Milde verschijnselen van extreme temperaturen of aanhoudende hitte kennen we allemaal wel: concentratieproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid. Gezondheidsklachten door hitte noemen we ook wel hittestress.
Zwakte, vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid, veel zweten en braken kunnen het gevolg zijn en je kunt zelfs flauwvallen. Hitteberoerte. Het lichaam kan zijn temperatuur niet meer zelf regelen en kan oververhit raken, tot wel meer dan 41˚C.
Dit heeft verschillende oorzaken zoals: Donkere en versteende omgevingen die bestaan uit asfalt, stoeptegels en bouwmaterialen absorberen meer hitte. Deze donkere en versteende omgeving blijft nog lang warm waardoor het minder snel afkoelt. Hoge gebouwen houden verkoelende wind tegen.
Hoe werkt het lichaam:
Wanneer, in extra warme omstandigheden het lichaam de warmte niet (volledig) kwijt kan, begint de kerntemperatuur te stijgen, wat resulteert in hitte stress.
Slecht tegen warmte kunnen zit in je genen
Hoe goed je temperatuurregulatie werkt en wanneer je lichaam in actie komt tegen de hitte, hangt onder andere af van je genen, je hormoonhuishouding, je gedrag en hoe fit je bent. Mensen met overgewicht koelen bijvoorbeeld minder makkelijk af dankzij hun isolerende vet.
Als je oververhit bent dan zul je merken dat je je gauw vermoeid voelt. Klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid en neiging tot flauwvallen kunnen hier ook bijhoren. Daarnaast kan het zijn dat je spierkrampen ervaart in de armen en benen. Als je oververhit bent zal je ook meer gaan transpireren.
Het hitte-eilandeffect
Zo kan het in de stad tot wel 8 graden warmer zijn dan op het platteland. Dit heeft te maken met de hoeveelheid groen, schaduw en het ontbreken van wind of water. Door dit hitte-eiland wordt het overdag een stuk warmer en koelt het 's avonds ook weer slechter af.
Waarom is die hitte in de stad een probleem? Door de hitte raken kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen, hart- en longpatiënten extra verzwakt. Zij kunnen namelijk veel slechter tegen extreme hitte. Hun lichaam kan die hitte minder goed afvoeren dan het lichaam van gezonde volwassenen.
De aarde warmt op en het klimaat verandert. Nederland moet zich voorbereiden op de risico's van het veranderende klimaat en hierop de omgeving aanpassen. Dit heet klimaatadaptatie.
Bij een hitteslag komt het erop aan om zo snel mogelijk de lichaamstemperatuur van het slachtoffer te doen dalen: plaats de persoon in een koele plek, trek zijn kleren uit, leg frisse natte doeken op zijn huid, gebruik desnoods een ventilator, en geef hem kleine hoeveelheden water te drinken.
Laat het slachtoffer liggen en start met koelen. Dit kun je doen met coldpacks in de nek, oksels, liezen en knieën. Laat iemand (isotone) sportdrank drinken die niet te koud is, en laat iemand eventueel iets eten. Koel en stretch verkrampte spier(en).
Zonder voelbare luchtstroom mag het niet warmer zijn dan 25˚C. Voor zeer lichamelijk inspannend werk geldt een maximum van 25˚C. Mits er een voelbare luchtstroom is. Anders mag het niet warmer dan 23˚C zijn.
'Om meer warmte af te kunnen geven aan de omgeving, zetten je bloedvaten uit. Daardoor kan je bloeddruk een beetje zakken. En een lage bloeddruk kan ook dat lome, luie gevoel geven.
Hoelang een zonnesteek duurt, hangt af van de ernst van de klachten. Bij een lichte en gewone zonnesteek voel je de klachten een dag later nog steeds. Meestal nemen de symptomen pas na enkele dagen af. Soms duurt een zonnesteek langer dan enkele dagen.
"Er zijn verschillende oorzaken voor het temperatuurverschil: de vele gebouwen in de stad houden warmte vast, in de stad is er minder vocht en door de hoge gebouwen ook minder wind. Al die factoren zorgen ervoor dat warmte langer blijft hangen in de stad."
Het urban heat island effect, of hitte-eiland effect, is het verschijnsel dat het in steden vaak vele graden warmer is dan in het omliggende gebied. Op jaarbasis is het in Nederland gemiddeld zo'n 3 graden warmer in een grote stad, maar op warme dagen kan dit zelfs oplopen tot 7 graden!
Warmte kwijtraken
Het lichaam doet dat op verschillende manieren. Het raakt warmte kwijt aan de koudere omgeving via straling, oftewel infrarood. Ook kun je lichaamswarmte kwijtraken via geleiding, bijvoorbeeld door op een koude stoel te gaan zitten. Ook koudere lucht die langs ons stroomt, voert warmte af.
Daarnaast hebben we ook nog hitteuitputting. Dit is even erg als hittestuwing alleen hierbij is de mogelijkheid om te koelen uitgeput. Hittestuwing en hitteuitputting gaan over in een hitteberoerte als ze niet worden behandeld.
Bij onvermogen om voldoende te koelen, kan hitteziekte optreden. De symptomen van hitteziekte kunnen zowel mild (bijv. misselijkheid, spierzwakte) als levensbedreigend zijn (bijv. coma, orgaanschade).
Mogelijke klachten bij hitte zijn hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Bij een zonnesteek helpen een koele douche, in een koele omgeving gaan liggen en drinken.
Warmte-intolerantie (thermosensitiviteit) is een gevoeligheid voor warmte waardoor MS-klachten kunnen verergeren. In een aantal gevallen worden bij mensen met MS klachten uitgelokt door bijvoorbeeld in de zon te zitten, een saunabezoek of door het zwemmen in warm water.
Vrouwen hebben meer vet
Vrouwen hebben relatief veel vetweefsel. Vetweefsel isoleert, waardoor hun kerntemperatuur hoger blijft. Maar het zorgt er ook voor dat de warmte die de spieren produceren niet naar de uiteinden van het lijf doorstroomt.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.