,,Als ijs- en hageldeeltjes in de wervelende, turbulente luchtstroom in de wolk met elkaar botsen, wisselen ze elektrische lading uit en worden dus sommige deeltjes elektrisch positief en andere negatief opgeladen. Ze worden gescheiden van elkaar doordat de negatieve ijsdeeltjes zwaarder zijn en naar beneden vallen.
IJs is cruciaal voor het bliksemproces
Positief geladen ijsdeeltjes verzamelen zich meestal in de bovenste delen van de storm, met negatief geladen deeltjes in de middelste en onderste delen van de storm . Deze tegengestelde ladingen trekken elkaar aan, waardoor er vaak bliksem "in de wolk" ontstaat.
Zwemmen in het water
Ook in het water is het erg gevaarlijk tijdens onweer. Water is een zeer goede geleider. Als de bliksem op het water inslaat gaat de stroom alle kanten uit en zal je raken. Over tientallen meters kan dit dodelijk zijn.
Het hoogste punt
Vrijwel alle dingen geleiden stroom beter dan lucht dat doet. Daarom zal de bliksem bij voorkeur via bijvoorbeeld bomen en hoge gebouwen stromen. Ook ijzeren hekwerken zijn goede geleiders. De blikseminslag veroorzaakt echter ook een gevaar door het potentiaalverschil in de grond.
Vissen gaan niet dood als de bliksem op het water inslaat.Zolang ze onder water blijven, zijn ze veilig. De bliksem blijft namelijk aan de oppervlakte.
Wanneer bliksem inslaat, vindt de meeste elektrische ontlading plaats nabij het wateroppervlak . De meeste vissen zwemmen onder het oppervlak en worden er niet door beïnvloed. Hoewel wetenschappers niet precies weten hoe diep de bliksemontlading in het water reikt, is het erg gevaarlijk om te zwemmen of varen tijdens een onweersbui.
Niet zwemmen, vissen of surfen tijdens onweer
Verlaat bij naderend onweer meren, rivieren en de zee: zwemmen, surfen en varen is dan levensgevaarlijk. Alleen boten met een afgesloten metalen hut zijn binnen veilig. Zij werken als een kooi van Faraday.
Doordat stroom bij blikseminslag ook via leidingen binnen kan komen én water stroom kan geleiden, is het beter om alles waar water uit komt, ook te mijden. Een douche nemen, je handen wassen of de afwas doen, stel je dus beter uit tot de bui over is.
Ook binnenshuis moet je je voorzorgen nemen, want ook in huis gluurt het gevaar om de hoek. Trek alle stekkers van elektrische apparaten uit het stopcontact. Ontkoppel de telefoonaansluiting en de aansluitingen van de computer en de tv.Trek ook de stekker van het waterbed of het elektrische deken uit.
Ga nooit liggen! Ga direct uit het water zodra je donder hoort. Water is een goede bliksembegeleider en door het grote oppervlak kan de bliksem op veel plekken inslaan. Dat maakt jou als zwemmer heel kwetsbaar.
Hoewel Roy Sullivan het tegendeel doet vermoeden is de kans om door een bliksem geraakt te worden eerder klein — ongeveer één op drie miljoen per jaar. En mocht de bliksem dan toch rechtstreeks inslaan, heb je een kans van twee op drie om dit te overleven.
Bliksem die in de oceaan inslaat, verdwijnt snel over het oppervlak , maar als je toevallig rondzwemt met een mooie grote stalen geleider op je rug gebonden als een duiker, is de kans groot dat je geraakt wordt en een zware dag tegemoet gaat. Maar toch is het veel veiliger om in de zee te zijn dan een rondje golf te spelen.
Wanneer je je op het water bevindt in een boot van metaal, dan profiteer je van een principe dat vergelijkbaar is met de Kooi van Faraday. Dit betekent dat je in de basis relatief goed beschermd bent tegen bliksem. Uiteraard is het wel belangrijk om alles zo veel mogelijk af te sluiten.
Blijf uit de buurt van hoge objecten die goed stroom geleiden zoals bomen en metalen masten. Omdat lucht slecht elektriciteit geleidt, zoekt de bliksem geleiders die dat wel goed doen. Bomen dus, maar ook hoge gebouwen en scheepsmasten.
De grond is normaal gesproken negatief geladen tijdens mooi weer . Positieve lading bevindt zich in de lucht tussen de grond en de ionosfeer (de lading bevindt zich normaal gesproken op de tweede elektrode in een typische condensator).
Helaas bestaat bliksem alleen maar uit elektronen die van watermoleculen in cumulonimbuswolken (of onweerswolken voor dummies) zijn afgehakt .
De badkamer is niet de enige plek die je moet vermijden. U mag bijvoorbeeld uw vaat of uw handen niet wassen tijdens een onweer. Erger nog: je kunt door de bliksem worden getroffen terwijl je naar het toilet gaat, zelfs als je niet in het water zit, wat voor veel andere problemen zou zorgen.
Het is veilig om mobiele telefoons of draadloze telefoons te gebruiken, omdat er geen kans is op een elektrische schok door bliksem tijdens onweer . Bliksem kan telefoonsnoeren, elektrische draden en metalen leidingen raken, dus contact hiermee moet worden vermeden.
Natuurlijk wil de schade van een blikseminslag zien te voorkomen zodat je niet met een kapotte tv zit, of je alle bestanden op je computer kwijt bent. Trek daarom tijdens onweer de stekkers uit het stopcontact. Met overspanningsbeveiliging voor stekkers en kabels beveilig je elektrische apparaten tegen overspanning.
Wat absoluut niet te doen tijdens onweer
Raak geen metalen voorwerpen aan zoals tentstokken, fietsen, of hekjes, en vermijd ook contact met waterbronnen zoals meren, rivieren, en plassen.
Blijf bij ramen weg
Hoewel de bliksem dus niet door ramen heen kan gaan is het wel aan te raden om niet te dicht bij ramen in de buurt te gaan staan. Dat heeft meer te maken met de lichtintensiteit van een bliksemflits die dichtbij inslaat dan met het directe gevaar.
In een ouder artikel in de New York Times uit 2006 schatte voormalig meteoroloog Ron Holle, die blikseminslagen in kaart brengt, dat jaarlijks tussen de 10 en 20 mensen in de VS een elektrische schok krijgen tijdens het baden, het hanteren van apparaten of het gebruiken van kranen.
Met een elektrische auto is de kans net zo klein op blikseminslag als bij een gewone auto. Namelijk: extreem klein. Je bent ook net zo goed beschermd. Dankzij de kooi van Faraday die elke auto heeft, wordt de elektrische lading snel en gelijkmatig naar de grond afgevoerd.
Omdat er nog nooit een dodelijk ongeval door blikseminslag in een overdekt zwembad is gedocumenteerd , baseren degenen die overdekte zwembaden sluiten hun beslissing niet op bewijs of gedegen risicomanagement, maar op een broodjeaapverhaal dat sterke emoties oproept.
Het strand is een onveilige plaats wanneer het onweert. Bliksem slaat graag in op het hoogste punt in een gebied. Het strand en de zee zijn open 'vlaktes' zonder schuilplaatsen. Zwemmers en badgasten zijn daarom soms het eerste slachtoffer van een blikseminslag.