De zogenoemde beleidsrente is een belangrijk instrument. Die rente bepaalt de rentetarieven voor banken om geld bij de ECB te lenen of aan te houden. Daarnaast beschikt de ECB over andere instrumenten om de inflatie te beïnvloeden.
De ECB stelt de zogenoemde basisrentetarieven of 'beleidsrente' vast. Dat zijn de rentetarieven die banken moeten betalen als ze geld van ons willen lenen en voor het elektronische geld dat ze één dag ('overnight') bij ons aanhouden.
De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogt de rente met 0,75 procentpunt. Dat is de hoogste rentestijging in ruim 20 jaar tijd en dat heeft nogal wat gevolgen voor ons. Bijvoorbeeld voor de rente die je op je spaarrekening krijgt en mogelijk ook voor de hypotheekrente die je betaalt.
De Amerikaanse Federal Reserve verhoogt de rente met 0,75 procentpunt naar 2,25%. De markt rekende al op een verhoging, maar wat gaat de toekomst brengen? Het lijkt erop dat vanaf 2023 weer verlagingen mogelijk zijn. Morningstar duidt de toelichting van Fed-president Jerome Powell.
Door de rente te verhogen hoopt de centrale bank dat de groei van de economie vertraagt en dat daarmee de prijsstijgingen op termijn afzwakken. Allerlei soorten rentes zijn direct en indirect afhankelijk van de beleidsrente van de ECB.
Het is nu afwachten of de kapitaalmarktrente opnieuw stabiliseert en daarmee de hypotheekrente. Daar lijkt vooralsnog geen sprake van, waardoor hypotheekrente de komende weken verder stijgt. De ECB streeft naar een inflatie van 2%, maar in veel Eurolanden stijgen de prijzen nog altijd met zo'n 10%.
Na de coronalockdowns zijn mensen meer gaan uitgeven. Overal in de Verenigde Staten is de vraag naar producten hoog en is er schaarste aan goederen en werknemers, wat leidt tot hoge prijzen. Mede daarom zagen ze zich in Amerika eerder dan in Europa genoodzaakt om de rente te verhogen.
Inflatie treedt op wanneer er sprake is van een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten, niet alleen van individuele producten; dat betekent dat je vandaag minder kunt kopen voor 1 euro dan gisteren. Met andere woorden: door inflatie wordt de munt in de loop van de tijd minder waard.
Spaarrente omhoog
Een verdere stijging van de spaarrente lijkt waarschijnlijk. De verwachting is dat de lange rente in 2022 verder gaat stijgen. Als je kiest voor een spaarrekening met een variabele rente, dan heb je vooral te maken met de gevolgen van de besluiten van de Europese Centrale Bank ECB.
De enige betrouwbare manier voor de meeste mensen om inflatie tegen te gaan is “assets” op te stellen die het beter doen dan de markt, of op zijn minst de markt evenaren. Met andere woorden: beleggen.
Ook bij de spaardeposito's is de rente flink gestegen. De hoogste rente op een deposito van 5 jaar ging in juli 2022 van 1,75% naar 2,3%. Een rente van 2% of hoger krijg je nu al bij een deposito van 2 jaar of langer.
Een inflatiepercentage van 2% wordt gezien als optimaal voor de groei van de economie. Meer of minder inflatie kan de groei van de economie belemmeren: Bij een te hoge inflatie verliest geld zijn waarde, waardoor er minder uitgegeven kan worden.
Een hoge rente maakt het duurder om geld te lenen. Dat zorgt ervoor dat mensen en bedrijven minder geld uitgeven. En dan neemt de vraag af. Het gevolg daarvan is dat de prijzen minder hard stijgen waardoor de inflatie afneemt.
Inflatie 2024
'Dat is de middellange termijninflatie. Op dat getal richt de ECB haar beleid eigenlijk. Als die inflatie onder de twee procent blijft (de afgelopen vergadering hadden ze een inflatie van 1,9 procent voorspeld, red.), dan betekent het dat er geen grote renteverhoging zal komen', aldus Brzeski.
De overheid is een van de weinige partijen die in elk geval op korte termijn profiteert van de hoge inflatie. De staatsschuld wordt in reële termen immers minder waard.
(Hoge) inflatie wordt vaak veroorzaakt door een schaarste aan goederen en/of diensten. Dit is positief voor bedrijven. Vanwege de schaarste kunnen ze hogere prijzen vragen en zo hun winstmarge verhogen. Vooral ook omdat salariskosten vaak een tijdje achterblijven.
Zo blijkt dat zwangerschapstests, condooms en 'andere mechanische voorbehoedsmiddelen' (zoals spiraaltjes) gemiddeld 3,2 procent goedkoper werden. Maar ook het beddengoed werd gemiddeld een klein beetje minder duur: 1,3 procent. Producten van papier werden 5,1 procent goedkoper ten opzichte van maart 2021.
Als de vraag naar een product stijgt, leidt dit bij een gelijk aanbod tot een stijging van de prijs. Als de geaggregeerde vraag, de vraag naar alle producten op alle markten in een land, stijgt zal dit leiden tot een stijging van het algemeen prijspeil. Er ontstaat inflatie.
De Fed is verantwoordelijk voor de volgende zaken: Het uitvoeren van het monetaire beleid om te zorgen voor maximale werkgelegenheid, stabiele prijzen en om met een gematigde lange rente de Amerikaanse economie te bevorderen. Het bevorderen van de stabiliteit van het Amerikaanse financiële systeem.
Negatieve rente op je betaal-, spaar- en beleggersrekening
Van 1 januari tot 1 augustus 2022 betaal je 0,50% rente over het deel van je tegoed boven € 100.000* op je betaal-, spaar- en beleggersrekening. Vanaf 1 augustus 2022 geldt 0,00% rente. De rente geldt per rekening en niet per klant.
Hoeveel spaargeld mag je hebben 2021? In het jaar 2021 mag je een heffingsvrij vermogen hebben van € 50.000. Met een partner is het heffingsvrij vermogen vastgesteld op € 100.000.
Je kunt je spaargeld wegzetten bij een bank die door de overheid is erkend als een groene instelling. Zo'n groene bank investeert je spaargeld in duurzame initiatieven. Je kunt daarbij denken aan projecten voor duurzame energie, biologische landbouw en natuur- en milieubescherming.
De economen van DNB maken hierbij de schatting dat de 10-jaarsrente in 2022 stijgt naar een niveau van 0,2 procent en in 2023 verder oploopt naar 0,4 procent. De verwachting is dus dat de 10-jaars staatsrente de komende twee jaar met ongeveer een half procentpunt stijgt.