De wereldwijde ontbossing een halt toeroepen zal minstens 130 miljard dollar per jaar kosten, becijfert een nieuw rapport.
Elke minuut verdwijnen 30 voetbalvelden aan bos, en ontbossing is dan ook de grootste bedreiging voor de bestaande bossen. De grootste oorzaak van ontbossing is het plaats maken voor landbouw en veeteelt.
Toch is er teleurstellend nieuws, want per jaar worden er ook zo'n 15 miljard bomen gekapt. Om dit enorme aantal iets behapbaarder te maken: dat zijn 41 miljoen bomen per dag, 1,7 miljoen bomen per uur, 29.000 bomen per minuut en bijna 500 bomen per seconde.
Grote gevolgen
Hoe meer bomen we kappen, hoe meer CO2 er vrijkomt en hoe sneller de aarde opwarmt. Bomen zijn onze bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering. Dieren hebben veel last van ontbossing. Hun leefgebieden raken versnipperd en hierdoor wordt het lastig om voedsel en soortgenoten te vinden.
De bosbehoudsbijdrage bedraagt vanaf 01/07/2023 4,22 euro en wordt jaarlijks geïndexeerd. Concreet houdt dit in dat u 12,66 euro/m² betaalt als financiële boscompensatie voor Europese boshabitats, 8,44 euro/m² voor inheems loofbos, 6,33 euro/m² voor gemengd bos en 4,22 euro/m² voor naaldbos of niet-inheems loofbos.
Als het bos eenmaal groeit en robuust is beheer nog maar beperkt nodig. Deze kosten bedragen samen zo'n 30.000 euro. Dat brengt de gemiddelde kosten voor een bos op 100.000 euro per hectare (10.000 m2). Dat is dus 10 euro voor 1m2 (1 vierkante meter).
Er zijn momenteel wel veel subsidies beschikbaar, maar die dekken lang niet alle kosten. We gaan uit van een gemiddelde grondprijs van 6 euro per m², waarvan we naast de subsidies 1 euro zelf moeten financieren.
Ontbossing vindt eigenlijk altijd plaats door het toedoen van de mens. Grote bossen, regenwouden, de amazone. Zij zijn allemaal de dupe van de groeiende vraag naar hout, papier, palmolie en soja. Een groot deel van de bossen dat gekapt wordt, wordt illegaal gekapt.
De omzetting van bossen in akkerland is de belangrijkste oorzaak van bosverlies. Volgens de FAO veroorzaakt dit minstens 50% van de wereldwijde ontbossing, voornamelijk voor de productie van palmolie en soja. Veeteelt en begrazing zijn verantwoordelijk voor bijna 40% van de wereldwijde ontbossing.
Ruim 10 procent van het landoppervlakte in Nederland is bos. Daarna nam het bosoppervlak af, tot nu ongeveer 363.800 hectare. De afgelopen vier jaar is geprobeerd meer bos te planten. Dat is deels gelukt maar netto gezien is er nog steeds een ontbossing, meldt de Rekenkamer.
Nog steeds worden nieuwe diersoorten in het gebied ontdekt. Al die rijkdom aan planten en dieren in de Amazone verschraalt door ontbossing. De populaties van honderden soorten vogels, vissen, kikkers, apen, hagedissen en slangen staan er slecht voor. “Elke hectare van het Amazonegebied is van belang.
Hoeveel bomen zijn dat? Als vuistregel geldt bij aanplant: 1 boom per 4 vierkante meter, ofwel 2.500 bomen per hectare. Dan telt de EU dus zo'n 395 miljard bomen. Op die manier bezien reikt de Europese ambitie niet verder dan de aanplant van 0,76% van het huidige aantal bomen in de Europese bossen.
Uit onderzoek is gebleken dat naar schatting 3 procent van de Nederlandse bossen "voor een substantieel deel" bestaat uit inheemse bomen en struiken. Meer dan de helft van deze soorten, zoals de wilde appel, koraalmeidoorn of gele kornoelje worden met uitsterven bedreigd of zijn al uit het landschap verdwenen.
Toch heeft ontbossing een aantal voordelen. Ontbossing zorgt er onder andere voor dat producten op een grotere schaal geproduceerd kunnen worden, waardoor deze dalen in prijs. Daarnaast verschaft ontbossing - direct en indirect - een grote hoeveelheid werk in gebieden die minder welvarend zijn.
Ontbossing is één van de grootste bedreigingen voor de biodiversiteit en voor het klimaat. Oorzaken van de aantasting en vernietiging van bossen: landbouw, overexploitatie voor houtwinning en voor de productie van houtskool, mijnbouw, ontwikkeling van infrastructuur en bosbranden.
De ontbossing op aarde gaat in rap tempo door. Vorig jaar verdween 16 miljoen hectare bos. Dat is qua oppervlakte vier keer Nederland.
Bomen slaan veel CO2 op. Het is een van de redenen waarom ontbossing in het tropisch regenwoud zo'n groot probleem vormt in de klimaatcrisis. Maar het is niet de enige reden: het kappen van grote aantallen bomen leidt ook tot minder neerslag.
Dagelijks verdwijnen er grofweg 95 duizend voetbalvelden aan bomen, oftewel 1 voetbalveld per seconde. In 2020 is er in totaal 25,8 miljoen hectare aan bos gekapt, blijkt uit cijfers van Global Forest Watch, evenveel als de gehele oppervlakte van het Verenigd Koninkrijk, het gastland van de klimaattop.
Suriname is het bosrijkste land ter wereld met 93% bebossing en een lage ontbossingsgraad, ookwel een High Forest, Low Deforestation (HFLD) land genoemd.
De bomen die worden gerooid gaan hoofdzakelijk naar de houtbewerking of worden verwerkt tot spaanplaat of papier. 'Losse takken en boomtoppen blijven soms liggen', legt Zijlstra uit. 'Dat is afhankelijk van de plannen voor het bos. Een gedeelte gaat ook door de versnipperaar en is de basis voor biomassa.
Landroof en ontbossing
Miljoenen mensen in de wereld zijn afhankelijk van het regenwoud voor hun lokale voedsel en eigen landbouw. Palmoliebedrijven verjagen de lokale bevolking van hun land met juridische trucs, intimidatie of geweld. Landroof noemen we dat.
De grondverwervingskosten zijn de kosten voor het verwerven van over het algemeen landbouwgrond voor natuur. De gemiddelde agrarische grondprijs die hiervoor wordt betaald, is tussen 2012 en 2021 gestegen van € 46.900 naar € 69.400 per hectare, met grote verschillen tussen en binnen provincies.
Voor een mooi bos van één hectare zijn volgens De Somviele maar liefst 2.500 tot 4.000 bomen nodig. 'Dat lijkt veel, zeker als je weet dat in een volwassen bos gemiddeld maar enkele honderden bomen per hectare staan.
Machinaal kost een hectare nieuw bos aanplanten tussen de zeven- en tienduizend euro. Als je dat met de hand doet is het zeker twee keer zo duur. Dat betekent dat je met hetzelfde geld slechts de helft van het aantal bomen kunt planten.”