Dit beginsel is neergelegd in artikel 1 Wetboek van Strafrecht. Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling. Met andere woorden: slechts de wet bepaalt wat strafbaar is, en de wetgever mag strafbaarstellingen niet met terugwerkende kracht afkondigen.
Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.
Het formele legaliteitsbeginsel staat in artikel 1 Wetboek van Strafvordering. Het materiële legaliteitsbeginsel wordt ook wel aangeduid met de term nulla poena-beginsel en is omschreven als 'geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.
Vier voorwaarden voor strafbaarheid
menselijke gedraging; 2.delictsomschrijving; 3.wederrechtelijkheid; 4.schuld.
Dit beginsel is met name in het strafrecht terug te vinden. In een rechtsstaat mag namelijk niemand worden veroordeeld voor een handeling die nog niet verboden was op het ogenblik waarop die plaatsvond.
Het legaliteitsbeginsel bestaat uit twee elementen. Allereerst het democratisch element. Dit houdt in dat het volk door middel van vertegenwoordigers wetten opstelt waaraan alle burgers zich moeten houden. Als tweede element het principe van de rechtsstaat.
Handeling, of juist nalatigheid om te handelen, die bij wet strafbaar is gesteld. Strafbare feiten worden onderscheiden in overtredingen en misdrijven.
Op het verzoek van de minister voor Rechtsbescherming zocht het WODC uit wat daarover bekend is uit wetenschappelijk onderzoek. Er werd hierbij gekeken naar drie strafdoelen: speciale preventie, generale preventie en vergelding.
De officier van justitie beslist
Mogelijke besluiten: de zaak wordt niet verder vervolgd (geseponeerd), de officier van justitie bepaalt de straf, de zaak gaat door naar de rechter, die beslist over de straf.
Het opportuniteitsbeginsel komt voort uit de gedachte dat het strafrecht in de eerste plaats het openbaar belang dient, in tegenstelling tot het privaatrecht. De beschikbare capaciteit moet optimaal worden ingezet om de doelen van het strafrecht te dienen (vergelding en preventie).
Klassieke grondrechten: de burgerlijke en politieke rechten. Dit zijn onder andere het kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, recht op privacy, godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod.
Het in artikel 5:4 van de Awb neergelegde legaliteitsbeginsel houdt onder meer in dat tegen een gedraging alleen handhavend kan worden opgetreden indien deze vooraf bij wettelijk voorschrift als verboden gedraging is omschreven.
Wat is ne bis in idem? Latijnse term in het strafrecht voor het beginsel dat iemand niet twee keer voor hetzelfde feit kan terechtstaan en mag worden gestraft.
Als belangrijke elementen van rechtsstatelijkheid worden beschouwd: Constitutie en legaliteitsbeginsel. De voorafgaande rechtsregel. Scheiding der machten, trias politica.
In Nederland kun je alleen gestraft worden voor feiten die op dat moment al in de wet strafbaar gesteld worden. Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.
- Daders (artikel 47 Sr): Pleger, doen-pleger, medepleger en uitlokker.
Strafbare feiten bestaan uit overtredingen en misdrijven.
Poging tot misdrijf is strafbaar, wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard. Het maximum van de hoofdstraffen op het misdrijf gesteld wordt bij poging met een derde verminderd.
In principe zijn er in Nederland geen strafbare woorden. Ook voor spel- of taalfouten krijg je geen boete (tot opluchting van velen…). Het is wel zo dat je anderen niet mag beledigen, vooral als het gaat om mensen in een publieke functie, zoals buschauffeurs, de koning en de politie.
Artikel 49 - Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen.
Niemand mag zich zomaar bemoeien met het privéleven en gezinsleven van kinderen. Niemand mag ongevraagd in de woning van een kind komen.
Het strafrechtelijke legaliteitsbeginsel noemt men ook wel het nulla pulla beginsel. Een belangrijk verschil tussen enerzijds het strafvorderlijke en anderzijds het strafrechtelijke legaliteitsbeginsel is dat het strafvorderlijke legaliteitsbeginsel verwijst naar het formele wetsbegrip.