Jongeren die hoog scoren op problematisch socialemediagebruik hebben meer last van concentratieverlies en impulsiviteit. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht. Er is zelfs een verband gelegd tussen obsessief gebruik van sociale media en ADHD-kenmerken.
Veel informatie. Wanneer je veel op social media zit, gaan je hersenen anders werken. Je hersenen worden bij het zien van alle foto's, statusupdates en filmpjes in korte tijd blootgesteld aan heel veel informatie die snel voorbij flitst. De hersenen krijgen dus heel veel informatie te verwerken en dat is best pittig.
Een week lang pauze houden van sociale media zorgde er bij de proefpersonen namelijk voor dat er duidelijke verbetering optrad in hun welzijn, en het verminderde klachten van depressie en angst.
Het gebruik van social media kan een negatieve invloed hebben op het dagelijks leven. Met name jongeren ervaren een achteruitgang in concentratie en uitgerustheid. Vaak zijn zij bang om dingen te missen. Social media kunnen zowel sociaal als asociaal zijn.
Uit onderzoek blijkt dat social media verslavend zijn doordat ze gebruikers continu belonen. Mensen krijgen waardering in de vorm van likes en volgers en hun nieuwsgierigheid wordt steeds weer gevoed. Hierdoor komt het beloningshormoon vrij in het brein en dat zorgt voor de verslavende werking.
Kenmerken internetverslaving
je school, werk, relatie, sport en sociale contacten lijden onder internetten. je gebruikt internet als vlucht om niet aan problemen te denken. je hebt lichamelijke klachten: branderige ogen, nekklachten of RSI. je hebt onthoudingsverschijnselen: angst, onrust, irritatie of prikkelbaar.
De constante vergelijking tussen jezelf en wat je van anderen leest of ziet, pakt lang niet altijd in het voordeel van de gebruiker uit. Volgens een ander onderzoek uit 2018 blijkt dat mensen die hun social-mediagebruik beperkten tot 30 minuten per dag, minder gevoelens van depressie en eenzaamheid ervaarden.
Uit ander onderzoek is gebleken dat de kans op depressie toeneemt, naarmate mensen vaker hun social media gebruiken. De oplossing is simpel. Minder vaak je Facebook, Insta of Twitter checken. Volgens het Deense onderzoek waren mensen na een weekje zonder Facebook gelukkiger.
Zo dragen sociale media voor een deel bij aan de vorming van de identiteit van jongeren. Tegelijkertijd kunnen sociale media ook een negatieve invloed op de mentale gezondheid van jongeren hebben. Het gebruik kan leiden tot stress, slaaptekort en soms zelfs leiden tot psychische klachten.
Verschillende onderzoeken toonden al aan dat er een link is tussen slechte mentale gezondheid en de apps. Een negatief zelfbeeld, depressies en angststoornissen werden gevonden. Zelfs het stalken van je ex op social media zou slecht zijn voor je mentale gezondheid.
Gemiddeld gebruiken mensen acht verschillende sociale kanalen. Gemiddeld spenderen gebruikers 2 uur en 29 minuten per dag op social media.
Vrijwel iedereen in de leeftijdsgroep van 12 tot 45 jaar gebruikte in 2019 sociale media (meer dan 95 procent). Vooral 65- tot 75‑jarigen gebruiken de laatste jaren vaker sociale media. In 2019 was 76 procent van de mensen in deze leeftijdscategorie actief op sociale media, tegen 40 procent in 2014.
Gezondheidsklachten. Als je veel op je mobiel, tablet of laptop zit en aandacht geeft aan social media, kan dit ervoor zorgen dat je steeds minder goed kan concentreren. Dit komt omdat je telkens wordt afgeleid en op je mobiel gaat kijken.
Daarom krijgen we vaak een blij gevoel van de melding: Je hebt een nieuwe like! Uit een ander onderzoek blijkt dat het effect van likes op je zelfvertrouwen te maken heeft met of je het gevoel hebt dat je een zinvol leven leidt.
Negatieve gevoelens en sociale media
'Gevoelens van vermoeidheid en eenzaamheid bleken voorspellend voor PSMU. Dit wijst erop dat bepaalde symptomen van depressie er mogelijk voor zorgen dat mensen door overzichten op sociale media gaan scrollen', aldus George Aalbers, hoofdauteur van het onderzoek.
Mensen die depressief zijn, zijn langdurige tijd somber en hebben vrijwel nergens zin in. Ze verliezen vaak interesse in de dingen om zich heen en kunnen niet echt meer genieten. Men spreekt van een depressie als de gevoelens van neerslachtigheid minstens twee weken duren. Hierbij hoort ook een gebrek aan motivatie.
Onder de noemer sociale media worden onder andere weblogs, microblogs (bijvoorbeeld Twitter), social bookmarking, videosites (bijvoorbeeld YouTube, Vimeo en TikTok), fora, op samenwerking gebaseerde projecten als Wikipedia, en sociale netwerken als Facebook en Google+ geschaard.
Over het algemeen worden de sociale media het meest gebruikt in de Scandinavische landen. In Nederland zijn beide netwerken net iets populairder dan gemiddeld. Hieronder zie je de verschillen in gebruik van Instagram en Facebook per land.
Al twee jaar op rij is TikTok met ruime afstand het snelst groeiende social media platform. In 2022 ligt het aantal TikTok-gebruikers maar liefst 75% hoger dan een jaar eerder. Naast TikTok maakte ook Instagram een enorme groei door. Van de grote platformen wint Instagram nog het snelst aan populariteit.
Met 37 procent noemen ouders YouTube het vaakst als favoriete medium van hun kind. Op de tweede en derde plaats staan TikTok (16 procent) en gamen (15 procent). Met circa 2 procent zijn boeken weinig populair onder 7- tot 12-jarigen.
In de puberteit is contact met leeftijdgenoten heel erg belangrijk. Sociale media zijn dan ook populair bij jongeren. Als ze geen internet hebben om contact te kunnen maken met hun vrienden, kunnen ze zich heel eenzaam voelen. Online contact is een aanvulling op offline contact.
Leren sturen, kijken hoe het verkeer beweegt, leren parkeren… Dit zijn allemaal vaardigheden die overeenkomen met social media. Het leren aanmaken van een account, een profiel goed vullen en bijhouden, zien hoe communicatiestromen lopen en patronen herkennen en vervolgens daarop reageren.
Zo groeien kinderen op met media
Kinderen leren de wereld stap voor stap kennen, en dat doen ze hand in hand met media. Hoe ouder ze worden, hoe minder ze daarbij rekenen op de hulp van volwassenen. Ontdek in onze mediagroeilijn wat ze op elke leeftijd al zelf kunnen, en waar er nog begeleiding nodig is.
Wetenschappelijk is het bestaan van een sociale media verslaving nog niet bewezen. Officieel is het dus ook nog geen verslaving. Echter in de praktijk zien we steeds vaker dat mensen in de problemen komen doordat ze te veel en te vaak sociale media gebruiken.