Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen. Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Lithium is een doeltreffend geneesmiddel voor de behandeling van patiënten met een bipolaire (manisch-depressieve) stoornis. Het is echter een middel met veel, potentieel ernstige bijwerkingen en een smalle therapeutische breedte.
Dit medicijn werkt pas na een paar maanden. Bij depressie merkt u binnen 3 tot 4 weken dat de behandeling werkt. U gebruikt lithium meestal meerdere jaren. Als u te vroeg stopt, kunt u weer last krijgen van manie of depressie.
Lithium is een natuurlijke stof die oplosbaar is in water
Lithium wordt in ertsmijnen gewonnen als zout, lithium is de werkzame stof. Sinds 1960 wordt het toegepast bij behandelen en voorkomen van manieën. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt voor depressies. Lithium wordt ingezet als ondersteuning naast antidepressiva.
Na inname verspreidt lithium zich door het hele lichaam. Het speelt in de hersenen een rol in de prikkeloverdracht tussen zenuwuiteinden, die verstoord is bij manische en depressieve verschijnselen. Ook helpt het voorkomen dat deze ontregeling opnieuw optreedt. Lithium heeft daarnaast invloed op diverse andere organen.
Sommige lithiumgebruikers komen wel iets in gewicht aan. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Denk er in elk geval aan dat de schildklier wordt gecontroleerd. Een te langzaam werkende schildklier, wat nogal eens voorkomt bij het gebruik van lithium, kan zorgen voor gewichtstoename.
Ook voor het bepalen van de bloedspiegel is het gemakkelijker als de dagelijkse dosis 's avonds in één keer wordt ingenomen, omdat het bloed hiervoor 12 uur na de laatste inname moet worden afgenomen. Laboratoria nemen bij voorkeur 's morgens bloed af.
De levensverwachting van mensen die lijden aan een ernstige psychische stoornis, zoals schizofrenie, zware depressie of een bipolaire stoornis, is tien tot vijftien jaar korter dan gemiddeld, zo blijkt uit een Brits onderzoek. Zij sterven relatief vaak al op vroege leeftijd aan kanker of hartfalen.
Het is een zeer verslavend middel. En mensen denken dat ze niet meer zonder kunnen. Maar als je doorzet, dan lukt het.
Als lithium niet goed werkt of te veel bijwerkingen veroorzaakt, wordt vaak carbamazepine voorgeschreven. Dit middel heeft hetzelfde effect als lithium: het helpt tegen ernstige stemmingsschommelingen. De voornaamste bijwerkingen zijn: duizeligheid, sufheid, moeheid en misselijkheid.
Bovendien leidt langdurige lithiumbehandeling bij een deel van de patiënten tot nierschade met als mogelijke gevolgen een verminderd vermogen om urine te concentreren (nefrogene diabetes insipidus, NDI), de vorming van cystenieren en (heel zeldzaam) nierkanker. Een deel van de patiënten ontwikkelt nierfalen.
De meeste mensen hebben vaker en langer depressieve episodes dan manische episodes. Een manische episode duurt – zonder behandeling – gemiddeld twee maanden. Depressieve episodes gemiddeld twee tot vijf maanden (soms veel langer), en een gemengde episode duurt gemiddeld vijf tot twaalf maanden.
In Nederland gebruiken meer dan 30.000 mensen lithium, vooral bij een bipolaire stoornis. Het medicijn werkt goed maar kent ook risico's, zoals nierschade of vergiftigingsverschijnselen. Psychiater Rocco Hoekstra van de Rotterdamse Antes Groep: 'Wie goed is ingesteld, kan jaren klachtenvrij leven met lithium.
Een manie kan door allerlei factoren worden uitgelokt, maar het meest bekend is een gebrek aan slaap. Dat is vaak ook een eerste teken van manie: niet meer kunnen slapen omdat je hoofd niet stil wordt. Veel actiever worden dan bij je past is ook zo'n signaal, en niet stoppen met praten.
Een bipolaire stoornis is een ernstige psychische aandoening die niet vanzelf overgaat en voorkomt bij 1 tot 2 procent van de Nederlandse bevolking.
Een bipolaire stoornis is niet te genezen, maar met medicijnen en therapie worden de klachten verminderd. De extreme stemmingswisselingen van manie en depressie nemen af en worden soms zelfs voorkomen. Dat gebeurt door een combinatie van: medicijnen.
De bekendste stemmingsstabilisator is lithium (lees meer bij Ik gebruik lithium). Andere stemmingsstabilisatoren zijn carbamazepine, valproïnezuur, lamotrigine en topiramaat. Deze medicijnen zijn ook bekend als anti-epileptica: medicijnen tegen epilepsie.
Als lithium toch wordt afgebouwd, moet dat geleidelijk, bijvoorbeeld in een tempo van 200 mg minderen per maand. Je kunt ook na elke vermindering wat langer pauzeren om te bezien hoe dat voelt. Soms is een lagere dosis inderdaad beter, maar helemaal stoppen niet.
Op dit moment zijn er volgens Van Rossum drie effectieve middelen op de markt: Orlistat, Mysimba, en als laatste heb je het zusje van semaglutide: liraglutide. Vorig jaar zijn de laatste twee verschenen. Mysimba kost honderd euro per de maand en liraglutide kost 150 euro in de maand.
Het aantal mensen dat zogenaamde SSRI's, TCA's, MAO remmers, lithium en andere middelen gebruikt, stijgt behoorlijk. De nadelige gevolgen van het gebruik van anti-depressiva zijn aanzienlijk en het draagt meestal niet bij aan het verliezen van vetmassa.
Een lithiumspiegel van 0,4-0,6 mmol/l kan voldoende zijn, maar soms is 0,8 mmol/l pas effectief. De lithiumspiegel zal bij ouderen sneller stijgen bij uitdroging door transpiratie, braken, diarree of onvoldoende vochtinname postoperatief, maar ook door comedicatie van bijvoorbeeld diuretica met ace-remmers en nsaid's.