Als de zon, de aarde en de maan op een rechte lijn staan, is de waterberg extra hoog. De getijden zijn dan extremer. Het water komt gemiddeld hoger en dat noemen we springtij. Het komt in onze streken voor vlak na nieuwe maan en vlak na volle maan.
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2022. Het versnellen van de duurzame transitie in Nederland. Dat is de missie van Springtij. We willen mensen informeren, confronteren en inspireren om zelf in actie te komen en te kiezen voor verandering.
Twee keer per maand is het springtij
Zeven dagen na volle maan of nieuwe maan staan de zon en de maan haaks op elkaar. De krachten van de hemellichamen werken elkaar dan tegen. Dit noemen we doodtij: tijdens hoogwater stijgt het water niet zoveel, tijdens laagwater zakt het water niet zoveel.
Bij springtij is hoog water hoger en laag water lager, maar de tijd waarin dit gebeurt blijft hetzelfde. De stroming zal dus een stuk sterker zijn omdat deze meer verschil moet overbruggen in dezelfde tijd. Twee dagen na volle of nieuwe maan is het springtij. Het is dus twee keer per maand springtij.
Eb en vloed ontstaan onder invloed van de maan en de zon. Aan het einde van de ebperiode is de waterstand minimaal: dit heet 'laagwater' of 'laagtij'. Bij ondiep water kan de zeebodem tijdens laagwater droog komen te staan, waardoor de kuststrook, zoals bij een strand, breder kan worden.
De periode waarin het verschil tussen hoog en laag water het kleinst is, wordt doodtij genoemd. Hoog water is bij doodtij minder hoog dan gemiddeld en laag water minder laag dan gemiddeld. Doodtij treedt ongeveer eens in de 14 dagen op, ongeveer 48 uur na het eerste kwartier en na het laatste kwartier van de maan.
De wind kan het water langs de kust nog hoger opstuwen en wanneer het boven bepaalde hoogtes komt, is sprake van stormvloed. Valt de storm ook nog samen met springtij, dan komt het water nog hoger. Dit noemt men springvloed. Doodtij is het tegenovergestelde van springvloed.
Reacties. Het getij zoals het in Nederland wordt waargenomen wordt vooral veroorzaakt door de invloed van maan en zon op het water van de Zuidelijke IJszee, de enige plek op aarde waar de vloedgolf niet wordt gedempt door een landmassa. Daarom treedt springtij in Nederland 2 tot 2½ dag na volle maan op.
Als de zon en de maan als het ware in elkaar's verlengde staan ten opzichte van de aarde, dan bundelen zij hun krachten en trekken meer water aan. Dit noemen we springtij. Het niveau van het water is dan bij hoogwater hoger en bij laagwater lager. De maan en de zon kunnen elkaar ook tegenwerken.
Springtij is vooral gevaarlijk in combinatie met een langdurige noordwesterstorm. Dan wordt het water extra fel landinwaarts geblazen en is er gevaar voor watersnood, zoals bijvoorbeeld op 1 februari 1953.
Een ring van licht rond de zon of de maan noemt men een halo. Dit verschijnsel komt voor wanneer zon- of maanlicht wordt gebroken door ijskristallen. Dit verschijnsel wijst er dus op dat er hoge bewolking aanwezig is (cirruswolken).
Doordat de aarde in 24 uur één maal om haar as draait, is het per etmaal tweemaal hoog water en ook tweemaal laag water. De aarde draait als het ware onder de twee vloedbergen door. Doordat de maan in ongeveer een maand om de aarde draait, is de maan in dat ene etmaal ook een stukje opgeschoven.
De hele periode van rijzend water, dus meteen vanaf het moment van laagwater, heet vloed. Het tijdsverschil tussen het begin van de ene vloed en het begin van de daaropvolgende vloed is gemiddeld 12 uur en 25 minuten.
Het getij ontstaat door aantrekkingskracht van hemellichamen (zon en maan) zo ontstaat hoog en laag water, eb en vloed. De hoogte van het getij wordt gemeten naar N.A.P. Dit is een nulpunt afgeleid van het gemiddelde vloed-niveau van het IJ in de 17e eeuw in Amsterdam.
Springtij brengt mensen, die een verschil maken in de duurzame transitie, met elkaar in beweging. In een inspirerende omgeving worden hart en hoofd met elkaar verbonden. Zo ontstaan er nieuwe samenwerkingsverbanden, handelingsperspectieven en worden systeemveranderingen gecreëerd voor een duurzame toekomst.
Reacties. Door aantrekkingskracht van de maan op de aarde (en omgekeerd) wordt het water in de zee richting de maan getrokken. Door de draaing van de aarde & van de maan om de aarde krijg je 2 keer per dag een 'vloedgolf' langs.
De maan trekt met haar zwaartekracht het water naar zich toe. Als de Noordzee aan de kant van de maan staat, dan is het daar vloed. Ook aan precies de andere kant van de wereld is het dan vloed, door draaien van de aarde.
Springtij en Doodtij
Als de zon en de maan op een lijn staan (bij nieuwe maan en bij volle maan) hebben we te maken met een extra hoge vloedberg: Springtij. De kracht van de zon en de maan versterken elkaar. Als de zon en de maan haaks op elkaar staan, minimaliseren zij elkaars invloed en spreken we van doodtij.
De Maan staat om 22:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op een hoogte van 12.2° boven de zuidelijke horizon. Let op: tussen ongeveer 06:24 en 20:50 uur is het licht, en tussen 06:59 en 20:16 uur staat de Zon boven de horizon.
Volle maan
De aarde staat nu precies tussen de zon en de maan in. De maan cyclus is nu halverwege. Het zonlicht verlicht de helft van de maan die naar de aarde gekeerd staat en we zien vanaf de aarde de hele maanschijf verlicht.
Het getijde, tij of getij is de periodieke wisseling van de waterstand, en de daarmee samenhangende getijstroom, die op Aarde optreedt als gevolg van de zwaartekracht van de Maan en, in mindere mate, die van de Zon.
Bij Eerste Kwartier staat de maan rond zonsondergang al hoog aan de hemel en gaat hij rond middernacht onder; bij Laatste Kwartier komt de maan rond middernacht op en bevindt hij zich rond zonsopkomst hoog boven de horizon.
Eb en vloed worden hoofdzakelijk veroorzaakt door aantrekkingskracht van de maan. De zwaartekracht van de maan (en die van de zon in mindere mate) trekt aan de aarde, maar ook aan het water van de aarde. Hierdoor verplaatst het water naar de maankant van de aarde. Het is daar dan vloed.