Volgens de officiële definitie is ongezond perfectionisme een obsessief verlangen om handelingen perfect uit te voeren. Bij ongezond perfectionisme probeer je altijd de hoogst mogelijke prestaties te behalen, waarbij het nooit perfect genoeg is.
Een te perfectionistische denkstijl is gericht op de hoge eisen die men stelt aan zichzelf of anderen en wordt vaak gekenmerkt door: Kritisch denken. Zwart-wit-denken. Stroef denken.
De betekenis van perfectionisme is “het streven naar perfectie”. Dit lijkt een duidelijke definitie. Het klinkt ook als een goede eigenschap om perfectionistisch te zijn. Je gaat altijd op zoek naar het hoogst haalbare en neemt met minder geen genoegen.
Positief perfectionisme, of gezond perfectionisme, is een mooie eigenschap waar je veel mee kunt bereiken. Je streeft naar het best mogelijke resultaat zonder de realiteit en relevantie uit het oog te verliezen of jezelf te overvragen.
Perfectionisme komt vooral voort uit angst en het kan je hele leven beheersen. In je onderbewuste ben je bang dat als iets niet goed genoeg is, jij niet goed genoeg bent. Het is de angst voor falen die je onzeker maakt. Als perfectionist wil je graag de controle houden.
Perfectionisme spiegelt je innerlijke onzekerheid. Meestal ben je dan veeleisend voor jezelf maar ook veeleisend voor anderen. Door die honger naar perfectie wat los te laten, ben je als vanzelf zachter voor jezelf en voor anderen.
Negatieve gevolgen van perfectionisme. Perfectionisme kan negatieve gevolgen hebben, met name voor de gezondheid. Door jezelf altijd maar te willen bewijzen, ervaar je stress. Perfectionisme maakt dat je te veel stress of chronische stress ervaart.
Mensen die perfectionistisch gedrag vertonen, leggen de lat voor zichzelf heel hoog. Ze willen geen fouten maken en willen dingen altijd zo perfect mogelijk doen. Altijd maar doorgaan en geen grenzen kunnen stellen. Je voelt je overal verantwoordelijk voor en drukt je eigen gevoel en wensen weg.
Je kunt niet tevreden zijn met het resultaat dat je op een bepaald moment hebt bereikt. Je blijft dan bijvoorbeeld maar doorgaan met je werk omdat het voor jou nog niet perfect is. Perfectionisme is dan echt een grote valkuil, die bijvoorbeeld uiteindelijk kan leiden tot burn-out.
Nadelen van perfectionisme
Zo kan deze eigenschap bijvoorbeeld leiden tot stress en angst. Perfectionisten leggen vaak veel druk op zichzelf om aan hun hoge normen te voldoen. Dit kan stressvol zijn en allerlei mentale klachten veroorzaken.
Helemaal perfectionisme afleren is onmogelijk
Ja, waarschijnlijk wel. Want dat doel nastreven zou óók weer een uiting van je perfectionisme zijn. Als het eenmaal in je aard zit, dan haal je dat niet zomaar weg. Maar het is wel van groot belang dat je ermee leert omgaan, want anders ligt een burn out op de loer.
Ongezond perfectionisme en psychische stoornissen
Dan stel je erg hoge eisen en verwachtingen aan jezelf. Deze eisen en verwachtingen kunnen zo hoog zijn dat je ze nooit helemaal waar kan maken. Dit kan leiden tot psychische problemen. Zo kan je depressieve gevoelens krijgen door een constant gevoel van falen.
Het is voor een deel aangeboren, een kwestie van karakter. Maar ook de sociale omgeving is van invloed. Als ouders er flink bovenop zitten – de zogenaamde helikopterouders – en hoge verwachtingen hebben, maakt dat de kans een stuk groter dat hun kind perfectionistische trekjes krijgt.
Een perfectionist is iemand die een extreme behoefte heeft om alles uitermate goed te doen. Ongetwijfeld ken je wel iemand in je omgeving die zo is of herken je het bij jezelf. Helaas wordt dit in onze samenleving aangemoedigd. Op de arbeidsmarkt is het een vereiste om succesvol te zijn.
Voor iedereen goed willen doen: sociaal perfectionisme.
Perfectionisme is de drang om iets zo te doen dat het volmaakt is, vaak uit angst voor negatieve reacties of oordelen van jezelf of anderen. Faalangst is de angst om te mislukken, je bent dan bang dat je geen goede prestatie zult kunnen leveren.
Niet helemaal. Deels kan dat zeker zo zijn, maar het is vooral vaak ook aangeleerd gedrag. En daarmee dus ook niet gewoon 'aangeboren'. Ik denk dat we daarom ook niet kunnen spreken van erfelijk (al kun je het wel meekrijgen van je ouders, daarover zo meer).
Dertig procent van de jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar ervaart problematische prestatiedruk. Ze voelen de druk vooral op school en in hun sociale leven. Dat blijkt uit een enquête van de Socialistische Mutualiteiten. Perfectionisme en “fear of missing out” zijn daarbij belangrijke factoren, zo blijkt.
Vaak wordt onzekerheid niet veroorzaakt door externe gebeurtenissen, maar voornamelijk door een negatief zelfbeeld en onrealistisch hoge verwachtingen. Deze hoge eisen kunnen een gevolg zijn van hoge verwachtingen door opvoeders tijdens je jeugd.
Oorzaken van faalangst
Ze kunnen er bijvoorbeeld van overtuigd zijn dat ze dom zijn, niet goed genoeg zijn, of bepaalde dingen niet kunnen. Daarnaast ontstaat faalangst vaak doordat kinderen een hoge druk ervaren om te presteren. Soms zien kinderen niet dat mensen in hun omgeving ook fouten maken.
Perfectionisme ≠ persoonlijkheid
“Perfectionisme is een persoonlijkheidskenmerk”, denken veel perfectionisten. Dat klopt niet. Deze 'obsessie' ontstaat tijdens de hechtingsgeschiedenis van mensen. Een patroon dat in de kindertijd vorm krijgt en vaak wordt doorgegeven van ouders op kinderen.