Cariës of tandbederf is een ziekte waarbij de harde tandweefsels worden aangetast, wat leidt tot de vorming van gaatjes. Vroeger werd cariës of tandbederf, 'wolf in het gebit' genoemd.
Het Wolf-Hirschhorn syndroom of het 4p- syndroom is een chromosoomafwijking die wordt gekenmerkt door een groeiachterstand, spierzwakte, een verstandelijke beperking, epilepsie en opvallende uiterlijke kenmerken.
De meest voorkomende infecties in de mondholte zijn tandcariës en ontstekingen van het tandvlees (gingivitis). Cariës wordt veroorzaakt door streptokokken van de mutans-groep in de tandplaque, die door produktie van zuren het tandglazuur aantasten.
Als zuren je tanden doorlopend aanvallen, dan kan dit op gegeven moment leiden tot demineralisatie van je tandglazuur. Herstelbare witte vlekjes op je tanden betekenen dat je wat mineralen kwijt bent en dat is een teken dat je last kunt krijgen van tandbederf.
Tandenpoetsen is belangrijk, omdat het tandplak weghaalt. Tandplak ontstaat uit de resten van eten, drinken en speeksel en wordt pas schadelijk als het langere tijd op uw tanden zit. Daarom is het voldoende om de plak één keer per 24 uur goed te verwijderen.
Als de laag een beetje weg is, heb je een beginnend gaatje. Dit kan je door extra goed te poetsen soms nog wel wegpoetsen. Poets dan wel met een fluoride tandpasta, want die zorgt dat de tanden weer sterker worden. Als de laag helemaal weg is, komt er een bruin plekje.
Zodra er zich een gaatje gevormd heeft, kan tandbederf niet meer uit zichzelf genezen. Een bezoek aan de tandarts is dan noodzakelijk. De tandarts kiest de behandeling in functie van de ontwikkelingsfase waarin de aandoening zich bevindt.
Als er eenmaal tandsteen is gevormd, kan dit weggehaald worden door een mondhygiënist, preventieassistent of tandarts. Tandsteen verwijderen kan op twee manieren: met behulp van een haakje – waarbij het tandsteen wordt weggekrabd – of met een apparaat dat ultrasone trillingen geeft.
Hoe ziet een (beginnend) gaatje eruit? U kunt een beginnend gaatje (cariës) herkennen aan een donkere verkleuring en witte vlekjes op tanden of kiezen. Ook zwarte groefjes en putjes kunnen een kenmerk zijn van een beginnend gaatje.
Hoe cariës ontstaat
Bij iedereen vormt in de loop van de dag een laag plaque op de tanden. Plaque bestaat onder andere uit: Bacteriën, stoffen uit onze voeding en speekseleiwitten. In de plaque ontstaat, onder invloed van suikers, zuurvorming. Dit zuur haalt het mineraal uit ons glazuur (aantasting/gaatje).
De klachten die kunnen voorkomen, lopen uiteen van een hevige en/of kloppende pijn tot alleen pijn bij (kauw)druk op de betreffende tand/kies. Door de ontsteking kan als reactie de wang gaan zwellen, soms kan er pus ontstaan (abces) en is het ook mogelijk dat de ontsteking zich uitbreid naar de omliggende weke delen.
Zoals al eerder genoemd kan parodontitis door de combinatie van een goede mondhygiëne en gebitsreiniging genezen. Toch kan de mondhygiënist of tandarts nog plaatsen met ontstoken pockets vinden, doordat er plak en tandsteen boven en/of onder het tandvlees zit.
Witte aanslag of witte vlekjes zijn doffe plekken die poreus zijn geworden. Vaak zijn ze zichtbaar op hoek- en voortanden. Op zowel boven- als ondertanden kan deze witte aanslag voorkomen. Het is een vlekje dat witter is dan de rest van de tand.
Teruggetrokken tandvlees voorkomen
Poets twee keer per dag met een fluoridehoudende tandpasta en een tandenborstel met zachte haren (soft of medium). Je kunt ook een elektrische tandenborstel met druksensor aanschaffen die een waarschuwing geeft wanneer je te hard drukt tijdens het poetsen.
Tandvleesontsteking ontstaat meestal door een slechte mondhygiëne of etensresten die onder je tandvlees blijven haken. Pijnlijk tandvlees wordt meestal veroorzaakt door een slechte mondhygiëne. Etensresten, bacteriën en speeksel vormen tandplak en tandsteen die je tandvlees flink kunnen gaan irriteren.
De voornaamste oorzaak is de persoonlijke mondhygiëne. Door niet de juiste poetstechniek te gebruiken, blijft er meer tandplak achter in de mond. Hierdoor zal er meer tandsteen ontstaan. Ook het eten van zetmeel en suikerrijk voedsel heeft als gevolg dat er meer tandplak wordt aangemaakt.
Een mengsel van zout en citroensap is een goed alternatief voor baking soda. Het zout haalt tandsteen en andere vervelende vlekken weg, en het citroensap zal de tanden witter maken. Een extra tip van tandartsen: wacht na het eten minimaal een half uur met tandenpoetsen.
Op haar instagram deelt Farah het trucje, en je hebt ervoor alleen maar een theelepel kokosolie en een snufje kurkuma (geelwortel) nodig. Dit meng je door elkaar, om het vervolgens met een tandenborstel op je tanden aan te brengen. Laat het goedje vijf minuten inwerken, en spoel je mond daarna grondig met water.
Als gaatjes niet of te laat behandeld worden kunnen aangetaste tanden dermate slecht worden dat ze (telkens) afbreken en zelfs op den duur verwijderd moeten worden. Ook is het mogelijk dat de gevoelige zenuwen in de tand afsterven of dat de wortelpunten gaan ontsteken.
Een gaatje is een donker of juist wit vlekje op de tanden of kiezen. Een beginnend gaatje is in de meeste gevallen pijnloos. Bij vergevorderde cariës kunnen de tanden echter wél gevoelig worden en last geven bij het eten of drinken van hete of koele etenswaren en drankjes.
Wanneer je niets tegen gaatjes doet
Bacteriën en zuren lossen het tandglazuur uiteindelijk op. Hierdoor is de kans groot dat de pulpa (het levend weefsel) van de tand of kies geïnfecteerd raakt. Het pus tast de bloedvaten en zenuwen in de tand aan.
In een ver stadium zal kiespijn een alarmerend symptoom zijn. Het gat is in dat geval zo groot geworden dat de zenuw geïrriteerd is geraakt. Afhankelijk van de plek van het gaatje zou het mogelijk zijn dat er een stuk van de tand kan afbreken, waardoor het gat nog beter te voelen is met de tong.
Speeksel spoelt bacteriën en hun schadelijke melkzuur van je tanden af. Dus als je vaak een droge mond hebt, heb je meer kans op gaatjes. Het probleem kan worden verholpen door in de loop van de dag veel water te drinken of er een gewoonte van te maken om kauwgum te kauwen.
Het vullen van een gaatje hoeft geen pijn te doen. Afhankelijk van de diepte van het gaatje en de pijngrens van een persoon kan het boren wel gevoelig zijn. Als het meer is dan gevoelig dan kan je uiteraard vragen om een plaatselijke verdoving. De verdoving zorgt ervoor dat je niks voelt van de behandeling.