Een delier komt vaker voor bij oudere mensen, bij mensen die problemen hebben met hun geheugen en bij mensen vlak voor hun overlijden. Ook jongere mensen kunnen een delier krijgen, bijvoorbeeld als ze erg ziek zijn. Een delier kan een paar dagen of een paar weken duren.
Lichamelijke aandoening vaak oorzaak
Een delier wordt meestal veroorzaakt door een lichamelijke aandoening zoals een infectie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen of ontwenningsverschijnselen (van alcohol of drugs). Dit laatste noemt men delier tremens.
De arts neemt maatregelen om doorligwonden te voorkomen en om te zorgen dat de persoon met een delirium zichzelf geen pijn kan doen. Hij kan geneesmiddelen voorschrijven tegen rusteloosheid en angstgevoelens. Vaak zijn hiervoor medicijnen die gebruikt worden bij een psychose nodig (bijv. haloperidol).
Verschil tussen delier en dementie
Symptomen van delier en dementie kunnen op elkaar lijken. Het grote verschil met dementie is dat dementie langzaam verergert, terwijl delier een acute situatie is die enkele uren tot dagen duurt.
Een delier dat niet wordt herkend, kan flinke gevolgen hebben. Zo kunnen er meer complicaties ontstaan, met een langer verblijf in het ziekenhuis als resultaat. Ook is er na het doormaken van een delier een grotere kans op overlijden en op blijvend cognitief verlies en lichamelijke achteruitgang.
Acuut optredende verwardheid kan binnen enkele uren tot dagen ontstaan. Meestal als gevolg van lichamelijke problemen, bijvoorbeeld een infectie. Deze vorm van verwardheid wordt ook wel delirium of delier genoemd.
Bij een delier raakt iemand in de war. Dit kan onverwachts in een paar uur of in een paar dagen gebeuren. Iemand is verward, praat vaak warrig en kan de aandacht er niet bij houden. Plotseling is het gedrag van uw naaste anders dan u gewend bent: opgewonden en onrustig.
Een delier ontstaat als het de hersenen niet meer lukt om alle prikkels, die van binnen en buiten het lichaam de hersenen binnenkomen, samen te voegen tot één verhaal. Ze kunnen niet meer van alle informatie een logisch beeld van de werkelijkheid maken. Een delier komt meestal voor bij mensen die al ziek zijn.
Bij ouderen is een delier meestal het gevolg van een lichamelijke ziekte of het gebruik van geneesmiddelen. Symptomen zijn angst, onrust, veranderd gedrag, wisselend bewustzijn, moeite met concentratie en aandacht en hallucinaties. Familieleden geven vaak aan dat de persoon plotseling veranderd is.
Hyperactief (onrustig) delier
Een hyperactief delier is het bekendste. Naast de kernsymptomen zijn dit de andere kenmerken van dit type delier: Onrust (de persoon kan niet stilzitten)
Behandeling van de verschijnselen van het delier
Vaak behandelt een psychiater of geriater (bij een delier bij ouderen) de verschijnselen van een delier. De patiënt kan medicijnen krijgen tegen onrust, waanideeën en hallucinaties. Als het delier over is, zijn de medicijnen niet meer nodig.
Ook sommige medicijnen kunnen een delier veroorzaken, een operatie of narcose kan ook de oorzaak zijn. Een delier is een ernstige ziekte omdat het kan leiden tot slechter eten en drinken, vallen en gevaarlijk gedrag.
Welke patiënten hebben een verhoogd risico op een delier? Een delier kan op elke leeftijd voorkomen maar ouderen, ernstig zieken of patiënten met een opname langer dan 48 uur op de Intensive care (IC) afdeling hebben een hoger risico op het ontwikkelen van een delier.
Hoe lang duurt een delier? Als de lichamelijke situatie verbetert, neemt de verwardheid af. De periode van verwardheid kan variëren van enkele uren tot dagen.
Hoe lang duurt een delier? Het beeld kan van uur tot uur wisselen. Een delier is meestal tijdelijk, die enkele uren tot enkele dagen/weken kan duren.
Het delier kan enkele uren tot enkele dagen duren en soms zelfs enkele weken.
Haloperidol vermindert het effect van natuurlijk voorkomende stoffen in de hersenen, zoals dopamine. Hierdoor onderdrukt het de verschijnselen van een psychose of delirium. De druppels en tabletten werken na enkele uren en hebben ongeveer een halve dag lang effect.
De bijwerkingen van Haldol kunnen bij ouderen veel zwaardere gevolgen hebben. Van Marum: 'De helft van de gebruikers wordt wat verstijfd, waardoor ze moeilijker lopen. Daarnaast is er een toegenomen kans op beroertes, longontstekingen, valaccidenten en vroegtijdig overlijden.
In elk ziekenhuis van Nederland is de richtlijn glashelder: als een patiënt een delier doormaakt geef je haloperidol. Eerst een halve milligram, ophogen wanneer nodig.
Stil delier
De patiënt kan ook lusteloos, apathisch gedrag vertonen: hij trekt zich terug en sluit zich af voor zijn omgeving. Dit noemen we ook wel een 'stil' delier. De patiënt in een stil delier kan ook dingen zien, horen of ruiken die er niet zijn. De patiënt kan hierdoor angstig zijn, maar kan dit niet uiten.
Wat zijn de oorzaken? Een delier wordt veroorzaakt door één of meer lichamelijke factor(en). Een operatie, een infectie (luchtwegen, urinewegen), stoornissen in de stofwisseling of hormoonhuishouding, maar ook het gebruik van bepaalde medicijnen of een botbreuk kunnen een delier uitlokken.
Patiënten met acute verwardheid eten en drinken vaak beter als ze hierbij geholpen worden door een vertrouwd persoon. Overleg met de verpleegkundige of dit bij uw familielid ook het geval kan zijn en of u uw familielid kunt helpen.