Een van de opvallendste verschillen tussen het Standaardnederlands en het Fries is op het eerste gezicht ongetwijfeld de afwezigheid van de velaire fricatief [x] aan het begin van een woord: Nederlands goed [Ɣut], gaan [Ɣa:n] en graag [Ɣra:x] is in het Fries respectievelijk goed [guət], gean [gɪən] en graach [gra:x].
Hoewel het Fries en het Nederlands dezelfde vooroudertaal hebben, zijn het toch echt verschillende talen. Het Fries heeft veel meer gemeen met de Engelse talen dan met het Nederlands.
De Rijksoverheid erkent de Friese taal als officiële taal via de Wet gebruik Friese taal en onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. Europese landen mogen andere talen dan hun officiële landstaal erkennen.
Fries - MEERTALIGHEID EN TAALSTOORNISSEN. Het Fries is een West-Germaanse taal, net als het Nederlands, het Engels en het Duits. Het Fries lijkt meer op het Engels, terwijl het Nederlands meer op het Duits lijkt.
Waarom? Heel eenvoudig: Fries voldoet als enige van de regionale talen aan de gestelde eisen. Zo heeft het een duidelijke grammatica, is er sprake van historische ontwikkeling en vinden de sprekers zelf dat ze de taal Fries spreken. Friesland wordt al lange tijd door de Nederlandse overheid erkend als tweetalig.
Het Fries is een West-Germaanse taal (vgl. hierbij de karakterisering van de Germaanse taalfamilie) die door ongeveer 400 000 mensen in de provincie Friesland wordt gesproken. Het is nauw verwant met het Nederlands maar vertoont ook een aantal frappante overeenstemmingen met het Engels, vooral op lexicaal niveau.
Hoe begin je nou het gesprek? Nederlands: Hallo, hoe gaat het? Fries: Hoi, hoe giet it? In de ochtend kun je zeggen 'goemoarn' (goedemorgen), in de middag kun je zeggen 'goemiddei (goedemiddag) en in de avond kun je zeggen 'goejûn' (goedenavond).
Het Westerlauwers Fries wordt geschreven met het Latijnse schrift, maar het Fries heeft maar 24 letters terwijl het klassiek Latijnse alfabet er 26 heeft. De Q en de X worden in de hedendaagse spelling van het Fries niet gebruikt. In Friese woordenboeken komen de I en de Y op dezelfde plaats.
Een grote (taal)familie
Het Duits en Nederlands lijken zoveel op elkaar doordat ze tot dezelfde taalfamilie behoren. Het Duits en het Nederlands zijn namelijk Germaanse talen. Dat betekent dat ze allebei uit dezelfde taal zijn ontstaan: het Germaans.
Het Fries is naast het Nederlands een officiële taal in de provincie Fryslân. U kunt de taal in de provincie gebruiken in bijvoorbeeld een kinderopvang, gastouderopvang of school. Ook mag u in de rechtbank de Friese taal gebruiken.
Het Nederlands is een Indo-Europese, Germaanse taal die vooral in Nederland, Vlaanderen en Suriname wordt gesproken. Het is nauw verwant met de andere West-Germaanse talen: Engels, Fries, Duits, Nedersaksisch, Luxemburgs, Jiddisch en de dochtertaal Afrikaans.
De twee meest vermogende Friezen De Friezen die de lijst aanvoeren, zijn we- derom Gerrit (77) en Hans (56) Mulder uit Grou.
In grote lijnen gaat het erom dat je een 'echte' Fries bent als de hele zin, in het Fries dus, zonder fouten kan opdreunen. Andere varianten van deze uitspraak zijn: Bûter, brea en brune sûker (bruine suiker) wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.
Een Fries paard wordt gemiddeld 16 jaar oud.
De officiële Nederlandse naam is Leeuwarden. Maar in het Fries is het Ljouwert en in het lokale dialect Liwwadden. Maar daar houdt het nog niet op. Er zijn meer dan 200 verschillende spellingsvarianten van deze stad.
Fryslân. Op 1 januari 1997 werd de officiële naam van de provincie door de Friese Provinciale Staten veranderd van 'Friesland' in 'Fryslân'.
'Boter, roggebrood en groene kaas, wie dat niet kan zeggen, is geen echte Fries'. Dit zinnetje met boter en kaas komt voor zover bekend uit de Middeleeuwen. De Friese verzetsheld Grutte Pier bedacht het spreekwoord om niet-Friezen te kunnen onderscheiden van de echte Friezen.
Over Cadeaulabel Dikke Tút
De tekst: Dikke tút, wat Dikke kus betekent, kan voor veel verschillende gelegenheden gebruikt worden. Door het voorgeboorde gaatje kun je het minikaartje gemakkelijk met een touwtje aan vrijwel ieder cadeautje hangen.
Op dyn jierdei winskje ik dy leave minsken om dy hinne. Ik wens je lieve mensen om je heen op je verjaardag. Hertlik lokwinske mei dyn jierdei! In gesellige dei tawinske.
moandei [mandi], zuidoostelijk: [mɛndiə], 'maandag', 3. tiisdei [ti:zdi], 'dinsdag', 4.
Van de Friezen spreekt 40 procent in het Fries, van de Limburgers 48 procent in het Limburgs.
Friesland heeft haar eigen cultuur en heeft als enige Nederlandse provincie een eigen taal. Hoe is dit zo gekomen? De Friezen waren een verzameling van Germaanse stammen, zoals de Angelen en de Saksen, die onderweg naar Engeland in het gebied boven de Rijn neerstreken.
Zo'n 1300 jaar geleden zaten de Friezen langs onze hele kust en zelfs in Duitsland en in Denemarken. Tegenwoordig vinden we de Friezen vooral in onze provincie Friesland. Ze hebben daar hun eigen vlag, hun eigen sporten, en vooral ook hun eigen taal.