Perfectionisme kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld als alles je eerder gemakkelijk afging en er dan een keer iets niet lukt. Of als je overstapt naar een hoger schoolniveau. Soms zijn ouders zelf perfectionistisch en hebben ze hoge verwachtingen van hun kinderen.
Perfectionisme komt vooral voort uit angst en het kan je hele leven beheersen. In je onderbewuste ben je bang dat als iets niet goed genoeg is, jij niet goed genoeg bent. Het is de angst voor falen die je onzeker maakt. Als perfectionist wil je graag de controle houden.
Je kunt niet tevreden zijn met het resultaat dat je op een bepaald moment hebt bereikt. Je blijft dan bijvoorbeeld maar doorgaan met je werk omdat het voor jou nog niet perfect is. Perfectionisme is dan echt een grote valkuil, die bijvoorbeeld uiteindelijk kan leiden tot burn-out.
Wat is perfectionisme? (de betekenis)
Perfectionisme betekent dat je streeft naar perfectie, maar eigenlijk haal je dat nooit: perfectie is namelijk een illusie. Je kunt het merken in school of werk, huishouden, relatie, uiterlijk. Meestal geen of/of maar en/en: je wilt álles perfect.
Helemaal perfectionisme afleren is onmogelijk
Want dat doel nastreven zou óók weer een uiting van je perfectionisme zijn. Als het eenmaal in je aard zit, dan haal je dat niet zomaar weg. Maar het is wel van groot belang dat je ermee leert omgaan, want anders ligt een burn out op de loer.
Maar als je nooit tevreden bent met het resultaat, kan dat problemen geven: Als je de lat heel hoog legt voor jezelf, voel je je altijd onder druk staan. Dan kun je last krijgen van onzekerheid en stress. Je kunt zelfs helemaal blokkeren (een 'black-out' krijgen).
Waarschijnlijk kan jij heel slecht tegen mensen die onnauwkeurig zijn. Dit wordt dan ook wel jouw allergie genoemd. Toch kan jij heel veel leren van mensen die onnauwkeurig zijn, want van deze mensen hoeft het allemaal niet zo precies. Ze vinden goed, goed genoeg en zijn veel minder bang zijn om fouten te maken.
Aantal mensen met perfectionistische neigingen neemt toe
Maar dit betekent niet dat jongere generaties steeds beter presteren. Misschien wel het tegenovergestelde: ze zijn vaker ziek, verdrietiger en ondermijnen hun eigen potentieel.
Perfectionisme en autisme kenmerken
Mensen met autisme hebben relatief vaak sterk dwangmatige en controlerende gedachten en gedrag. Juist het dwangmatig handelen in veel situaties, maakt het dat hun gedrag kan doorschieten naar (ongezond) perfectionisme.
De betekenis van faalangst en perfectionisme zijn niet hetzelfde maar gaan wel hand in hand: Bij faalangst heb je angst om te presteren en bij perfectionisme heb je de drang om te presteren. Bij faalangst en perfectionisme kan je niet goed tegen tegenslagen.
Negatieve gevolgen van perfectionisme
Perfectionisme kan negatieve gevolgen hebben, met name voor de gezondheid. Door jezelf altijd maar te willen bewijzen, ervaar je stress. Perfectionisme maakt dat je te veel stress of chronische stress ervaart.
Een perfectionist is iemand die een extreme behoefte heeft om alles uitermate goed te doen. Ongetwijfeld ken je wel iemand in je omgeving die zo is of herken je het bij jezelf. Helaas wordt dit in onze samenleving aangemoedigd.
Psycholoog en journalist Chantal van der Leest deelt in 'Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn' wetenschappelijke inzichten en tips om beter met je perfectionisme om te gaan. Want heb jij ook wel eens het gevoel dat de buitenwereld onrealistisch hoge eisen aan je stelt?
Een van de kenmerken van perfectionisme is het alles-of-niets-denken. Perfectionisten kunnen vaak moeilijk relativeren. Die vinden iets of helemaal perfect of helemaal niks. Er worden daardoor onrealistische standaarden gezet voor de doelen die ze nastreven.
Wanneer is perfectionisme wel een kwaliteit? Er zitten niet alleen negatieve kanten aan perfectionisme, maar ook veel mooie en positieve kanten. Als perfectionist haal je vaak goede resultaten en hoge cijfers. Dit komt doordat je altijd alles dubbel checkt en het beste uit jezelf naar boven wil halen.
De betekenis van perfectionisme is “het streven naar perfectie”. Dit lijkt een duidelijke definitie. Het klinkt ook als een goede eigenschap om perfectionistisch te zijn. Je gaat altijd op zoek naar het hoogst haalbare en neemt met minder geen genoegen.
Als je bijvoorbeeld erg beschermd bent opgevoed, kan het zijn dat het zelfvertrouwen zich niet genoeg ontwikkelt. Ook als je veel kritiek gekregen hebt op je gedrag of prestaties, of als je gepest bent, kan je zelfvertrouwen afnemen of zich niet genoeg ontwikkelen.
Symptomen van onzekerheid
Denkt dat iets helemaal goed is of helemaal fout, zonder een middenweg te zien. Vindt dat je absoluut geen fouten mag maken. Jezelf voortdurend vergelijkt met anderen en zij daar altijd beter uit komen. Je alleen richt op wat je nog niet voor elkaar hebt, zelden op wat je al bereikt hebt.
1) Bevestigingsdrang
Dit is meestal een sterk aanwezige factor: de drang om jezelf te bewijzen, zowel naar jezelf als naar anderen toe. Het is - net zoals alle andere kenmerken van perfectionisme - een zeer goede eigenschap, want het zorgt ervoor dat je prestaties neerzet en doelen verwezenlijkt.