Vijf niveaus van zelfredzaamheid De niveaus zijn aangegeven met een score: een getal tussen 1 en 5 en met een korte beschrijving: 'acuut probleem', 'niet zelfredzaam', 'beperkt zelfredzaam', 'voldoende zelfredzaam', en 'volledig zelfredzaam'.
De Zelfredzaamheidsmatrix (ZRM) is een instrument dat je gebruikt om het functioneren van mensen op belangrijke domeinen van het leven in kaart te brengen. Dit functioneren druk je uit in een zelfredzaamheidsscore. Deze score is de mate van zelfredzaamheid van de persoon op dat specifieke meetmoment.
De Zelfredzaamheid-Matrix (ZRM) is een instrument dat de zelfredzaamheid meet op verschillende domeinen. Denk aan inkomen, dagbesteding of werk, huisvesting, gezinsrelaties, geestelijke gezondheid, fysieke gezondheid, verslaving, sociaal netwerk, maatschappelijke participatie en contact met justitie.
De zelfredzaamheidsmeter is een korte vragenlijst die de zelfredzaamheid van je cliënt in beeld brengt. De zelfredzaamheidsmeter onderscheidt 10 levensgebieden. Per levensgebied check je of de cliënt zichzelf kan redden en of hij of zij zelf de regie heeft.
Waarom ZRM? De Zelfredzaamheid-Matrix is het instrument waarmee behandelaars, beleidsmakers en onderzoekers in de (openbare) gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening en gerelateerde werkvelden, de mate van zelfredzaamheid van hun cliënten (ook huishoudens en jongeren) eenvoudig en volledig kunnen beoordelen.
Vijf niveaus van zelfredzaamheid
De niveaus zijn aangegeven met een score: een getal tussen 1 en 5 en met een korte beschrijving: 'acuut probleem', 'niet zelfredzaam', 'beperkt zelfredzaam', 'voldoende zelfredzaam', en 'volledig zelfredzaam'.
Over zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid behoort tot de adaptieve vaardigheden. Dit zijn cognitieve, sociale en praktische competenties die iemand nodig heeft om onafhankelijk in de samenleving te kunnen functioneren.
Er zijn grofweg drie manieren om aan de zelfredzaamheid van een cliënt te werken. De motivatie van de cliënt versterken, de cliënt weer leren dingen zelf te doen (een stoma verzorgen, dingen zelf regelen) of de omgeving aanpassen (inzet van hulpmiddelen, aanpassen van de woning).
De competentie zelfstandigheid wordt wel eens in één adem genoemd met zelfredzaamheid, maar betekent niet hetzelfde. Iemand die zelfredzaam is, is in staat om zichzelf te verzorgen en zelf beslissingen te maken. Dit begrip wordt meestal niet gebruikt op de werkvloer. Zelfstandigheid gaat verder dan zelfredzaamheid.
Zelfredzaamheid legt de nadruk op zelfstandig functioneren en zelf doen.Zelfmanagement legt de nadruk op zelf bepalen en kwaliteit van leven.
Basale-ADL zijn zaken als persoonlijke hygiëne, kleden en voeden. Instrumentele ADL zijn de complexere vaardigheden als koken, boodschappen doen of het huishouden doen. Bij dit leefgebied is het vooral belangrijk of deze handelingen worden uitgevoerd en of je dat dan zelf doet.
Er zijn twee nieuwe meetinstrumenten die de zelfredzaamheid van kwetsbare personen in kaart brengen. De Zelfredzaamheid-Matrix (ZRM) Jongeren meet de zelfredzaamheid van personen vanaf 12 jaar.Het instrument ZRM-Huishoudens meet de zelfredzaamheid van een meerpersoonshuishouden.
Onder ADL vallen activiteiten zoals baden, aankleden, eten, naar het toilet gaan, het maken van transfers en opstaan uit een stoel. Instrumentele activiteiten van het dagelijks leven zijn de complexere activiteiten waarvoor planning en inzicht nodig zijn (executieve functies).
Zelfredzaamheid heeft invloed op verschillende levensgebieden. In de woonsituatie, maar ook op het gebied van mobiliteit of sociale redzaamheid. Door zelfredzaamheid te stimuleren kan zorg of intensivering van zorg worden uitgesteld of zelfs voorkomen.
Psychosociale zelfredzaamheid is het vermogen tot sociaal optreden in de dagelijkse situaties in het leven. Denk hierbij aan situaties in huis, tijdens het winkelen, in relatie met vrienden en vriendinnen of op je werk bij collega's.
Zij definieert zelfredzaamheid van ouderen als het vermogen om het (fysieke, psychische en sociale) welbevinden op peil te houden – met of zonder (in)formele zorg en ondersteuning – en de regie over het eigen leven te blijven voeren in een levensfase waarin veranderingen en verliezen onvermijdelijk zijn.
Autonomie wordt gebruikt als synoniem voor zelfredzaamheid. Zelfredzaamheid is het vermogen om algemene dagelijkse levensverrichtingen zelfstandig uit te voeren zoals zichzelf verzorgen, eten, omgaan met geld … .
Zelfredzaamheid staat niet voorop, maar het zelf bepalen. Want mensen komen er ook als ze met mensen in hun omgeving hulp en uitvoering organiseren. Dit noemen we samenredzaam.
Zelfmanagement geeft mensen met een (chronische) ziekte meer grip op hun gezondheid en welzijn. Door effectief om te gaan met de aandoening en noodzakelijke aanpassingen te maken, kunnen zij hun ziekte zo goed mogelijk in het dagelijks leven integreren.
Wat is zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid is het vermogen van iemand om zichzelf te kunnen redden op alle levensgebieden met zo min mogelijk professionele ondersteuning en zorg. Door behoud en/of versterking van zelfredzaamheid kan ondersteuning of intensivering van ondersteuning worden voorkomen of uitgesteld.