Het been stijf houden. Niet toegeven.
“Een been bijtrekken” in de betekenis van een achterstand wegwerken.
d.w.z. iemands have en goed, al wat hij bezit. In de middeleeuwen komt de verbinding houden ende hebben voor in den zin van voortdurend bezitten, syn. van besitten ende houden; eng. to have and to hold.
Als je bijvoorbeeld zonder blikken of blozen onwaarheden vertelt, doe je dat onbeschaamd, zonder iets van gêne of aarzeling te laten zien. In de zeventiende eeuw was de uitdrukking iets anders, namelijk zonder bleken of blozen. Bedoeld is eigenlijk 'zonder bleek te worden (bleken) en zonder rood te worden (blozen)'.
Zo ziek zijn als een hond (= heel ziek zijn).
d.w.z. niet vrij zijn in zijne handelingen; getrouwd zijn.
vluchten (ww) : aan de haal gaan, de benen nemen, de wijk nemen, ervandoor gaan, het hazenpad kiezen, op de vlucht slaan, uitwijken, vlieden, weglopen, wegrennen, wegvluchten.
Het zit in de pen
Er wordt al gedurende kortere of langere tijd over gesproken en geschreven.
Steen en been klagen betekent 'uitgebreid, hartgrondig klagen'. In het Middelnederlands luidde deze uitdrukking anders: steen en been zweren ('plechtig zweren, uit de grond van je hart zweren').
Geen blad voor de mond nemen betekent 'vrijuit zeggen wat je vindt', 'je eerlijke mening geven, of de ander dat nu leuk vindt of niet' en ook wel 'iemand zonder omwegen vertellen wat hij allemaal fout heeft gedaan'.
Het grootste (of het hoogste) woord hebben (of voeren), d.w.z. den boventoon voeren; eig. luid spreken, zoodat de stem boven die van anderen uitklinkt; als bewijs van overdreven zelfgevoel (Mnl Wdb. IV, 562); ook een groot woord hebben, fri.
Voor galg en rad opgroeien,
ook wel voor de galg opgroeien of opwassen (18de eeuw), 'van jonge deugnieten gezegd, wier opvoeding geheel verwaarloosd wordt, en die daardoor opgroeien in ondeugd en boosheid, waarvan de galg en het rad (vgl. radbraken) eenmaal de straf zal zijn'; Ndl.
Zo dik als een pad
Zich snel verspreidend (van een bericht of nieuwtje).
Als je iemand door dik en dun steunt, help je hem of haar in goede en in slechte tijden. Vriendschap door dik en dun betekent zoveel als 'onvoorwaardelijke vriendschap, ongeacht de omstandigheden'.
In de zegswijze 'het schip is met man en muis vergaan', d.w.z. met alles vergaan, alle manschappen zijn vergaan en er is geen muis (alliteratie!) aan ontkomen.