Planten kunnen vegetatief vermeerderd worden door entloten of enten. Hierbij wordt een deel van een plant vastgemaakt op een deel van een andere plant. De techniek wordt vaak gebruikt ter "verbetering" van de plant, bijvoorbeeld rozenknoppen op een wilde onderstam. Dit kan op veel verschillende manieren.
Een onderstam is het geheel van de wortels en het deel van de stam van de boom net boven de grond. Hierop wordt de fruitboomsoort geënt waarvan we uiteindelijk vruchten willen oogsten. Voor hoogstamfruitbomen wordt er soms ook gebruik gemaakt van een tussenstam.
Op rijke, vruchtbare bodems kun je zwakkere onderstammen kiezen. De meeste fruittelers zijn te vinden op klei of leemgronden. Daar wordt tegenwoordig vrijwel alleen maar laagstam van bijvoorbeeld M9 aangeplant. Op armere zandgronden kies je het beste een onderstam met iets meer groeikracht dan op kleigrond.
Enten is een veel gebruikte methode in de fruitteelt. In Nederland wordt tegenwoordig veelal geënt op een zwak groeiende onderstam die kortweg zwakke onderstam wordt genoemd.
DIVERSE VERMEERDERINGSMETHODEN. Er zijn meerdere vermeerderingsmethoden mogelijk. Ongeslachtelijk vermeerderen kan door: zomerstekken, winterstekken of houtstekken, wortelstekken en afleggen of marcotteren.
Door te enten kun je fruitrassen vermeerderen, met behoud van de goede eigenschappen. Je gebruikt hiervoor een deel van een tak van de fruitboom die je wilt vermeerderen. Deze plaats je via een bepaalde techniek op een onderstam van een soort die rechte stammen geeft en een goed wortelstelsel ontwikkelt.
Fruit in de tuin: houtige fruitplanten zijn dikwijls eenvoudig te vermeerderen door stekken en boomzaden. Er zijn meerdere vermeerderingsmethoden mogelijk. Ongeslachtelijk vermeerderen door: zomerstekken, winterstekken of houtstekken, wortelstekken, afleggen of marcotteren, oculeren en enten.
Tijdstip enten: Enten is een kwestie van timing. In de beroepskwekerij doet het tijdstip er niet zo toe omdat de materialen dan gekoeld bewaard worden; als amateur ent je met de meeste kans van slagen, wanneer de onderstammen tot leven beginnen te komen (de knoppen beginnen te zwellen). Dat is meestal rond eind maart.
Waar bij enten een takje wordt geplaatst wordt bij oculeren slechts een enkele knop (oog) geplaatst. Een ent en oculatie kan alleen maar slagen als de cambiumlaag van de onderstam en van de ent elkaar op één of meerdere plaatsen raken.
Zelf enten
Gebruik de stam van een gezonde, sterke boom of plant. Maak een schuine snede in een zijtak. Neem de één jaar oude tak en plaats deze met een zelfde schuine snede tegen de zijtak. Bevestig de twee takken met tape of entwas aan elkaar.
Waarom enten? De belangrijkste reden om te enten, is om een betere, sterkere heester te creëren. De onderstam en de ent versterken elkaars eigenschappen. Bovendien wordt het groeiproces versneld door het enten, waardoor de heester sneller groot is.
Wereldwijd worden in proefstations allerlei onderstammen van de prunus soorten beproefd. Op dit moment lijkt de Russische onderstam VVA-1 de beste. Voor de particulier zijn van belang de St. Julien en Pixy.
Onderstammen van peer, kers en pruim kan je in november - december vermeerderen met winterstekken of twijgstekken. Strenge vorst is nadelig voor een goede beworteling! Bij sommige boomtelers kan je NU enkele onderstammen bestellen en het bovenste deel kan je ook gebruiken om te stekken.
Definities die `boomkunde` bevatten:
Dendrologie = boomkunde.
Haal zoveel mogelijk blad weg (laat één of twee blaadjes zitten) en doop het uiteinde in stekpoeder. Dat voorkomt rotting en bevat een groeihormoon om wortelgroei te stimuleren. Neem meerdere stekken i.v.m. mogelijke uitval en zet ze aan de rand van een grote terracotta pot in stekgrond of gesteriliseerde potgrond.
In de snede wordt een plukje mos geplaatst, en eventueel kan er wat stekpoeder op de snede worden gestoven. Vervolgens wordt een plastic zak zonder bodem over de stengel geschoven, om de stengel dichtgebonden, en gevuld met vochtige potgrond of mos. De zak wordt aan de bovenkant dichtgemaakt.
Het chip-budden of oogenten is een methode van veredelen (enten), waarbij je slechts 1 enkel oog gebruikt. Het is enigszins te vergelijken met het oculeren (schildgriffelen). Het grote verschil is echter dat je er een (dik) stuk hout mee over plaatst.
Oculeren, of enten, is een techniek voor het vermeerderen van een plant waarbij je een deel van een plant neemt en dat bevestigt aan een andere. Bij rozen is het makkelijker om te vermeerderen met stekken, maar je kunt rozen ook enten.
Het duurt ongeveer twee maanden voordat de ent begint te groeien, maar laat het draad of elastiek minstens een jaar zitten om er zeker van te zijn dat de ent goed vergroeit.
Zelf enten van bomen en planten
Gebruik de stam van een gezonde, sterke boom of plant. Maak een schuine snede in een zijtak. Neem de één jaar oude tak en plaats deze met een zelfde schuine snede tegen de zijtak. Bevestig de twee takken met tape of entwas aan elkaar.
Knip een stuk snoeihout recht af van ongeveer 10 cm. Doe dit op zo'n manier dat er 1 knop zicht in het midden en aan elke kan 5cm scheut. Zorg dat je meerdere druiven stekken maakt, zodat je later de sterkste stek kunt bewaren. Je kunt de druiven stekken in een pot of bak met potgrond gaan opkweken.
Een appelboom snoeien doe je best in de winter, zoals de meeste fruitbomen. De snoeiperiode voor deze boomsoort loopt van november tot en met maart. In de periode van juni tot eind oktober kan je ook een lichte onderhoudssnoei doen.
Zo stek je een boom
Kies een sterke, jonge tak van ongeveer 10 tot 20 cm. Zorg dat je een tak hebt met bladeren en eventueel knoppen, maar zonder bloem. Snij of knip deze tak vlak onder een blad af. Haal de onderste bladeren eraf maar laat minimaal twee 'bladparen' zitten.