Reacties. Je ziet in de Verlichting een contrast met de Renaissance, in de Renaissance greep men terug op de klassieke oudheid, maar in de Verlichting wordt iets nieuws in gang gezet. De mens gaat zelf nadenken en ontwikkelt zelf nieuwe ideeën, ze nemen dus geen oude ideeën over.
Een focus op het 'aardse' leven en de mens als individueel en uniek wezen. De mens als persoon kwam centraal te staan en men werd meer individualistisch. Tegelijk verdween religie en het leven na de dood meer naar de achtergrond. Kennis en brede ontwikkeling werden belangrijk.
Humanisten en kunstenaars keken erg op naar de cultuur van de oude Grieken en Romeinen en vonden dat die nagevolgd en overtroffen diende te worden. Hun tijd zou dan niets minder zijn dan een 'wedergeboorte' van die gouden periode uit de Klassieke oudheid. De renaissance begon niet overal tegelijk in Europa.
Het was in de late middeleeuwen tijd geworden voor een nieuwe manier van denken over wetenschap en kunstvormen. In die periode, omstreeks 1400, begint de kunst van de renaissance op te komen. Een eeuw later komt de renaissancestijl kortstondig tot bloei tijdens de hoogrenaissance (ca. 1500-1520).
Het dagelijks leven De manier van leven veranderde in de renaissance drastisch. De meest in het oog springende verandering was wel dat er een scheiding kwam tussen het privé-leven en het openbare leven. In de middeleeuwen was er nauwelijks sprake van privacy, ook niet voor de rijken.
Op allerlei terreinen – zoals de literatuur, muziek, architectuur en schilderkunst – vond, globaal tussen 1350 en 1620, een sterke oriëntatie plaats op de klassieke oudheid. Verder kenmerkte de Renaissance zich door een focus op de mens als individueel en uniek wezen: het humanisme.
Oorzaken van de Renaissance
In Italië waren zelfstandige stadstaten zoals Florence en Venetië rijk geworden door handel met het Midden-Oosten tijdens de Kruistochten . Naast rijkdommen kwam er ook veel kennis uit deze gebieden, waar de wetenschap verder ontwikkeld was dan in het middeleeuwse Europa.
Er kwamen steeds meer rijke mensen en de mensen kregen steeds meer vrije tijd. Niet alleen de adel beschikte over vrije tijd, maar ook de burgers. De mensen deden spelletjes, dronken gezellig iets samen, studeerden of maakten muziek. Tijdens de Renaissance maakten de mensen voor hun plezier muziek.
Kenmerken van de Renaissance
De belangrijkste vooruitgang op het gebied van de schilderkunst was het gebruik van perspectief. Hierdoor kregen de werken een betere dieptewerking. De gouden en éénkleurige achtergronden van de Middeleeuwen werden daarom vervangen door landschappen en stadsgezichten.
De oudste vormen van kunst dateren al van ver voor Christus. Recente vondsten in Noord-Afrika waar een botfragment van een woudolifant is gegraveerd met lijntjes zijn waarschijnlijk al van circa 400.000 jaar geleden. Of we dit echt als kunst kunnen zien, hier zijn de meningen over verdeeld.
De Renaissance is de intellectuele en artistieke beweging in de 15de, 16de en 17de eeuw waarvan de vertegenwoordigers zich lieten inspireren door de architectuur, literatuur en idealen afkomstig uit de klassieke oudheid. Beroemde vertegenwoordigers zijn Leonardo da Vinci, Michelangelo, Rafaël en Donatello.
Humanisme staat voor waarden als vrijheid, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en waardering voor de kracht van diversiteit. Het is ook een esthetisch streven: de kunst om de mooie, fijnzinnige en aantrekkelijke kanten van het mens zijn te ontwikkelen.
De mensfiguren uit de Renaissance zijn stuk voor stuk geïdealiseerd. Ze doen denken aan Griekse en Romeinse beelden. Daarnaast vormen ze niet meer een onderdeel van architectuur, maar zijn het vrijstaande beelden. David was het eerste naakt dat sinds de Oudheid op dit enorme formaat (5,50 meter) werd gemaakt.
Aan het begin van de Renaissance was Nederland achtergebleven gebied. Maar dankzij een nieuwe generatie reizende kunstenaars kwam ons kikkerlandje in contact met Dürer, Rafael en Van der Weyden. Uit deze multiculturele mix ontstond de Nederlandse renaissancekunst.
Bouwkundige kenmerken van de Renaissance
- Het gebouw bestaat uit geometrische vormen, gescheiden of geaccentueerd door pilasters en lijsten (banden die uit de gevel komen) en later voluten en rolwerk.
Ze werden opdrachtgevers van een wereldlijke schilderkunst die bloeide als nooit tevoren. De barok volgt de renaissance op. Er zijn een aantal grote verschillen in benadering van de kunsten, maar ook overeenkomsten tussen beide stromingen.
Mensen gingen zich pas in de renaissance (15e en 16e eeuw) voor het eerst humanist noemen. Beroemde humanisten uit de renaissance zijn de kunstenaars Leonardo da Vinci en Michelangelo. Zij namen de mens als studieobject in plaats van de natuur of religieuze afbeeldingen.
Het woord barok komt van het Portugese barroco, wat 'onregelmatig gevormde parel' betekent. Er wordt ook verondersteld dat het uiteindelijk terug te voeren is op het Italiaanse barocco, een term waarmee middeleeuwse filosofen een obstakel in de logica beschreven.
Humanisme staat voor waarden als vrijheid, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en waardering voor de kracht van diversiteit. Het is ook een esthetisch streven: de kunst om de mooie, fijnzinnige en aantrekkelijke kanten van het mens zijn te ontwikkelen.
De Mona Lisa van Leonardo da Vinci (1503-1507, Louvre).
De Griekse filosoof Socrates (5de eeuw voor Christus) geldt algemeen als grondlegger van het westerse humanisme. Hij stelde vragen bij alle vanzelfsprekendheden die op zijn weg kwamen. Vraagtekens plaatste deze wijsgeer vooral bij autoriteit en dogma's.
Humanisten hebben geen heilige figuren, plekken of boeken. We laten ons inspireren door mensen, cultuur en de natuur. Belangrijke inspirerende filosofen zijn bijvoorbeeld Socrates, Erasmus, Da Vinci, Kant, Arendt en Sartre, maar ook hedendaagse kunstenaars en muzikanten als Wende Snijders en Typhoon horen daarbij.
Het humanisme is een levensbeschouwing die uitgaat van de waardigheid van mensen en haar inspiratie vindt in menselijke vermogens. Humanisten gaan ervan uit dat mensen zelf zin en vorm aan hun leven geven. Zij willen de vrijheid hebben om op een manier te leven waar je zelf achterstaat.
Er worden vier genres onderscheiden: Visuele kunsten: schilderkunst, beeldhouwkunst, architectuur. Muziek: compositie, alsmede vocale en instrumentale muziek. Literatuur: poëzie, drama, epische poëzie.