Het is niet toegestaan om het volgende mee te nemen in het gerechtsgebouw: Slag-, steek-, vuurwapens en explosieven (hier vallen bijvoorbeeld ook onder een grote nagelvijl, een zakmes of een schaar). Audiovisuele apparatuur (niet zonder voorafgaande toestemming). Verdovende middelen en alcohol.
Openbaar of achter gesloten deuren
Uitzonderingen zijn: zittingen van familiezaken (zoals echtscheidingszaken); belastingzaken; strafzaken tegen minderjarigen.
De duur van de zitting hangt helemaal af van de omvang van uw dossier (in sommige gevallen gaat het om tientallen ordners), de ingewikkeldheid van uw zaak, het aantal (mede)verdachten en uw proceshouding als verdachte. Sommige zittingen zijn in tien minuten voorbij, andere zittingen duren meerdere dagen.
Wilt u een rechtszaak bijwonen? De meeste zittingen zijn openbaar voor het publiek. Dit betekent dat u plaats kunt nemen op de publieke tribune om de zitting bij te wonen.
Aanwezigheid op de zitting
U bent niet verplicht op de zitting te verschijnen. U kunt uw verdediging overlaten aan uw advocaat, als u deze daarvoor heeft gemachtigd. De rechter moet hiermee instemmen.
Bewijsregels. In hoofdlijnen en vrij vertaald gelden de volgende bewijsregels binnen het strafrecht; Voor een bewezenverklaring zijn slechts twee bewijsmiddelen nodig. Dit noemen we ook wel het strafrechtelijk bewijsminimum.
Bij een rechtszaak is een formele dresscode als: Casual Chic, Business of Smart Casual gebruikelijk. Dit zijn dresscodes waarbij een combinatie wordt gemaakt tussen casual en formele kleding. Leg hierbij het accent op de nette kant, in plaats van op de casual kant.
Achter gesloten deuren: wat houdt dat in? Het houdt in dat alleen de rechters, het openbaar ministerie, de griffier en de mensen die direct betrokken zijn bij deze zaak mogen horen en zien wat er in de rechtszaal gezegd en getoond wordt.
Algemeen geaccepteerd is (gelukkig) dat men de rechter in de rechtbank aanspreekt met mijnheer of mevrouw (de rechter). Maar ook daar zijn uitzonderingen op: zijn er meer rechters, dan spreekt men de voorzitter aan met mijnheer/mevrouw de voorzitter.
Iedereen is voor de wet gelijk. Bij het doen van een uitspraak kijkt de rechter naar de wet, de feiten (wat is er precies aan de hand), persoonlijke omstandigheden en verklaringen van deskundigen en getuigen.
Een partij die het niet eens is met een uitspraak van de rechter in hoger beroep, kan in een civiele zaak, een bestuursrechtelijke zaak over fiscale/belasting en in een strafzaak in cassatie gaan bij de Hoge Raad der Nederlanden. In de uitspraak staat binnen welke termijn dit mogelijk is.
In een eenvoudige kort geding procedure is er vaak al binnen enkele weken een uitspraak, terwijl het in ingewikkelde procedures tot wel meer dan twee jaar kan duren. Een gemiddelde of ijkpunt is niet te geven, dat hangt af van de aard en complexiteit van de zaak.
Afhankelijk van het feit waarvan je wordt verdacht, je persoonlijke omstandigheden en of je advocaat veel punten naar voren brengt op de zitting, is onze ervaring dat een OM-zitting gemiddeld zo'n 20 minuten duurt. De voorbereiding van de zitting zal dan ook meer tijd in beslag nemen dan de OM-zitting zelf.
De gemiddelde duur van een zitting bij de politierechter bedraagt ongeveer 20 tot 30 minuten.
Waarom zijn de zittingen openbaar? Zittingen zijn openbaar om controle op de rechtsgang mogelijk te maken. Het publiek kan zo zelf nagaan of bijvoorbeeld een verdachte een eerlijk proces krijgt en of er geen sprake is van klassenjustitie. Niet alle zaken zijn openbaar.
Als slachtoffer van een wanbedrijf of een misdaad kan u zich ook burgerlijke partij stellen in handen van de onderzoeksrechter. Hiervoor moet u (in persoon of via uw advocaat) uitdrukkelijk verklaren voor de onderzoeksrechter dat u zich burgerlijke partij stelt. Dit kan schriftelijk of mondeling.
U heeft het recht om te weten van welk strafbaar feit u wordt verdacht. U hoeft de vragen niet te beantwoorden (zwijgrecht). U heeft het recht om vóór het (eerste) verhoor vertrouwelijk met een advocaat te praten. U heeft recht op de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor om u bij te staan.
Verschil overtreding en misdrijf
Overtredingen zijn licht strafbare feiten, zoals vandalisme en openbare dronkenschap. Misdrijven zijn zwaardere strafbare feiten, zoals moord, diefstal en verkrachting.
Bij een zitting van het OM (Openbaar Ministerie) verdenkt de officier van justitie u van lichte strafbare feiten, zoals vernieling of mishandeling. De officier van justitie nodigt u per brief uit voor een hoorgesprek. In deze brief staat meestal welke straf u kunt verwachten.
De griffier zit vanuit de rechtszaal kijkend rechts van de rechter(s) en draagt ook een toga. Hij wordt net als de rechter(s) aangesproken met 'edelachtbare' (bij een rechtbank), 'edelgrootachtbare' (bij een gerechtshof) of 'edelhoogachtbare' (bij de Hoge Raad).
De kosten voor een procedure bij civiele zaken en bestuursrechtelijke zaken betaalt u meestal zelf. Behalve als de rechter beslist dat de verliezende partij deze kosten betaalt. Een strafzaak kost u geen geld. Maar het kost wel geld als u een advocaat inschakelt.
Bij een toevoeging betaalt de overheid de kosten van jouw advocaat. Zelf betaal je alleen een eigen bijdrage. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van je inkomen en gezinssamenstelling. Hoe meer je verdient, hoe hoger je eigen bijdrage.