De hoofse liefde of hoofse minne was een middeleeuwse culturele vorm van verfijnde liefdesbeleving.
De hoofse liefde is een exclusieve relatie tussen man en vrouw, die blijvend, oprecht (trouw) en onbaatzuchtig is, en gebaseerd op de vrije wil van beide partners. Ze is niet uit op drifbevrediging, maar vereist integendeel zelfbeheersing en de bereidheid om voor de ander te lijden.
De middeleeuwse opvatting van de hoofse liefde ontstond rond het begin van de 12e eeuw in de Provence in Zuid-Frankrijk. Een groep troubadours raakten geïnspireerd door de Arabische erotische lyriek aan de Spaanse hoven en maakten liederen over hun smachtende, maar onbeantwoorde liefde voor een hooggeplaatste dame.
Tijdens de kruistochten raakten velen onder de indruk van de Arabische cultuur, waar de kunst van het levensgenieten veel verder ontwikkeld was dan in Europa. Vanaf die tijd begint zich, het eerst aan de Franse hoven, een 'hoofse' [= van het hof] cultuur te ontwikkelen. Ons woord 'hoffelijk' is daarvan afgeleid.
De voorhoofse romans zouden het oudste genre vormen (ontstond eind 11e eeuw). Kenmerken zijn trouw aan God en trouw aan de leenheer, moed en kracht en een geringe aanzien van de vrouw. In de nieuwere hoofse verhalen (vanaf ca. 1150) zou de vrouw meer in haar waarde worden gelaten dan in de voorhoofse.
Talen. In de middeleeuwen werden de meeste teksten in het Latijn geschreven. De katholieke kerk vervulde een dominante rol in het intellectuele leven en hanteerde het Latijn als internationale taal. De volkstalen stonden in lager aanzien.
In de vroege middeleeuwse literatuur was de genegenheid van een man voor een vrouw geen gebruikelijk motief: ware vriendschap, trouw en liefde bestond vooral tussen mannen, die samen aan een strijd deelnamen, een hechte groep wapenbroeders.
Subgenres van de ridderroman zijn de Arthurroman (Arthurepiek) of de Brits-Keltische roman, de Alexanderroman, de Karelroman (Karelepiek), de kruisvaartroman, de Oosterse roman, de Amadis-roman en de Palmerijn-roman.
Een hoofse ridder? Walewein komt in de roman vaak over als een voorbeeldige ridder. Hij is moedig en sterk, maar leeft ook volgens de hoofse tradities: hij hecht veel belang aan de begroeting en wast zijn handen voor en na de maaltijd.
Koning Artur en zijn Ridders van de Ronde Tafel zijn vandaag misschien wel de meest bekende middeleeuwse literaire personages.
De hoofse ridderromans (vanaf 1150) worden verdeeld in Brits-Keltische, oosterse en klassieke romans. Ridders gedragen zich nog wel dapper en strijd komt veel voor, maar het gedrag tegenover de vrouw is duidelijk anders.
Vrouwen werden veelal jeugdig en rond weergegeven, met een slanke taille, hoge konische borsten en gewelfde heupen. Dit laatste was vooral om uiting te geven aan hun destijds voornaamste missie in de maatschappij: het moederschap.
Etym: Middelnederlands hovesc < hove, hof. Moderne verzamelnaam voor middeleeuwse lyrische, epische en dramatische werken bestemd voor een adellijk publiek die als voornaamste thema de hoofse liefde hebben.
Zo kookt en poetst ze, maalt het graan, brouwt het bier en helpt ook bij de graanoogst. Maar ze werkt ook op het land, ze ploegt, zaait en oogst, vaak in slechte weersomstandigheden. De vrouwen uit lagere standen, zowel in de stad als op het land, hebben hetzelfde slechte leven als hun man.
Het Nederlands wordt met het Duits, Engels, Zweeds en Deens gerekend tot de Germaanse talen. De onderlinge verstaanbaarheid tussen deze talen verschilt. Deens en Zweeds zijn onderling het meest verstaanbaar, maar ook Nederlands en Duits zijn over en weer verstaanbaar.
Het Proto-Indo-Europees is de gemeenschappelijke voorouder van bijna alle huidige Europese talen én van allerlei talen die in India en Iran worden gesproken. Waarschijnlijk is de Indo-Europese taalfamilie zo'n 8.000 jaar geleden in Turkije ontstaan. Vanuit daar hebben de talen zich over Europa en Azië verspreid.
We onderscheiden over het algemeen drie standen: de geestelijkheid, de adel en de boeren en burgers. Onder de geestelijkheid rekenen we de mensen die in de kerk werkten, zoals monniken, priesters, bisschoppen en nonnen. Er was een constante strijd tussen de geestelijkheid en de adel om de macht.
Definities die `ridderepiek` bevatten:
anoniem = Literair werk waarvan de auteur niet bekend is, zoals het merendeel van de Middelnederlandse ridderepiek, of waarvan de naam van de auteur opzettelijk wordt verzwegen, bijv. om vervolging of publiciteit te vermijden....
Karel de Grote krijgt aan de vooravond van een hofdag van een engel opdracht om uit stelen te gaan. Hij gehoorzaamt met tegenzin, en trekt uiteindelijk het duistere woud in. Daar verslaat hij een zwarte ridder, die Elegast blijkt te heten.
Gedurende de Middeleeuwen waren metalen kuisheidsgordels in zwang, vooral bij de vrouwen van ridders, die als zij ten strijde trokken, hun vrouwen op deze wijze seksuele omgang met mannen tijdens hun afwezigheid onmogelijk maakten: een uiterst effectieve wijze van geboorteregeling.