Onder een amputatie wordt verstaan het verwijderen van een deel van het menselijk lichaam, bijvoorbeeld een hele teen, voet, been, of een deel ervan. Met een amputatie zal er afstand gedaan moeten worden van een deel van het lichaam en daarmee wordt de compleetheid van het menselijk lichaam verstoord.
De amputatie van een onderbeen
De operatie vindt plaats onder volledige narcose en duurt ongeveer 1 uur. Na de amputatie vouwt de chirurg de huid rond de wond dicht. Om de wond komt gips of hij wordt gezwachteld. Zo ontstaat een stevige stomp die goed in een prothese past.
Een beenamputatie kan verschillende redenen hebben. In ongeveer 90% van de gevallen is een amputatie het gevolg van vaatproblemen. Verder kan een amputatie nodig zijn door een ongeluk (trauma), een infectie of een bottumor. Een amputatie is een ernstige, onherstelbare ingreep.
Wat gebeurt er met verwijderd lichaamsmateriaal? In de medische praktijk wordt na een amputatie of extirpatie pathologisch onderzoek verricht op het verwijderde lichaamsmateriaal, dat vervolgens meestal als specifiek ziekenhuisafval wordt weggegooid of wordt gebruikt voor medisch onderzoek.
Een bijzonder fenomeen na een amputatie is de fantoomsensatie of fantoompijn. Dit wordt ook wel spookpijn genoemd. De bij de amputatie doorgesneden zenuwen blijven prikkels doorgeven naar de hersenen alsof het geamputeerde lichaamsdeel er nog is. Het geamputeerde lichaamsdeel kan vreemd aanvoelen of pijn doen.
Als u weet welke factoren bij u de pijn beïnvloeden, kunt u hier rekening mee houden. Vlak na de amputatie komt fantoompijn heel veel voor. Meestal vermindert de fantoompijn in de loop van een jaar. Bij ongeveer één op de tien geamputeerden blijft de fantoompijn echter langer bestaan en soms zelfs altijd.
Hoe lang de revalidatie duurt verschilt per persoon. Dit hangt bijvoorbeeld af van hoe de wond van de stomp geneest, uw conditie en de hoe snel u leert omgaan met uw stomp, prothese of andere hulpmiddelen.
De Hoogstraat biedt revalidatie bij verschillende soorten amputaties, zoals een bovenbeenamputatie, door-de-knie amputatie, onderbeenamputatie, een amputatie door de heup of een dubbelzijdige amputatie.
Wanneer de meeste zwelling uit de stomp is verdwenen (na enkele weken), bekijkt de revalidatiearts de mogelijkheid van een ZIP. Dit is een tijdelijke prothese waarmee de knie weer kan buigen. Deze ZIP kan soms tot een half jaar na de operatie worden gebruikt.
Vaak zult u de eerste tijd na de ingreep last houden van pijn. U mag pijnstilling innemen volgens afspraak. Als u eenmaal thuis bent, is het voor uw herstel van belang dat u actief blijft, maar uzelf niet overbelast. Het is daarom belangrijk om goed te luisteren naar de signalen die uw lichaam geeft.
Zeker in het begin, net na uw amputatie, kan ontkenning een grote rol spelen. In de periode dat het tot u door begint te dringen dat uw amputatie definitief is, kan het zijn dat u zich extra moe voelt. U heeft dan veel behoefte aan slaap en u kunt het besef van tijd kwijt zijn.
Per jaar ondergaan ongeveer 3200 mensen in Nederland een beenamputatie. De meesten van hen zijn dan 65 jaar of ouder. De amputatie is vaak een gevolg van bloedcirculatiestoringen en/of een gevolg van diabetes. Van de ouderen begint bijna de helft aan een prothese.
Fantoompijn is een normaal en veelvoorkomend verschijnsel na een amputatie. Na amputatie komt fantoompijn bij globaal 70% van de patiënten voor. Fantoompijn doet zich het meest voor in aanvallen die in ernst en frequentie kunnen verschillen, maar kan ook chronisch optreden en dus altijd aanwezig zijn.
Fantoompijn is pijn die iemand voelt in een geamputeerd lichaamsdeel. Fantoom betekent letterlijk 'spook' of 'hersenschim'. Je ervaart pijn, terwijl het pijnlijke lichaamsdeel er niet meer is. Het komt vaak voor.
Na zodanig ernstige beschadiging van een lichaamsdeel dat herstel niet mogelijk is moeten chirurgen het soms verwijderen. Bij snel voortschrijdende infecties (zoals koudvuur) kan het nodig zijn het aangedane lichaamsdeel af te zetten om het leven van de patiënt te redden.
De onderbeenprothese wordt aan de liner bevestigd met een pinsysteem. De pin zit aan het uiteinde van de liner. Zodra u in de prothesekoker stapt, klemt de pin vast in een slotmechanisme onder in de koker. Trek de beenprothese uit door op een knop te drukken aan de buitenkant van de prothese.
Deze aandoening wordt behandeld door een traumatoloog: een chirurg of een orthopeed, gespecialiseerd in de behandeling van letsel na een ongeval. Het specialisme traumatologie wordt daarom ook wel ongevalchirurgie genoemd. Vaak is er sprake van meerdere, complexe problemen.
Vaak is amputatie noodzakelijk wanneer de bloeddoorstroming niet langer voldoende is om weefselcellen te voorzien van zuurstof (diabetische voet). Een andere oorzaak van amputaties zijn ongevallen waarin een herstel van de voet niet mogelijk is.
Eén op de vijf mensen met diabetes krijgt voetproblemen. De helft hiervan krijgt een voetinfectie, die soms te langzaam geneest. Dit kan ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld een amputatie. Jaarlijks worden er 2.500 amputaties gedaan bij mensen met diabetes.
Elk jaar zijn er in Nederland ongeveer 3.200 mensen die een amputatie van een arm of been moeten ondergaan. Een amputatie is in de meeste gevallen voor de geamputeerde, maar zeker ook voor zijn of haar directe omgeving een trauma ervaring.
De grote teen is een belangrijk deel van ons lijf. We wikkelen de voet ermee af, waardoor wee kunnen lopen. Hij zorgt voor het evenwicht. Zonder grote teen is het lopen moeilijk.
Door onder hypnose of door zelf in gedachten te denken aan het bewegen van het geamputeerde ledemaat, zullen de hersenen geactiveerd worden en dit kan positieve invloed hebben op de fantoompijn. Spiegeltherapie is een methode die gebruikt wordt om fantoompijn te verlichten of te verhelpen.