De Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) is bedoeld om bestuur en toezicht van verenigingen en stichtingen te verbeteren. Er zijn regels opgesteld over taken, bevoegdheden, verplichtingen en aansprakelijkheid.
De Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) is bedoeld om wanbestuur, onverantwoordelijk financieel beheer, misbruik van positie en andere ongewenste activiteiten binnen besturen te voorkomen. Per 1 juli 2021 geldt de WBTR. Alle verenigingen en stichtingen moeten dan aan de wet voldoen.
Wel schrijft de wet voor dat de statuten de wijze van benoeming en ontslag van bestuurders moeten bevatten. In veel statuten is opgenomen dat het bestuur zichzelf benoemt (coöptatie), dat de bestuurders zijn benoemd voor een periode van vier jaar en dat zij één- of tweemaal herbenoembaar zijn.
Per 1 juli 2021 gaat voor stichtingen, verenigingen en coöperaties dezelfde regeling gelden: een bestuurder of commissaris mag niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming indien hij/zij daarbij een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang van de rechtspersoon.
Een bestuurder kan een statutaire bestuurder zijn, die is dan benoemd in de statuten en heeft een speciale rol. Je kan ook bestuurder in naam zijn, zoals vaak bij een stichting, dan is er geen verschil tussen een bestuurder en een directeur.
Taken burgemeesters
De gemeenteraad bepaalt waar het bestuur zich op hoofdlijnen mee bezighoudt. En controleert het college van burgemeester en wethouders (college van B&W). De raad bestaat uit gekozen volksvertegenwoordigers. Het college van B&W bestuurt de gemeente; de burgemeester is voorzitter van het college.
Er is geen wettelijke bepaling over een maximale bestuurstermijn voor het bestuur van een vereniging. Dat betekent dat een secretaris in principe onbeperkt kan aanblijven.
Een informele vereniging ontstaat als het ware vanzelf, zonder dat er een notariële akte wordt verleden. Een dergelijke vereniging heeft geen volledige rechtsbevoegdheid. Zo kan deze vereniging nooit erfgenaam zijn. Ook kan zij bijvoorbeeld geen onroerende zaken verkrijgen.
Van een tegenstrijdig belang is sprake indien de bestuurder of toezichthouder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat in strijd is met het belang van de rechtspersoon (vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij of stichting).
Bij een vereniging zijn de leden de baas. De algemene vergadering bepaalt het beleid. De leden stellen een verenigingsbestuur aan. Diezelfde leden stellen dan ook de contributie vast en het beleid.
In een vereniging zijn de leden de baas. Het hoogste orgaan van de vereniging is de Algemene Ledenvergadering. De ALV neemt alle belangrijke besluiten: wie gaat er in het bestuur, wat is de begroting, welke regels hanteren we onder elkaar? De ALV vergadert ieder voorjaar en soms in het najaar.
Moet een vereniging een voorzitter, secretaris en penningmeester hebben? Ja, verenigingen moeten volgens de wet een voorzitter, secretaris en penningmeester hebben. Maar je kunt in de statuten wel anders bepalen. Bijvoorbeeld een andere of juist geen functieverdeling.
Wat is een Raad van Toezicht? De Raad van Toezicht (RvT) is een orgaan van een vereniging of stichting. De RvT houdt toezicht op het beleid en de gang van zaken van het bestuur. Daarnaast heeft de RvT een adviserende rol.
Er is sprake van onbehoorlijk bestuur als een bepaalde bestuurder handelt zoals geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zou hebben gehandeld. Dit kan leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid.
In principe worden verenigingen waarvoor geen bestuursleden meer staan ingeschreven in het Handelsregister na 1 jaar opgeheven (art. 2:19 en 2:19a BW). Je kan deze bestuursleden proberen te benaderen en vragen om een ALV bijeen te roepen (art. 2:41 lid 1).
Ondernemingen, waaronder verenigingen en stichtingen, zijn sinds september 2020 verplicht om eigenaren of personen die zeggenschap hebben in een zogeheten UBO-register in te schrijven. Dit is het gevolg van Europese regels.
De voordelen:
Personeel: het is mogelijk om met een vereniging personeel aan te nemen. Belasting: een vereniging zonder onderneming hoeft geen belasting af te dragen. Aansprakelijkheid: kies je voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid dan ben je niet volledig aansprakelijk met het privévermogen.
In de statuten kan van die bepaling worden afgeweken. Dat betekent dat, een penningmeester van een kleine vereniging tegelijkertijd ook voorzitter kan zijn, mits deze mogelijkheid in de statuten is opgenomen. De meest voorkomende combinatie van functies is overigens penningmeester en secretaris.
Het bestuur leidt en vertegenwoordigt de vereniging. De voorzitter, secretaris en penningmeester worden door de algemene ledenvergadering gekozen.
Hoe ontsla je een bestuurslid bij een vereniging? Je kan eerst proberen om het buiten de vergadering om te regelen. Lukt dat niet dan zal de Algemene vergadering de bestuurder moeten ontslaan. Het orgaan binnen de vereniging die de persoon heeft benoemd kan deze ook ontslaan.
Ja, een combinatie van voorzitter en andere bestuursfuncties is mogelijk. Dit moet dan wel in de statuten van de vereniging zijn opgenomen.
Een rechtspersoon, zoals een stichting, vereniging of besloten vennootschap, moet altijd een bestuur hebben. De wet bepaalt niet uit hoeveel bestuurders het bestuur maximaal moet of kan bestaan. Ook is niet verplicht dat het bestuur uit een even of oneven aantal bestuursleden moet bestaan.
De penningmeester is, als lid van het bestuur, samen met de andere bestuurders verantwoordelijk voor het reilen en zeilen binnen de vereniging. Daarnaast is een penningmeester de persoon binnen de vereniging die zich bezighoudt met de financiën. Alles wat met geld te maken heeft, gaat langs de penningmeester.