alleen een Engelstalige Wikipedia-pagina over deze zenuwcellen.
De zwervende zenuw maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, het systeem dat de functies van ons lichaam regelt waar we niet over na hoeven te denken (ademhaling, hartslag, spijsvertering, hormonen), dingen die we op onbewust niveau doen, ook wel het parasympatische deel genoemd.
De nervus vagus ontspringt hoofdzakelijk aan het verlengde merg en heeft zowel sensibele als motorische vezels. De motorische vezels zenden signalen naar de spieren van de inwendige organen en de talrijke klieren in de maag en de darmen.
De nervus vagus (N X), een gemengde zenuw, speelt een rol bij de regeling van de slokdarmfunctie, het gevoel in de keel, de spieren van de stembanden en bij het slikken.
Neuroceptie is het onbewuste proces in ons brein dat continu de omgeving, ons lijf en de relationele signalen 'scant' op gevaar.
De polyvagaal theorie biedt fysiotherapeuten een model om de relatie tussen stress en klachten te begrijpen. Hoewel meerde systemen betrokken zijn bij het polyvagale systeem, zullen we in dit artikel een accent leggen op het bespreken van het vecht-vlucht systeem, het sympathische-adrenale systeem.
De aansturing vanuit de hersenstam gaat onbewust en staat niet onder invloed van de wil. Er is hier sprake van reflexen. De sensorische zenuwen van het autonome zenuwstelsel monitoren het inwendig milieu. Impulsen vervoerd door deze sensorische zenuwen komen niet aan in de hersenschors, maar in de hersenstam.
Waarom stress diarree veroorzaakt
Deze hormonen kunnen leiden tot een verhoogde afscheiding van vocht en elektrolyten, alsook slijm in de darm. De opname van vocht en elektrolyten uit de darm in het lichaam wordt dan weer geremd. De ontlasting wordt wateriger en de drang tot stoelgang frequenter.
Het stresshormoon noradrenaline zorgt onder andere voor een tragere spijsvertering wat direct effect kan hebben op maag en darmen.
De 12 hersenzenuwen en hun ligging
Er zijn 12 paar hersenzenuwen die rechtstreeks uit de onderkant van de hersenen komen en 31 paar ruggenmergzenuwen. De hersenzenuwen verbinden de hersenen vooral met de hoofd en nekstreek.
Je darmen hebben namelijk ook een zenuwstelsel – het zogenaamde enterische zenuwstelsel. En dit maakt de darm enorm zelfstandig. Sommige zaken regelt hij dan ook gewoon zonder instructies van de hersenen, zoals het verteren van voedsel bijvoorbeeld. Daarom noemen we de darm ook wel het tweede brein.
De darm-hersenen verbinding of nervus vagus
De belangrijkste en grootste zenuw in ons lichaam loopt van de hersenen naar de darmen en wordt de nervus vagus oftewel de 'darm-hersenen verbinding' genoemd.