De executeur is bevoegd om de goederen van de nalatenschap te gelde te maken, maar alleen voor zover dit nodig is om de schulden van de nalatenschap te kunnen voldoen. Kortom, indien geen sprake is van schulden, is de executeur niet bevoegd om goederen te gelde te maken.
De executeur krijgt het recht om over de nalatenschap van de overledene te beschikken. Dit betekent dat hij/zij degene is die alle bezittingen beheert en de verantwoordelijkheid heeft om de erfenis zo goed mogelijk af te wikkelen.
Een notaris controleert voordat hij een verklaring van erfrecht of executele afgeeft of de overledene een executeur heeft benoemd in het laatst gemaakte testament. Ook controleert de notaris of er een codicil is met een executeursbenoeming.
In de wet is de vergoeding voor de testamentair executeur vastgesteld op één procent van het vermogen van de erflater (de persoon die erfenis nalaat na overlijden) op de dag van overlijden.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
In de wet is een mogelijkheid geschapen voor de legitimaris om informatie op te vragen bij de overige erfgenamen of bij de executeur. De onterfde erfgenamen, de legitimaris, heeft recht op inzage in en afschrift van alle bescheiden die hij of zij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft.
Indien de bevoegdheden van de executeur zijn uitgebreid met een testamentaire last, rust deze last op de erfgenamen gezamenlijk en niet op de executeur alleen. Maar de aard van last of testament kan anders doen blijken. Aan de executeur komen alle bevoegdheden toe die nodig zijn om de last te kunnen uitvoeren.
Je kunt alleen formeel executeur zijn als de overledene jou als executeur heeft benoemd of aangewezen in een testament. Zie ook Verklaring van Executele. Als je de enige erfgenaam bent, dan ben je daarmee niet automatisch of tegelijkertijd ook formeel executeur. Je kunt jezelf niet als executeur benoemen.
De executeur (niet een begrafenisexecuteur) mag alle goederen van de erflater verkopen, maar alleen als dat nodig is voor het kunnen betalen van de schulden van de nalatenschap. De wet zegt niet dat de (gemeenschappelijke of ouderlijke) woning niet mag worden verkocht door de executeur.
De opsteller van dat testament bedenkt wie de executeur moet zijn. Dat hoeft de erflater niet te overleggen met de executeur, maar dat mag of kan wel. De opsteller van het testament kan deze executeur altijd wijzigen, door de wijziging van het testament.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
Wie kan er actie ondernemen wanneer de executeur zijn werk niet goed doet? Doet de executeur zijn werk niet goed of krijgt u geen informatie of inlichtingen, dan kan er een verzoek aan de kantonrechter worden gedaan om de executeur te ontslaan.
Vaak wordt gewerkt met een minimum bedrag van € 2.500,- met daarbovenop een uurtarief. Afhankelijk van de persoon die de nalatenschap afhandelt wordt een uurtarief tussen € 175,- en € 295,- gerekend. Aangezien de afhandeling al snel 40 tot 80 uur in beslag kan nemen, kunnen de kosten flink oplopen.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
De bank blokkeert de toegang tot alle bankzaken van degene die is overleden. Denk aan rekeningen, betaalpassen en creditcards. Ook de toegang tot online bankieren wordt geblokkeerd. Open blijven alleen gezamenlijke rekeningen, zoals en/of-betaalrekeningen en gezamenlijke spaarrekeningen.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
Maar bijna altijd bestaat de nalatenschap ook uit goederen zoals een woning, een auto, een inboedel, een schilderij etc. De belastingdienst gaat voor de waardebepaling van de nalatenschap uit van de zogenaamde waarde in het economische verkeer (de vrije verkoopwaarde).
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
De notaris zal de erfgenamen volgens het testament informeren. Hij zal zijn best doen de erfgenamen op te sporen, maar hoeft niet de wereld af te zoeken naar een onvindbare erfgenaam.
Openbaar Ministerie, de politie en bijzondere opsporingsdiensten geautomatiseerd bankgegevens bij Nederlandse banken kunnen opvragen.
Bij een en/of rekening is het zo dat degene die de rekening heeft gevoed (lees gemakshalve: zijn/haar geld op deze rekening heeft gestort) de eigenaar is van het geld.
Degene die de opdracht geeft voor de uitvaart is verantwoordelijk voor de betaling. Als er genoeg geld in de nalatenschap is, kan de rekening daarvan worden betaald.