De oorzaak van slaapwandelen is niet geheel bekend. Vermoed wordt dat bij een slaapwandelaar de wisselwerking tussen slaap en waak niet geheel goed verloopt. Dit kan ook verklaren waarom slaapwandelen vaker voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen, aangezien de hersenen van kinderen nog volop in ontwikkeling zijn.
Slaapwandelen kan komen door angst en vermoeidheid. Voor volwassenen kunnen ook gebruik van alcohol, verdovende middelen en bepaalde medicijnen, of medische aandoeningen en psychische stoornissen oorzaak zijn van slaapwandelen.
Over de precieze oorzaken van slaapwandelen is helaas niet veel bekend. Waarschijnlijk kunnen meerdere factoren een rol spelen zoals erfelijkheid, vermoeidheid, koorts, spanning, slaaptekort, jetlag, psychische stoornis of alcohol en drugs. Het fenomeen komt vaker bij kinderen voor dan bij volwassenen.
Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het aan te raden dat de slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt. Een psycholoog kan soms helpen om met het slaapprobleem om te gaan.
Globaal gezien kunnen we stellen dat slaapwandelen vrij onschuldig is. Het leidt uiterst zelden tot gewelddadig gedrag. Voor de meeste gevallen van slaapwandelen is geen behandeling nodig (4). De vensters sluiten en de buitendeuren op slot doen kan een slaapwandelaar beschermen tegen gevaarlijke situaties.
De oorzaak van slaapwandelen is niet geheel bekend. Vermoed wordt dat bij een slaapwandelaar de wisselwerking tussen slaap en waak niet geheel goed verloopt. Dit kan ook verklaren waarom slaapwandelen vaker voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen, aangezien de hersenen van kinderen nog volop in ontwikkeling zijn.
Het idee dat u een slaapwandelaar niet wakker mag maken, is een fabeltje. U hoeft iemand niet bruut te wekken. Het beste is om de slaapwandelaar rustig naar bed te begeleiden. Zorg dat er geen spullen rondslingeren op de grond, waarover de slaapwandelaar kan struikelen.
Als ze niet gestoord worden, vallen ze vaak weer in slaap. Leid ze voorzichtig terug naar bed door ze gerust te stellen .
Een slaapwandelaar verkeert in een diepe slaap waardoor je er geen normaal contact mee kunt hebben. Wek je de persoon toch, dan kan die angstig of zelfs agressief reageren, omdat hij of zij gedesoriënteerd is. Het beste wat je kunt doen, is rustig praten tegen de slaapwandelaar en die terug naar bed begeleiden.”
We zien het allemaal voor ons: een slaapwandelaar die onbewust rondloopt met z'n ogen dicht en armen voor zich uitgestrekt. In werkelijkheid ziet dit beeld er echter heel anders uit: slaapwandelaars hebben meestal hun ogen open en kunnen complexe interacties aangaan met hun omgeving.
Iemand die aan nachtangst lijdt schrikt wakker, heeft een angstig gevoel en maakt een verwarde indruk. Soms gaat het plotseling wakker worden gepaard met een schreeuw. Meestal treden deze aanvallen op tijdens de diepe slaap, in de eerste helft van de nacht. Nachtangst komt meer voor bij kinderen dan bij volwassenen.
Meestal hebben kinderen zelf geen last van het slaapwandelen en herinneren ze het zich ook niet de volgende dag. Erover praten kan eerder onrust geven dan dat het je kind helpt.
Hoe meer je slaapt, hoe minder de inspanning op een dag. Hierdoor is je hersenactiviteit lager, gaan je spierfuncties en conditie achteruit, en kan je doorbloeding verslechteren. Volgens slaapdeskundigen loop je zelfs een gróter risico op hart- en vaatziekten bij te veel slaap, dan bij te weinig slaap.
Eszopiclone, zaleplon en zolpidem kunnen complexe slaapgedragingen veroorzaken, waaronder slaapwandelen, slaaprijden en andere activiteiten ondernemen terwijl men niet volledig wakker is. Deze complexe slaapgedragingen zijn zeldzaam, maar hebben geleid tot ernstige verwondingen en de dood.
Slaapwandelaars verrichten allerlei handelingen in hun slaap, ook al lijkt de persoon in kwestie wakker te zijn. Toch slapen de hersenen en gebeurt alles onbewust. Dat kan seconden tot minuten duren, in zeldzame gevallen een uur of langer. Vaak wordt de slaapwandelaar wakker op een andere, soms bizarre plaats.
Slaapwandelen kan op elke leeftijd voorkomen. Slaapwandelen komt het meest voor bij kinderen tussen de leeftijd van vier en twaalf jaar. Zowel jongens als meisjes kunnen slaapwandelen.
Kenmerken van slaapwandelen
Je kind gaat rechtop zitten in bed en heeft zijn ogen open, maar is niet wakker.
Slaapwandelen op zich is niet direct gevaarlijk, maar kan dat bij frequente slaapwandelaars wel worden als er geen maatregelen worden getroffen. De eerste stap van een behandelplan is dan ook vaak de veiligheid in en om het huis. Ook het wakker maken van iemand die slaapwandelt, is niet direct gevaarlijk.
Dit betekent dat de hersenen niet in één keer in slaap vallen – het kan ook deel voor deel gebeuren – bepaalde delen van de hersenen vallen eerder in slaap dan andere. Dit zou kunnen verklaren waarom sommige mensen zich slaapwandelen herinneren en anderen niet. Amnesie komt vaker voor bij kinderen en tieners vanwege neurofysiologische redenen.
Kan het kwaad om een slaapwandelaar wakker te maken? In principe niet! Vroeger werd gedacht dat men ging slaapwandelen vanwege psychische aandoeningen. Daarom werd er gevreesd dat het wekken van een slaapwandelaar zou kunnen zorgen voor verergering of overdraging van deze 'aandoening'.
Korte, onaangename droomachtige gedachten kunnen voorkomen tijdens slaapwandelen/slaapangst episodes , wat suggereert dat er een complexe mentale activiteit plaatsvindt tijdens slow wave sleep. Slaapwandelen kan dus acteren vanuit de corresponderende droomachtige gedachten vertegenwoordigen.
Slaapwandelen is meestal niet ernstig . Maar mensen die slaapwandelen lopen een groot risico op verwondingen door dingen als van de trap vallen, uit ramen springen, slapend autorijden, eten en koken in hun slaap. Er zijn zelfs gevallen bekend van mensen die gewelddadig werden tijdens het slaapwandelen.
Angst, spanning, koorts en slaaptekort kunnen het slaapwandelen (tijdelijk) verergeren. Het beste advies is de slaper rustig weer naar bed leiden en niet wakker maken.
Het wereldrecord staat op 11 dagen niet slapen
Het antwoord op de vraag 'hoe lang kan een mens zonder slaap' staat op 24 uur. Toch is er ooit iemand geweest die maar liefst 11 dagen niet geslapen heeft. Dit record is geplaatst in december 1963 door Randy Gardner en sindsdien nog nooit verbroken. Eigenlijk niet gek ook.