Er zijn twee soorten essentiële vetzuren: alfolinoleenzuur (omega 3) en linoleenzuur (omega 6). Dat zijn stamvetzuren waaruit ons lichaam functionele vetzuren zoals arachidonzuur, eicosapentaeenzuur (EPA) of docosahexaeenzuur (of DHA) kan aanmaken.
De minimale behoefte aan vet wordt dus geschat op 20 energieprocent. Deze hoeveelheid is nodig om voldoende essentiële vetzuren binnen te krijgen, zoals linolzuur en alfalinoleenzuur. Met deze hoeveelheid krijgt iemand ook vitamine E, vitamine A en vitamine D binnen.
Linolzuur is een essentieel vetzuur. Dit betekent dat het lichaam linolzuur niet zelf kan maken en het via de voeding binnen moet krijgen. Andere voorbeelden van omega 6-vetzuren zijn arachidonzuur (AA) en gamma-linoleenzuur (GLA).
De belangrijkste essentiële vetzuren zijn twee families van vetten: de omega 3 en omega 6 vetzuren. De omega 3 vetzuren (alfa linoleenzuur) zit o.a. in vette vis, lijnzaadolie, walnootolie en de omega 6 zit vooral in plantaardige vetten en margarines. Er bestaat ook een omega 9 en die zit voornamelijk in olijfolie.
Omega 3 rijke eieren – 0,6 gram
Een gewoon ei bevat ongeveer 0,1 gram aan omega 3-vetten. Omega-3-eieren zijn afkomstig van kippen die lijnzaad gemengd door het gewone voer krijgen. De eieren bevatten daardoor ongeveer 6 keer zoveel omega 3 als een gewoon ei.
Ontsteking remmend t.o.v. ontstekingsbevorderend
Omega-3 heeft een ontstekingsremmend effect terwijl omega-6 een ontstekingsbevorderend effect heeft.
Omega 9. Omega 9 is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur en komt voor in noten, notenolie, olijfolie en avocado's. Omega 9 is niet essentieel, omdat je lichaam het zelf kan aanmaken. Er is geen advies of richtlijn van de gezondheidsraad voor de inname van omega 9-vetzuren.
Onverzadigd vet verlaagt het cholesterolgehalte in je bloed en verkleint daarmee het risico op hart- en vaatziekten. Onverzadigd vet levert ook essentiële vetzuren. Dat zijn vetzuren die het lichaam niet zelf kan maken, maar ze zijn wel nodig voor een goede gezondheid. Daarom moeten we ze via de voeding binnenkrijgen.
De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om per dag 200 milligram omega 3-vetzuren uit vis (visvetzuren) binnen te krijgen. Er zijn geen aparte adviezen voor EPA en DHA. Als je 1 keer per week vis eet, krijg je voldoende visvetzuren binnen. Kies bij voorkeur vette vis, zoals haring of zalm.
Vetzuren zijn organische carbonzuren met een keten van ten minste twee koolstofatomen en een carboxygroep (COOH). Het kleinste vetzuur is propionzuur. Vetzuren zitten in vetten en in de fosfolipiden in celmembranen. Vet is een verbinding van glycerol en drie vetzuren.
Omega-3 vetzuren
EPA en DHA staan bekend als visvetzuren. ALA is een essentieel vetzuur, omdat het lichaam deze niet zelf kan maken. Je huisdier moet dit vetzuur dus via de voeding binnenkrijgen. Je hond of kat kan wel EPA en DHA zelf maken uit ALA.
Er bestaan twee soorten vetten: verzadigde en onverzadigde vetten. Verzadigde vetten worden ook wel slechte vetten genoemd, onverzadigde vetten staan bekend als goede vetten. Het verschil tussen de vetten wordt gemaakt op basis van de scheikundige structuur van de vetten.
Omega-3-eieren
De kippen krijgen bij zo'n dieet groenten die rijk zijn aan omega-3-vetzuren, zoals bijvoorbeeld postelein. Ook kan het voer verreikt worden met omega-3-vetzuren. Deze omega-3-vetzuren komen dan voornamelijk in de vorm van EPA terecht in de eieren.
DHA en EPA zijn de belangrijkste twee omega-3 vetzuren. Vooral DHA is heel gunstig voor je hart en bloedvaten en je hersenen. Ook lijkt DHA het achteruitgaan van je hersenfuncties, wat normaal is bij het ouder worden, te kunnen vertragen (1). Omega-3 supplementen die alleen ALA bevatten zijn af te raden.
De gemiddelde hoeveelheid omega 3 in avocado's is 0,111 gram per 100 gram. En dit is in de minder biologisch bruikbare vorm van ALA. De vetten in avocado zijn dus wel gezond, maar voor meer omega 3-vetzuren in een hoge dosering en in de meer bruikbare vormen EPA en DHA, kan je beter vette vis eten.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Vaak lees je over de juiste verhouding of balans tussen Omega 3 en Omega 6: de Omega 3/6-ratio. Voor een optimale gezondheid zou je ongeveer evenveel Omega 3 als Omega 6 binnen moeten krijgen. In de praktijk krijgen mensen met een Westers dieet vaak meer Omega 6 dan 3 binnen.
Olijfolie wordt ingedeeld bij de niet-essentiële Omega 9 vetzuren. Ook wel oliezuur of Enkelvoudig Onverzadigd Vet (EOV) genoemd. Omega 3 en 6 zijn wel essentieel en moeten daarom aangeleverd worden via de voeding.
Een overdosis ontstaat als er lang te veel supplementen zoals visolie wordt ingenomen. Problemen die kunnen ontstaan door een overdosis omega 3: Meer dan 3 gram visolie per dag kan invloed hebben op de stolling van het bloed. Bloedstolling is nodig bij een bloeding of wond.
Doordat het een plantaardige bron betreft is het minder opneembaar dan een dierlijke variant, zoals vette vis. Het blijft echter een prima alternatief als j egeen vis lust, te weining vis eet of een veganistisch dieet volgt. 39 gram walnoten per dag leveren de aanbevolen hoeveelheid omega-3 voor een volwassenen.
Kenmerken van olijfolie
Olijfolie bevat verzadigde vetten en percentages omega-3 en omega-6. Maar de grote sterren van zijn vetzuurprofiel zijn de enkelvoudig onverzadigde vetten, meestal in de vorm van oleïnezuur.