Een aneurysma ontstaat als gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Bekende risicofactoren voor slagaderverkalking zijn roken, hypertensie (hoge bloeddruk), diabetes mellitus (suikerziekte) en een te hoog cholesterolgehalte van het bloed.
Drie van de vier patiënten met een gescheurd aneurysma komt te overlijden. De kans op overleving is afhankelijk van de snelheid waarmee de patiënt op de operatietafel ligt. Patiënten, waarbij een aneurysma wordt ontdekt, worden ofwel geopereerd ofwel er wordt gecontroleerd hoe het aneurysma zich ontwikkelt.
Leef gezond. Een gezonde leefstijl verkleint de kans dat een aneurysma ontstaat, groeit of scheurt. Een gezonde leefstijl bestaat onder andere uit gezond eten, veel bewegen en (leren) omgaan met stress. Dit draagt bij aan een goed gewicht en betere bloeddruk.
Symptomen. Meestal geeft een aneurysma geen klachten, maar soms geeft het buik- of rugklachten. In enkele gevallen voelt u het aneurysma als een “pulserende massa” in de buik.
Vanaf 65 jaar neemt de kans op het krijgen van een aneurysma toe. Mannen hebben een grotere kans op een buikaneurysma dan vrouwen. Je kans op een aneurysma van de buik is groter als je een andere aandoening hebt zoals Marfan of reuma.
Je kans op een aneurysma in de buikslagader is groter als iemand in je directe familie er al een heeft. Dit komt door je genen. Een aneurysma kan namelijk erfelijk zijn. Ook je omgeving speelt een rol.
Een operatie van een aneurysma is een zware operatie met een kans op grote complicaties en soms zelfs overlijden. De operatie kan gepaard gaan met veel bloedverlies en ook het hart en de nieren worden zwaarbelast. Van alle patiënten overlijdt ongeveer 5 % als gevolg van de operatie.
Tot 85 procent van de patiënten die een abdominaal aneurysma krijgen buiten het ziekenhuis, overleeft het niet. Bij een thoracaal aneurysma bedraagt de kans op overlijden binnen de 24 uur zo'n 50 procent.
Meestal geeft een aneurysma geen symptomen en wordt deze toevallig gevonden op een hersenscan. Soms kan een aneurysma, afhankelijk van de plaats en grootte, wel neurologische klachten geven door de druk op nabijgelegen hersen- of zenuwweefsel: Spraakproblemen. Dubbel zien.
Soms heb je door een buikaneurysma klachten in de buik of rug. Je kunt pijn hebben of een kloppend gevoel in de buik. De verwijde slagader drukt dan tegen de zenuwen of organen in de buurt van het aneurysma. Soms zijn deze klachten een teken dat het aneurysma snel groeit.
Meestal merkt de patiënt op het moment van bloeding acute hoofdpijn en nekpijn, waarbij bovendien bewusteloosheid kan optreden. Vaak is er ook misselijkheid en moet men overgeven. Soms treden er ook epileptische trekkingen van de ledematen op of zijn er acute verlammingsverschijnselen.
Medicijnen en het aanpakken van leefstijlrisico's verlagen de kans dat het aneurysma groeit of scheurt. Meestal groeit een aneurysma langzaam, slechts enkele millimeters per jaar.
De meeste aneurysma's groeien slechts enkele millimeters per jaar. Als de doorsnede van de aorta kleiner is dan 5 cm is meestal alleen controle door middel van een echografie nodig. Als de doorsnede van de aorta groter is dan 5 cm, volgt er extra CT-onderzoek om het behandelplan te bepalen.
De operatie vindt plaats onder narcose en duurt 3 tot 5 uur: De vaatchirurg maakt de buik open van onder de navel tot de onderkant van het borstbeen. Dat gebeurt aan de voorkant of soms aan de zijkant van de buik. De chirurg klemt het aneurysma af aan de boven- en onderkant en knipt het open.
De kans dat een aneurysma van 5 cm binnen een jaar scheurt is ongeveer 1 op 150 (0,66%) voor mannen en 1 op de 30 (3,3%) voor vrouwen. De kans dat een aneurysma van meer dan 5,5 cm binnen een jaar scheurt is ongeveer 3 tot 10% en hoger bij hele grote aneurysma's.
Gevolgen aneurysma
Er kunnen stolsels ontstaan in het aneurysma. Als deze in het bloed komen, kunnen ze ergens anders vastlopen en een TIA of herseninfarct veroorzaken. Bij een zwakke plek in een bloedvat is het gevaar dat deze scheurt. Het gevolg is een hersenbloeding.
Bij een hersenbloeding barst een bloedvat in de hersenen open. Een deel van de hersenen krijgt dan geen of te weinig bloed. Hersencellen beschadigen of sterven af. Een aneurysma in de hersenen is een uitstulping van de wand van een hersenslagader.
Hoe kun je het herkennen? Denk vooral aan een bloeding in de schedel als er na een hoofdtrauma één van de volgende symptomen aanwezig is: toenemende hoofdpijn, verwardheid, rusteloosheid, neurologische symptomen aan één zijde van het lichaam, bv.
Om het scheuren ervan te voorkomen worden aneurysmata met een diameter groter dan 5.5 centimeter en snel groeiende aneurysmata nu standaard geopereerd. Maar bij sommige patiënten scheurt het aneurysma toch al eerder, terwijl andere aneurysmata stabiel kunnen blijven bij een heel grote diameter.
Er kan sprake zijn van lekkage langs de aansluiting van de endoprothese, zodat er toch bloed in het aneurysma stroomt. Deze lekkage verdwijnt soms vanzelf, maar een enkele keer is aanvullende behandeling nodig.
Bij de 'open' behandeling van een complex aneurysma wordt het zieke deel van het bloedvat vervangen door een kunststof buis (prothese). Tijdens de operatie worden de nodige zijtakken ingehecht. Om dit te doen wordt de aorta vrij gelegd via een grote snede in de buik, vaak doorlopend tot in de borst.
Als stentplaatsing niet direct mogelijk is, moet u misschien opnieuw opgenomen worden om uw kransslagaderen te behandelen met een rotablator (soort kleine boor). Hiermee boort de cardioloog als het ware eerst de vernauwing in het bloedvat weg. Daarna kan de stent geplaatst worden.
Het Aorta Team van het Catharina Ziekenhuis heeft bepaald dat u geopereerd moet worden aan uw aneurysma. Het doel van de behandeling is om een aortadissectie of ruptuur, levensbedreigende situaties, te voorkomen. De operatie die u moet ondergaan hangt sterk af van de plaats waar het aneurysma zit.
Een aneurysma van de aorta in de borstholte (thoracaal aorta-aneurysma) komt voor bij 5,9 personen per 100.000 per jaar, en treft twee- tot viermaal meer mannen dan vrouwen.
Een verwijde aorta geeft doorgaans geen klachten en wordt vaak bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld tijdens het maken van een echo van het hart. Een aortadissectie geeft wel klachten: een hevige pijn tussen de schouderbladen en / of pijn op de borst.