Het begrip nieuwe economie duidt op de overgang van een economie die gebaseerd is op de productie van grondstoffen naar een economie die draait op, met name webgebaseerde, diensten.
Ook lage groei
De economie is in 2023 met 0,1% gegroeid. Dat is fors lager dan in 2022, toen er nog veel groei werd ingehaald na de coronapandemie. In de komende jaren zal de groei iets hoger zijn, met 0,3% in 2024 en 1% in 2025.
Het kabinet rekent mede door toenemende lonen op een koopkrachtgroei van 1,7% in 2024. Voor 2023 gaat het Centraal Planbureau (CPB) uit van een daling van 0,2% na een grotere daling van 2,7% in 2022.
In 2021 groeide de Nederlandse economie met 4,9 procent. Ondanks een hoge inflatie en historisch laag consumentenvertrouwen droeg de consumptie door huishoudens voor ruim de helft bij aan de groei. Huishoudens hadden vooral meer te besteden doordat meer mensen in 2022 werkten en hogere lonen ontvingen.
Een markteconomie is een economisch systeem waarin de meeste goederen door de producenten voor de consumptie door anderen worden gemaakt en worden verdeeld via een systeem van handel (op de letterlijke of spreekwoordelijke markt).
Dingen als werk, handel, geld en inflatie komen bij de economie voor. De economie gaat niet alleen over bedrijven en de keuzes van de overheid, maar ook om de huishoudens. De economie van huishoudens wordt huishoudkunde genoemd, terwijl de economie van bedrijven bedrijfseconomie wordt genoemd.
De inflatie is volgens voorlopige cijfers van het CBS van 4,4% in maart naar 5,2% gestegen in april. Deze stijging was voorzien, maar sterker dan de 4,8% die wij voor april verwachtten. De kerninflatie blijft met 6,7% te hoog en zorgt voor hoge jaargemiddelden in 2023 en 2024.
De corona-uitbraak leidt tot een lager bbp-niveau in 2025 dan in de verkenning van maart. Het bbp- volume in 2025 is in de basisverkenning 4% neerwaarts herzien ten opzichte van die in maart; in het dieperdalscenario is dat zelfs 9%.
De Nederlandse economie is sterk gericht op handel met het buitenland: de omvang van invoer en uitvoer met bestemming/herkomst Nederland bedraagt afgelopen decennia tussen de 40 en 60% bbp. Door toenemende doorvoer naar andere EU-landen loopt het totale handelsaandeel de afgelopen decennia op naar 90%.
Dat blijkt uit onze laatste onderzoek. We houden rekening met 2,8% inflatie in 2024 en stellen dat de ECB het inflatiedoel voor de middellange termijn niet zal halen.
Een recessie heeft een negatieve impact op de economie, dat mag duidelijk zijn. Hoe lang een recessie duurt is moeilijk te zeggen.Dit kan enkele kwartalen tot wel jaren achter elkaar zijn, maar hoe langer een recessie duurt, hoe groter de gevolgen.
Als de economie groeit, stijgt meestal ook de werkgelegenheid. Wel reageert de arbeidsmarkt meestal met enige vertraging op economische ontwikkelingen. Bovendien zijn de veranderingen op de arbeidsmarkt vaak wat kleiner dan die in het bruto binnenlands product (bbp).
Over heel 2023 komt de inflatie op 3,8 procent uit, tamelijk hoog in historisch perspectief, maar veel lager dan de 10 procent in 2022. Dat blijkt uit een eerste raming over december van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De definitieve 2023-cijfers publiceert het statistiekbureau op 11 januari.
De economie van de eurolanden is officieel in een recessie beland. Uit cijfers van EU-statistiekbureau Eurostat blijkt dat de economie van de eurolanden voor het tweede kwartaal op rij is gekrompen. Het is vooralsnog de lichtste recessie die mogelijk is.
De verwachting is dat de inflatie de komende jaren gaat dalen, maar in een lager tempo dan de afgelopen tijd. Door de afnemende kostendruk en het effect van het monetair beleid van de ECB zal de totale inflatie naar verwachting dalen van 5,4% in 2023 naar 2,7% in 2024, 2,1% in 2025 en 1,9% in 2026.
De Verenigde Staten zijn de grootste economie ter wereld; qua bbp per hoofd van de bevolking neemt het de achtste plek wereldwijd in. Na de crisis in 2008 herstelde de VS sneller dan Nederland. Zowel in de VS als in Nederland domineert de dienstensector. Binnen de dienstensector zijn er wel structuurverschillen.
De inflatie daalt, maar blijft voorlopig hoog.
De kerninflatie neemt in 2024 wel af, maar blijft hoog (3,5% in 2024 vs. 5,7% in 2023). Daarnaast verdwijnt in 2024 de negatieve bijdrage die dalende energieprijzen in 2023 nog aan de cpi (consumentenprijsindex) leveren.
Het gaat uit van een toename van de koopkracht met 1,8 procent volgend jaar. Het bureau verwacht verder dat de economische groei tussen 2024 en 2026 uitkomt op gemiddeld 1,4 procent. Voor het huidige jaar is dat naar verwachting een plusje van 0,5 procent. Eerder werd nog uitgegaan van een groei van 0,9 procent.
In 2023 lijkt de torenhoge inflatie af te zwakken: in juni was het 5,7 procent, in juli zelfs 'maar' 4,6 procent. In de supermarkt is dat echter niet te merken: de prijzen blijven erg hoog. Gemiddeld zijn boodschappen 11,6 procent duurder dan een jaar geleden, zo berekende marktonderzoeker GfK.
Als de inflatie hoger dan 2% zou zijn, zou er kans zijn op geldontwaarding en een daling van de koopkracht. Bij een hoge inflatie wordt het spaargeld van mensen minder waard. Ook zullen zij minder kunnen kopen van hun inkomen. Om dit te voorkomen probeert de ECB ervoor te zorgen dat de inflatie niet hoger wordt dan 2%.
De gemiddelde loonafspraak in heel 2023 is uitgekomen op 7,3 procent. Ook dat is veel hoger dan in de afgelopen decennia. In december werden 38 cao-akkoorden afgesloten voor 300.000 werknemers. Het aantal afgesloten cao's was normaal voor een decembermaand.
In de nieuwe ranglijst van het World Economic Forum, die vandaag verschijnt, staat ons land zesde. Succesvolste van de 140 gemeten economieën is die van de Verenigde Staten. Nummer twee is Singapore, daarna komen Duitsland en - de nummer 1 van vorig jaar - Zwitserland. Japan maakt de top vijf vol en dan komt Nederland.
De economie van Nederland is een open economie die zwaar leunt op buitenlandse handel. Dat heeft van Nederland een zeer welvarend land gemaakt. De economie wordt getypeerd door stabiele verhoudingen, relatief lage inflatie, een gezond financieel beleid en een belangrijke rol als Europese transportader.