COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is één van de meest ernstigste longziekten, waarbij sprake is van voortdurende achteruitgang. De ernst van de ziekte wordt vaak uitgedrukt in zogeheten GOLD-criteria (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease).
Longontsteking of pneumonie ontstaat bij een ernstige infectie van het longweefsel. De oorzaak van deze ontsteking kan zowel een bepaalde bacterie, een virus of een schimmel zijn. Meestal gaat het om de bacteriële variant die goed behandeld kan worden met antibiotica.
De meest voorkomende longaandoeningen zijn chronische obstructieve longziekte (COPD), emfyseem en astma. Patiënten kunnen ook last hebben van een verstoorde ademhaling tijdens de slaap, longkanker of longfibrose. Longaandoeningen hebben meestal een specifieke oorzaak.
Laatste fase van COPD
Bij COPD worden de klachten in de loop van de jaren steeds erger. In de laatste fase van COPD worden de klachten snel erger. We noemen dit de palliatieve fase. De arts probeert dan vooral de ziekte draaglijk voor je te maken (volgens de richtlijn palliatieve zorg).
Oorzaak longfibrose
Longfibrose kan veroorzaakt worden door inademing van allerlei schadelijke stoffen en soms het gebruik van bepaalde medicijnen. Ook na bestraling (radiotherapie) kan longfibrose ontstaan. Er zijn familiaire vormen van longfibrose beschreven. In veel gevallen blijft de oorzaak echter onduidelijk.
Idiopathische longfibrose is een chronische ziekte. De gemiddelde levensverwachting na de diagnose is volgens studies 3 tot 5 jaar. Het verloop van de ziekte kan sterk variëren van persoon tot persoon. Bij sommigen kan ze traag evolueren of verschillende jaren stabiel blijven.
Bij longfibrose vormt zich littekenweefsel (fibrose) in de longen. Hierdoor kunnen de longen minder goed of onvoldoende zuurstof opnemen. De patiënt merkt dit doordat hij snel buiten adem is. Eerst vooral bij inspanning, later ook in rust.
De meeste mensen die COPD krijgen, zijn ouder dan 40 jaar. U kunt 1 of meer van deze klachten hebben: U moet vaak hoesten en u hoest slijm op. Bij het ademen hoort u een piepend of brommend geluid.
De levensverwachting van mensen met COPD is korter dan die van gezonde mensen. Voor iemand die rookt is de levensverwachting in GOLD fase 1, 0 tot 3 jaar korter. In GOLD fase 2 is de levensverwachting 2 tot 3 jaar korter. In GOLD fase 3 en 4 is de levensverachting 5 tot 8 jaar korter.
Dat ons longweefsel zich in de loop der jaren steeds minder goed herstelt, is op zich normaal. Met het ouder worden, neemt de longfunctie langzaam af. Daar merk je meestal weinig van. Reinoud Gosens: 'Maar bij mensen met COPD gaat dat proces wel twee of drie keer zo snel.
Bij longemfyseem gaan longblaasjes verloren en wordt het oppervlak van de long dat zuurstof op kan nemen kleiner. De meest voorkomende oorzaak van longemfyseem is roken. Symptomen van longemfyseem zijn kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten, benauwdheid en vermoeidheid.
1 Patiënten in het eindstadium van COPD zijn dan ook doorgaans langdurig ziek, afgewisseld met acute exacerbaties. Hoewel deze exacerbaties ernstig en potentieel dodelijk zijn, overleven deze patiënten meestal veel van dit soort episodes.
Kortademigheid; Vaak terugkerende longontsteking; Aanhoudende heesheid; Zeurende pijn in de borststreek, de rug of in het gebied van de schouders.
Bij sarcoïdose in de longen raakt het longweefsel langzaam vol met littekens, waardoor de longen na verloop van tijd blijvend beschadigd raken. Op longfoto's ziet deze ernstige vorm eruit als een patroon van streepjes en vlekjes, meestal in het midden van de longen.
Bij sarcoïdose ontstaan ontstekingen met veel witte bloedcellen. Bijvoorbeeld in de longen en ogen. Veel mensen met sarcoïdose hebben last van moeheid. Andere klachten zijn bijvoorbeeld koorts, afvallen, benauwd zijn en oogontstekingen.
Voor mensen met COPD kan het BIPAP-apparaat letterlijk een verademing zijn. 'Waar de CPAP helpt met inademen, ondersteunt de BIPAP bij in- en uitademen. In ons ziekenhuis stellen we het in voor mensen met ernstig COPD om 's nachts thuis te gebruiken. Sommigen gebruiken het ook als ze tussen de middag rusten.
In GOLD-criteria betreft dit veelal patiënten in stadium 3 en 4. Er is sprake van ernstige ziektelast als patiënten last krijgen van longaanvallen. Deze gaan gepaard met toegenomen benauwdheid, vermoeidheid en steeds meer beperkingen in het dagelijkse leven.
Je kunt benauwd zijn bij inspanning bijvoorbeeld, of gewoon bij dagelijkse bezigheden. Soms kan dit zelfs zo erg zijn, dat je elke dag extra zuurstof nodig hebt. Er zijn ook mensen met ernstige COPD die zo benauwd en vermoeid zijn, dat zij een rolstoel of scootmobiel nodig hebben.
Sommige mensen met COPD hebben extra last van warm weer, of van koud en vochtig weer. Koude en vochtige lucht kan de longen prikkelen. Je kunt je daar op kleden of, in overleg met je arts, je medicijnen meer of minder gebruiken. Lees de tips bij koud weer.
Medicijngebruik. Luchtwegverwijders en ontstekingsremmers zijn de belangrijkste medicijnen bij de behandeling van COPD. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom de luchtwegen verslappen, waardoor de luchtwegen bijna direct verwijden en de kortademigheid vermindert.
Als je als patiënt je goed aan de beweeg- en leefregels houdt, kan COPD heel lang stabiel blijven. Belangrijk is het zoveel mogelijk voorkomen van eerder genoemde longaanvallen. Dat kan dus dankzij telemonitoring en daarbij hebben wij een longaanval-actieplan ontwikkeld.
Zowel bij longfibrose als bij COPD is roken een veelvoorkomende trigger. Het is echter niet bekend hoeveel COPD-patiënten een vorm van longfibrose hebben. De vroege symptomen van longfibrose, onder meer droge hoest en kortademigheid, zijn vergelijkbaar met die van andere longziekten.
Röntgenfoto en CT-scan van de borst
Zo kan een arts littekenweefsel op de longen opmerken en zo longfibrose vaststellen. Met een röntgenfoto wordt longweefsel in het lichaam zichtbaar gemaakt. Hierop is littekenweefsel echter niet altijd goed te zien.
Hij werkt al jaren samen met andere toponderzoekers om gezond longweefsel te kweken. En dat gaat lukken, weet chirurg Paolo de Coppi. 'Als je longen repareert met nieuw weefsel gemaakt van iemands eigen cellen, los je twee problemen op.