Psychologische veiligheid is een klimaat of cultuur waarin mensen zich vrij en veilig voelen om vragen te stellen, zich durven uit te spreken, het vermogen hebben om anderen aan te spreken, om fouten te melden en daarover te praten, om zorgen te uiten of om ongevraagd nieuwe ideeën aan te dragen.
Psychologische veiligheid betekent net dat medewerkers goed kunnen inschatten wat hun input bijbrengt in een team en welke reacties ze kunnen verwachten. Een psychologisch veilige omgeving is er een met meer zekerheid over hoe interacties zullen verlopen, of het nu gaat om positieve of eerder negatieve interacties.
Psychologische veiligheid is een randvoorwaarden voor teamleden om sociale risico's te durven nemen. Als je je kwetsbaar op durft te stellen, durf je namelijk fouten te maken, een afwijkende mening te ventileren, om hulp te vragen en afwijkend gedrag te vertonen. Dit gedrag is de basis voor groei.
Volgens Amy Edmondson is psychologische veiligheid 'de overtuiging dat het team veilig is om interpersoonlijke risico's te nemen. Dat je niet gestraft of vernederd wordt als je je mond opendoet over ideeën, vragen, zorgen of fouten.
Integendeel, psychologische veiligheid betekent juist dat mensen eerlijker naar elkaar toe zijn, dat ze elkaar eerder en makkelijker aanspreken, dat de communicatie energieker en de samenwerking intensiever wordt.
Onder emotionele veiligheid verstaan we een stabiele omgeving waarin liefde voelbaar is en waar gehandeld wordt volgens bepaalde principes. Emotionele veiligheid is noodzakelijk voor een optimale ontwikkeling van kinderen, zowel van persoonlijke als van sociale competenties.
Belang van veiligheid en vertrouwen
Veiligheid en vertrouwen zijn als het ware smeerolie voor de samenleving: als mensen zich veilig weten en vertrouwen hebben, durven zij zich in vrijheid te bewegen, zaken met elkaar te doen, samen te werken. Het gevoel veilig te zijn is ook een basale menselijke behoefte.
psychologische vrijheid. Dat wil zeggen: een cultuur stimuleren waarin mensen hun ideeën, feedback, gevoelens of twijfels vrijuit kunnen delen. Recent onderzoek (Harvard en Google e.a.) wijst uit dat deze psychologische vrijheid zelfs de belangrijkste succesfactor is van high- performance teams.
Sociale veiligheid gaat over het bevorderen van sociaal gedrag door bijvoorbeeld gedragsregels op school en het tegengaan van grensoverschrijdend en ongewenst gedrag. Voorbeelden zijn: pesten, agressie, geweld, discriminatie, racisme, (homo)seksuele intimidatie, radicalisering en extremisme.
Een sociaal veilige en gezonde werkomgeving is een omgeving waarin werkenden respectvol met elkaar omgaan, zichzelf kunnen zijn, fysiek en mentaal gezond zijn, fouten mogen maken en hun vakmanschap optimaal kunnen inbrengen in hun betekenisvolle werk.
objectieve en subjectieve veiligheid; fysieke en sociale veiligheid; algemene en situationele veiligheid; geanticipeerde en werkelijke veiligheid.
Om een gevoel van sociale veiligheid te creëren, is het allereerst belangrijk dat een organisatie een goede infrastructuur heeft, zoals een vertrouwenspersoon, klokkenluidersregeling of klachtenprocedures. Die bieden medewerkers ruimte en veiligheid om hun klacht of signaal van misstanden kenbaar te maken.
Veiligheidsbeleving wordt ook wel aangeduid als subjectieve veiligheid. Dit als tegenhanger van objectieve veiligheid. Hiermee wordt het feitelijk niveau van criminaliteit en overlast bedoeld; de subjectieve veiligheid geeft aan hoe mensen dit waarnemen en beleven.
Vrijheid is het gevoel dat jij het leven bepaalt. De mate waarin je die vrijheid voelt wordt in de psychologie Locus of Control genoemd (locus is Latijn voor plaats). Wanneer je het idee hebt dat je controle hebt over je eigen leven, dan is er sprake van een interne Locus of Control.
Volgorde van in veiligheid brengen
In eerste instantie let je altijd op je eigen veiligheid. Je benadert het ongeval alleen als dit veilig kan. Niemand heeft er iets aan als je zelf ook slachtoffer wordt. Ook let je op de veiligheid van de omstanders.
Andere woorden voor veiligheid zijn bescherming, beschutting, beveiliging, beveiligingsinrichting, protectie en zekerheid.
Veilig opgroeien gaat behalve over de fysieke veiligheid van je kind ook om de relatie met jou als ouder. En om de manier waarop je in je gezin met elkaar omgaat. Om een veilig gevóel en het vertrouwen dat je kind op jou kan bouwen en steun bij je vindt.
Een gezonde relatie voelt veilig. Veiligheid betekent dat je samen gezonde grenzen hanteert, dat je je gevoelens durft delen, en dat de relatie vrij is van emotionele mishandeling en dat je je gesteund voelt. #TIP: Ook in een gezonde relatie kun je je onveilig voelen, als je je niet veilig voelt bij jezelf.
Hiermee wordt bedoeld, bijvoorbeeld: veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit. Deze competenties stellen een kind in staat om allerlei typen situaties of problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden.
emotionele competentie: het gevoel er te mogen zijn en op anderen te kunnen vertrouwen. cognitieve competentie: de behoefte de wereld om je heen te begrijpen. communicatieve competentie: jezelf kenbaar willen maken in taal. motorisch-zintuigelijke competentie: streven naar zelfstandigheid en zelfredzaamheid.
Veiligheid is een persoonlijk gevoel. Daarom hoeft jouw gevoel voor veiligheid niet hetzelfde te zijn als dat van een ander, ook al zitten jullie in dezelfde situatie.
Werkgever: verantwoordelijk en aansprakelijk
Een werkgever is in eerste instantie steeds verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van de personen die hij in dienst heeft. Maar ook voor overige personen die onder zijn gezag werken, zoals ingeleende werknemers of bij het werken in regie.