Het ademhalingsstelsel is het orgaansysteem bij de mens dat dient voor de gaswisseling: het uitwisselen van zuurstof (O2) en koolstofdioxide (CO2). Het bestaat uit de neus, de mond, de luchtpijp, de luchtpijpvertakkingen en de longen, w.o. de bronchioli en longblaasjes of alveoli.
Over ademhaling leerden we op school dat we zuurstof (zuurstofgas, O2) inademen en koolzuur (koolzuurgas, koolstofdioxide, CO2) uitademen.
Het CO2 niveau in het bloed zorgt bijvoorbeeld voor de ademprikkel maar heeft ook een grote invloed op de Ph waarde van ons bloed. Blijft er te veel CO2 in het bloed achter dan verzuurt het en ontstaat een goed klimaat voor ontstekingen.
Ingeademde lucht bestaat voor bijna tachtig procent uit stikstof en bijna twintig procent aan zuurstof. In uitgeademde lucht zit dus nog zestien procent zuurstof. Wel is er vier procent koolstofdioxide aan toegevoegd.
De ingeademde lucht bevat ongeveer 21 procent zuurstof en ca. 0,03 procent koolstofdioxide; de uitgeademde lucht bevat 16 procent zuurstof en 4 procent koolstofdioxide. Een mens die geen zware lichamelijke arbeid verricht , ademt per dag gemiddeld 11.352 liter lucht in en uit.
Koolzuur is een afvalproduct dat ontstaat als het lichaam energie verbruikt. Zuurstof wordt gebruikt om brandstoffen (voedsel) om te zetten in energie. Ook in rust verbruikt ons lichaam energie en ontstaat er dus koolzuur. Dit koolzuur raken we kwijt door uit te ademen.
Oorzaken. Door ziekte (bijvoorbeeld bij septische shock en encefalitis) kan de ademhalingsprikkel gestoord raken. Ook een CVA, epilepsie, ALS en andere aandoeningen van het zenuwstelsel kunnen een ademdepressie veroorzaken.
De ademhaling wordt voornamelijk geregeld via het koolstofdioxide-gehalte in het bloed, niet zoals vaak gedacht wordt via het zuurstof-gehalte. Wanneer het koolstofdioxide-gehalte (CO2) in het bloed te hoog wordt zenden de chemosensoren een seintje naar het ademhalingcentrum in de hersenen.
Koolstofdioxide is een afvalproduct van onze stofwisseling. In gezonde mensen leidt hypercapnie tot toename van de ventilatie, immers is een stijgende koolstofdioxidespiegel in het bloed een prikkel voor het ademcentrum om de ademhaling te doen toenemen.
CO 2 is een onderdeel van de elektrolyten in het lichaam en is nodig om de verhouding tussen zuur en base in het bloed in evenwicht te houden. Kooldioxide in de vorm van HCO 3- (bicarbonaat) is de belangrijkste vorm van CO 2 in het lichaam.
"Je neus is bedoeld om door te ademen. Deze hoort bij je luchtwegen, terwijl je mond onderdeel is van je spijsverteringskanaal." Eigenhuis legt uit dat we, in ongezonde situaties zoals bijvoorbeeld stress of een slechte conditie of leef- en eetgewoontes, sneller geneigd zijn door onze mond te ademen.
Wat we 'lucht' noemen, bestaat uit…
Droge lucht bestaat ongeveer uit 78% stikstof, 21% zuurstof en 1% argon alsook uit tussen de 0,1 en 4%waterdamp . Warme lucht bevat gewoonlijk meer waterdamp dan koude lucht.
Iedere keer als we inademen, krijgen we een deel van die stofdeeltjes binnen. Dat zijn er niet heel veel, maar bij elkaar opgeteld kan dat wel flink oplopen. Er is nog nooit onderzoek gedaan naar hoeveel stof we precies inademen, en schattingen lopen van 20 miljoen tot enkele miljarden stofdeeltjes per kubieke meter.
Is stof inademen slecht voor ons? Nee, over het algemeen niet. Ons lichaam is erop gebouwd om stof af te voeren. Voor mensen met astma en allergieën kan teveel stof wel gevaarlijk zijn.
Ultrafijnstof en roet zijn het meest schadelijk voor de gezondheid. Deze dringen het makkelijkst door tot diep in de longen, blijven daar zitten en richten schade aan. Dit is een gevaar voor gezonde en ongezonde longen. Ze dringen door tot in de bloedbaan waardoor je gevaar loopt op hart- en vaatziekten en dementie.
Soms moet u meer gapen of zuchten. De kans bestaat dat u op dit moment druk bent en stress ervaart. Het is mogelijk dat u daardoor last hebt van hyperventilatie of disfunctioneel ademen. Het gevoel van niet genoeg lucht krijgen kan angstig maken en de klacht verergeren.
Om een verkeerde ademhaling te voorkomen, is het belangrijk om eerst te begrijpen wat wordt bedoeld met een slechte ademhaling. Spanningen, angst, oververmoeidheid en overbelasting kunnen de oorzaak zijn van een onregelmatig ademhalingspatroon. Hierdoor maakt ons lichaam de stresshormonen cortisol en adrenaline aan.
Chantal Driesen legt uit: 'De longen reageren overmatig op prikkels, zoals temperatuurwisselingen, stof en pollen. Stress is ook zo'n prikkel. Hierdoor knijpen de spiertjes om de luchtwegen te sterk samen, waardoor je je heel benauwd kunt voelen.
Symptomen van zuurstoftekort
Versnelde ademhaling (niet te verwarren met hyperventilatie) Versnelde hartslag. Bleekheid of grauw gelaat. Blauwe verkleuring van de slijmvliezen (cyanose): gelaat, lippen, tong, vingers, nagels.
Heb je een saturatie van 95% of hoger, dan is de saturatie normaal en heb je genoeg zuurstof in je bloed. Een saturatie van 91, 92 of 93% is lager dan normaal, maar nog geen reden om je zorgen te maken. Is de waarde 90% of lager, dan heb je een tekort. Dit heet desaturatie.
Door COPD hebben uw longen moeite om gassen te wisselen met uw bloed en de lucht die u inademt. Hierdoor neemt u minder zuurstof op, maar ademt u ook minder CO2 uit. Omdat u CO2 niet goed uitademt kan de hoeveelheid CO2 in uw lichaam gaan stapelen. Daarom zit er bij hypercapnie teveel CO2 in het bloed.
Behalve via urine en ontlasting raakt het lichaam ook afvalstoffen kwijt via de huid. Door te zweten. Zweten gebeurt via de poriën in de huid. Via zweet worden voornamelijk zware metalen, zoals arseen, lood en kwik afgevoerd.
Inademen: Sufheid, versnellen en verdiepen van ademhaling, licht narcotisch effect, toename van bloeddruk en polssnelheid, afname van het gehoor, duizeligheid, verwarring en gevoel van ademnood bij langere blootstelling. Uiteindelijk raakt men bewusteloos.
Gebruik van te veel zuurstof kan wel tot klachten leiden. Een remming van de ademhaling en een ophoping van koolzuur in het bloed kunnen uiteindelijk zorgen voor hoofdpijn, prikkelbaarheid, slaperigheid en bewustzijnsstoornissen.