Je tong kan vijf smaken onderscheiden: zoet, zuur, zout, bitter en umami. Umami wordt ook wel 'hartig' genoemd. Belegen kaas, rijpe tomaten, erwten en gebakken vlees bevatten veel umami.
Signaal. De vier primaire smaken proeven we elk door een ander deel van de tong. Zoet wordt door de punt geproefd, zout door de voorste zijkanten, zuur door de achterste zijkanten en bitter door het achterste gedeelte van de tong.
Welke smaken kun je proeven
Je kan vijf smaakkwaliteiten onderscheiden: zoet, zuur, zout, bitter en umami.
Zoet, bitter, zout, zuur en umami; iedereen ter wereld proeft deze vijf basissmaken. Maar waarom eigenlijk? Culinair journalist Joël Broekaert maakt in “De 5 smaken van Joël” een verrassende ontdekkingsreis door de wereld van smaak.
De smaakpapillen proeven vijf basissmaken: zoet, zuur, bitter, zout en umami (hartige smaak).
Nee, voor geen meter. Zonder neus kan je dus wel proeven of iets zoet, zuur of zout is, maar je weet alleen niet wat het is. Als je nou op je eten kauwt, dan komen er allemaal geurmoleculen vrij. Dat zijn een soort ja, onzichtbare deeltjes damp.
Breng afwisseling aan in de verschillende smaken. Wissel zoete, zoute, zure en bittere voedingsmiddelen met elkaar af.Om het smaakverlies te compenseren kunt u extra suiker, zout en kruiden gebruiken.
Deze kleurrijke figuren – zout, pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet – ontvoeren Puck naar hun avontuurlijke droomwerelden.
Naast de smaken zoet, zout, zuur, bitter en umami ('hartig') kunnen mensen ook een zesde smaak onderscheiden: vet. Dat zeggen Australische onderzoekers van de Deakin University.
Om het uit te proberen kun je een test doen met een rijp tomaatje (onrijpe tomaten bevatten weinig tot geen umami). Tijdens het kauwen ga je na ongeveer twintig tot dertig seconden een andere smaak ervaren dan de eerder vernomen zoet en zuur; ietwat hartig. Dat is umami.
Umami wordt, net als de andere klassieke smaken, ervaren op een bepaald gedeelte van de tong. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat diens specifieke smaakreceptoren zich bevinden op het centrale deel van de tong, terwijl bijvoorbeeld de zoete smaak wordt opgemerkt op het puntje van de tong.
Naast de vier basissmaken (zout, zoet, zuur en bitter) kunnen sommige mensen ook hartige smaken (umami) onderscheiden. Maar volgens een Amerikaans onderzoek blijft het daar niet bij, want sommigen hebben nog een zesde smaak.
Mensen proeven namelijk vooral door te ruiken. Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven. We proeven ook met onze tong.
De tong helpt het voedsel door de mond te verspreiden en met speeksel te vermengen. Samen met de lippen en het gehemelte speelt de tong een rol bij het spreken. Druk van de tongspieren is van grote invloed op de ontwikkeling van de kaken. Tot de andere functies van de tong behoren zuigen en slikken.
Tong heeft een maximale lengte van 70 centimeter en is een ware delicatesse. De smaak is niet typisch vissig en lijkt op die van garnalen. Tong kan op verschillende manieren worden bereid: bakken, grillen, stomen en stoven. Voor de bereiding moet de tong worden ontveld.
Wat mensen vaak vergeten is dat je met je neus ruim tachtig procent van de smaken waarneemt. Dat zit zo: wanneer je eet, adem je geurmoleculen uit. Je hersenen merken het verschil niet op tussen smaak en geur.”
Met hoog op smaak bedoelt een kok niet alleen dat een gerecht veel verschillende smaken omvat, liefst een combinatie van zoet, zuur, zout en bitter, maar ook dat van dat alles genoeg aanwezig is.
Voeg smaak toe
Maak, als u weinig meer proeft, gebruik van voedingsmiddelen met sterke smaken, zoals kruiden en specerijen, zoals zoetzure uitjes en augurkjes, gember, sambal, wasabi, mosterd, azijn, ketchup, marinades, pesto, piccalilly, sojasaus en citroensap.
De lekkerste smaak
Mensen vinden een zoete smaak vaak lekker. Dit komt omdat zoetheid energie uitstraalt. Bij zuur en bitter twijfelen mensen sneller of het eten over de datum is.
Overal op je tong proef je zoet, zuur, zout, bitter en umami, sinds enkele jaren de vijfde smaak. Het is dus niet zo dat je zoet op het puntje van je tong proeft en bitter aan de zijkant.
Veel wetenschappers erkennen umami als de vijfde basissmaak, naast zoet, zuur, zout en bitter. De smaak is moeilijk te definiëren, maar hij wordt dikwijls omschreven als een hartige, volle smaak, die een gerecht diepgang geeft.
Welke smaak dat is, blijkt uit het zinsverband. Iets kan bijvoorbeeld lekker, ranzig, goed of naar knoflook smaken. Smaken wordt op dezelfde manier gebruikt als andere 'zintuiglijke' werkwoorden, zoals ruiken, klinken en voelen: Lavendel ruikt lekker.
Vervang zout en suiker voor andere smaakmakers. Er zijn genoeg smaakmakers die je kunt toevoegen om zout en suiker te vervangen. Denk aan specerijen, verse kruiden, kappertjes, ansjovis, zongedroogde tomaten, Parmezaanse kaas of sap of rasp van citrusfruit. Het is veel beter voor je gezondheid om minder toe te voegen.
In het kort
Het kan bijvoorbeeld te maken hebben met een ontsteking in uw mond, onvoldoende speekselproductie, medicijngebruik of zuurbranden. Als u minder goed ruikt, kan dat ook invloed hebben op uw smaak. De KNO-arts zal eerst uw mondholte en tong onderzoeken. Vaak wordt ook een reuktest gedaan.
De geur- en/of smaakzin kunnen tijdelijk of blijvend verminderd/veranderd zijn door bijvoorbeeld infecties (verkoudheid), ontsteking (chronisch geur- en smaakverlies), bestraling op het hoofd, chemotherapie, inname van bepaalde medicatie, te droge mondslijmvliezen, roken, depressie, hoofdtrauma en tumoren.