Mensen met fonologische dyslexie hebben moeite met het koppelen van letters aan klanken van woorden en van woorden in zinnen. En als ze al daarmee moeite hebben, zijn alle verdere stappen in het leren lezen moeilijker en ontstaat er vaak een opeenstapeling van lees-problemen.
Ernstige articulatieproblemen worden ook wel fonologische problemen genoemd. Een fonologische stoornis is een taalprobleem. Het kind heeft onvoldoende ontdekt hoe woorden in elkaar zitten. Bij het spreken worden de verkeerde klanken in een woord geplaatst.
Een probleem met het auditief verwerken van spraakklanken (fonologische verwerking). De auditieve verwerking van klanken levert problemen op. Dat wil zeggen dat de verwerking van spraakklanken in de hersenen niet optimaal verloopt.
Over de oorzaken van dyslexie is wetenschappelijk geen eenduidigheid, maar duidelijk is, dat meerdere factoren een rol spelen. Dyslexie is een onzichtbare handicap, die in het onderwijs helaas nog steeds voor veel problemen zorgt. Dyslexie gaat niet over, maar speelt een rol in de hele levensloop.
Een particuliere school kan een goede oplossing zijn voor een kind met dyslexie. Reguliere scholen hebben vaak grote klassen, waardoor weinig plaats is voor individuele begeleiding. Op een particuliere school daarentegen zijn kleine klassen het uitgangspunt. Daardoor is veel meer individuele aandacht mogelijk.
Kinderen van ouders met dyslexie hebben een grotere kans om zelf dyslexie te krijgen, dan kinderen waarbij geen dyslexie in de familie voorkomt.
Het klopt dat mensen met dyslexie op sommige taken bij een IQ-test als groep minder goed presteren.
Behandeling. Dyslexie is een persisterend probleem. Dit betekent dat de leerstoornis nooit weg zal gaan en niet te genezen valt. Behandelingen en therapieën kunnen het probleem niet voor 100% oplossen, maar ze kunnen wel helpen in het leren omgaan met dyslexie.
Dyslexie is de algemene term voor ernstige lees- en/of spellingproblemen, die internationaal ook wordt gebruikt. Ernstige dyslexie (ED) is een Nederlandse term, die vooral met regelgeving voor vergoede zorg in Nederland te maken heeft (tot 1 januari 2022 werd gesproken van EED, Ernstige Enkelvoudige Dyslexie).
Dyslexie en hoogbegaafdheid
Kinderen die zowel hoogbegaafd als dyslectisch zijn, zijn vaak te herkennen aan de volgende signalen: Veel spellingsfouten. Wel goed mondeling taalgebruik, maar schriftelijk wel problemen. Negatief beïnvloede prestaties (verveling, faalangst, enz.)
Dyslectici maken meer spelfouten dan leeftijdsgenoten: 'luisterfouten', (bijv. verspeken in plaats van verspreken), 'onthoudfouten' (bijv. ou-au of ei-ij) of regelgebaseerde fouten (bijv. dt-fouten).
We kunnen klanken indelen in groepen op basis van hun >fonologische kenmerken. Klanken die tot dezelfde >natuurlijke klasse behoren gedragen zich hetzelfde in dezelfde omgeving. De fonologische kenmerken worden soms >onderscheidende kenmerken genoemd. Deze kenmerken maken het verschil tussen fonemen.
Een kind met fonologische articulatieproblemen heeft moeite met de betekenistoekenning. Er is sprake van een inconsistent, onregelmatig foutenpatroon (De Jong, 1997). Een kind met fonetische articulatieproblemen heeft moeite met de motorische productie van een klank (Stes, 2005).
De wijze van diagnose van een spraakstoornis hangt af van het type spraakstoornis (stotteren, dysarthrie, verbale ontwikkelingsdyspraxie, verbale apraxie, stemstoornissen ...). In de meeste gevallen zal een logopedist en/of arts betrokken zijn bij de diagnosestelling.
Mensen met dyslexie zijn over het algemeen goed in het waarnemen van de dingen in hun omgeving, het zien van grote gehelen maar ook van details die anderen niet altijd opvallen. De meeste dyslectici denken ook op een sterk visuele (en minder talige) manier.
Ten eerste kun je problemen hebben met het herkennen van het visuele woordbeeld. Daarnaast kun je ook moeite hebben met het begrijpen van taal en klanken. Veel kinderen overwinnen hun dyslectische problemen, maar kunnen als volwassenen subtiele problemen met lezen en schrijven hebben.
Dyslexie… de meeste mensen denken hierbij aan leesproblemen, letters omdraaien en traag leren. Maar dit is slechts één kant van dyslexie. Er zijn genoeg voorbeelden van dyslectische genieën: Einstein, Edison, da Vinci, ga zo maar door. Ze waren geniaal, niet ondanks hun dyslexie, maar juist dankzij hun dyslexie.
In de eerste drie leerjaren van havo en vwo zijn zowel Frans als Duits verplicht. Er kan geen ontheffing worden verleend aan leerlingen met dyslexie (artikel 21), maar een aangepast programma is wel mogelijk voor Frans en/of Duits, die wordt ook wel gedeeltelijke dispensatie genoemd (zie hieronder).
Kan dyslexie worden vastgesteld bij hoogbegaafde leerlingen? Het antwoord hierop is ja. Het is opvallend dat er zo veel vragen zijn over het vaststellen van dyslexie bij hoogbegaafde kinderen.
Hoe lang duurt het traject? Een behandeltraject kan 12 tot 18 maanden duren. Tijdens dit traject vinden meerdere evaluatiemomenten plaats, waarop beoordeeld wordt of het nuttig is om de behandeling voort te zetten.
Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie, het komt voor bij zowel mensen met hoge, gemiddelde of lage intelligentie. Vaak wordt dyslexie geconstateerd als er verder geen andere oorzaken worden gevonden voor lees– en schrijfproblemen.
De dyslexie zal nooit helemaal overgaan. Het is aannemelijk dat de leerling nog steeds in aanmerking komt voor ondersteuning op niveau 2, en wellicht ook op niveau 3. Met de behandelaar kan worden afgestemd over de manier van oefenen en welke materialen daarvoor geschikt zijn.
Steeds meer bibliotheken hebben een Makkelijk Lezen Plein met boeken en ander leesmateriaal speciaal voor kinderen die moeite hebben met lezen. Je kunt daarbij ook gebruik maken van luisterboeken waarbij je luistert naar het verhaal en tegelijkertijd meeleest met het boek. Dit kun je ook samen doen met je kind.