Door stabiel warm herfstweer zit er nog relatief veel blad aan de bomen, meldt de website Nature Today maandag. Ook de bladverkleuring is dit jaar later. De natuurvorsers kwalificeren de herfst van 2019 op basis van gegevens uit De Natuurkalender en de GrowApp als zeer laat.
Bladeren van loofbomen bevatten chlorofyl. Dit chlorofyl zorgt ervoor dat planten van de lente tot en met de herfst met behulp van zonlicht koolstofdioxide en water kunnen omzetten naar allerlei complexe stoffen (zetmeel, suikers) en zuurstof. En deze stof zorgt ook voor de groene kleur van de bladeren.
Dat heeft alles te maken met afgelopen zomer, die bijzonder nat was. Wanneer bomen precies hun bladeren verliezen, hangt volgens natuurkundigen af van een aantal factoren: de boomsoort, de droogte, de daglengte, de lichtintensiteit en de temperatuur.
Een gemiddeld breedbladige blad in Centraal-Europa heeft ongeveer 30.000 bladeren.Een zeer oude eik kan tot 800.000 bladeren bevatten.
Valt de herfst vroeg in en vriest het al in september, dan vallen de meeste blaadjes al in oktober. Verloopt september warm met veel nazomerweer en is oktober ook niet koud, dan kan het zelfs tot december duren voor de blaadjes zijn gevallen.
Om te voorkomen dat bomen meer vocht verdampen dan dat ze opnemen uit de grond laten ze hun bladeren dus vallen. Vooral beuken voelen snel het effect van een droge zomer omdat ze een oppervlakkig wortelnetwerk hebben. Ook heel veel direct zonlicht kan hun bladeren en schors doen verbranden.
“Als de temperatuur daalt en de dagen korter worden, breekt de boom het chlorofyl af – het bladgroen – dat in de bladeren zit. Daardoor komen voedingsstoffen vrij die de boom opslaat in stam en wortelstelsel om die in het voorjaar te gebruiken om blaadjes te laten groeien,” zegt de boswachter.
Mega proporties zijn er niet alleen bij de bomen zelf maar ook bij de bladeren. Zo komt er in Nigeria, Congo en Gabon een palmachtige boomsoort genaamd Raphia regalis voor die bladeren heeft van wel meer dan 20m groot!
Wel honderd tot tweehonderd jaar! Hoe oud een boom precies kan worden, is afhankelijk van verschillende dingen. Zoals de boomsoort en de plek waar de boom staat. De oudste boom ter wereld is waarschijnlijk al meer dan 4.700 jaar oud en staat in Amerika.
Eén oude boom is nét zoveel waard als circa 100 jonge bomen. Deze meerwaarde neemt steeds sneller toe naarmate de boom ouder wordt. Een boom wordt in Nederland gemiddeld maar 35 jaar oud.
Lang bladhoudende bomen
Het bekendste voorbeeld van deze bomen zijn de beukenbomen. De bladeren van de groene beuk, rode beuk en de haagbeuk worden in de herfst bruin, maar vallen dan niet meteen van de boom. Ze houden hun blad de hele winter vast, tot in het voorjaar nieuwe bladeren aan de takken komen.
Traditioneel komt men dan al snel uit bij coniferen als groenblijvende bomen, maar er zijn meer mogelijkheden. Zo kunt u denken aan hulst, steeneik, Portugese laurier of verschillende rhododendrons.
Doordat de dagen korter worden en de hoeveelheid zonlicht wordt beperkt, weet een boom dat de herfst is ingetreden. De boom trekt de bladgroenkorrels uit de blaadjes terug de takken in.Hierdoor verliest het blad zijn kleur en ontstaan de bekende herfstkleuren.
Bomen hebben geen huid, maar een schors. Een schors vervult dezelfde functies als onze huid. Zo zou een boom uitdrogen zonder schors en zouden insecten zich te gemakkelijk een weg naar binnen kunnen eten/drinken.
Wist u dat een boom niet alleen kan groeien, maar ook krimpen? Dat zit zo: bomen krijgen stress van de warmte. Zeker tijdens een heel droge zomer neemt de waterreserve van een boom snel af en verliest hij meer water dan hij opneemt. Daardoor krimpt de diameter van de stam.
Boomgrens verschuift
In de Alpen ligt de boomgrens tussen de 1800 en 2200 meter, daarboven is het te koud. Bomen kunnen alleen overleven als tijdens het groeiseizoen de gemiddelde temperatuur minimaal 5 tot 7 graden bedraagt. Per graad opwarming komt deze thermische grens zo'n 150 tot 200 meter hoger te liggen.
Voedselgebrek, droogte of juist een hoge waterstand kan een boom fataal worden en uiteindelijk sterven bomen natuurlijk ook gewoon van ouderdom. Het verhaal van dood hout begint al als één tak van een boom sterft.
Grote bomen zijn bomen die vaak meer dan 20 jaar oud zijn en meestal al een hoogte bereikt hebben van wel 6 tot 8 meter. Boompje groot plantertje dood? Niet met een volwassen boom! “De beste tijd om een boom te planten is twintig jaar geleden.
Methuselah is een ruim 4800 jaar oude boom van de soort Pinus longaeva, die groeit in de White Mountains te Inyo County, in het oosten van de Amerikaanse staat Californië. Lang is deze boom beschouwd als de oudste nog levende boom ter wereld en de oudste niet-klonale levensvorm ter wereld.
Een kubieke meter mpingo, zoals de boom in Tanzania heet, levert tegenwoordig makkelijk 18.000 euro op. Volgens de CITES, de internationale conventie die de handel in bedreigde dieren en plantensoorten aan banden legt, is de grenadil bedreigd.
Maar hoe giftig kunnen bomen en hun vruchten eigenlijk zijn? Volgens het Guinness Book of World Records is de giftigste boom ter wereld de Hippomane mancinella, de manzanillaboom. De tot 15 meter hoge boom groeit in mangroves en langs zandige kusten in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied.
Deze kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) van 115,61 meter staat in een afgelegen deel van het Redwood National Park in het noordwesten van de Amerikaanse staat Californië. De boom, ontdekt in 2006, is vernoemd naar Hyperion, de Titaan uit de Griekse mythologie.
“Het hangt van je definitie van eeuwig af”, stelt de boomdeskundige. “Maar zelfs de meest regeneratieve en meest adaptieve boom zal niet bestand zijn tegen een te sterk veranderend klimaat of andere menselijke verstoring.”
Bomen zorgen voor zuurstof
Door fotosynthese zijn bomen de stofzuigers van onze planeet. Ze absorberen schadelijke verontreinigende stoffen en geven schone zuurstof af om te ademen. Een boom heeft het vermogen om schadelijke gassen zoals kooldioxide te verwijderen, waardoor de lucht die we inademen gezonder wordt.
Door klimaatverandering gaat al veel vruchtbare landbouwgrond verloren. Per minuut sterven er nu waarschijnlijk 11 personen door ernstige voedseltekorten. Het massaal planten van bomen op landbouwgrond kan er daarbovenop voor zorgen dat de wereldwijde voedselprijzen tegen 2050 met 80% stijgen.