Je darmen hebben namelijk ook een zenuwstelsel – het zogenaamde enterische zenuwstelsel. En dit maakt de darm enorm zelfstandig. Sommige zaken regelt hij dan ook gewoon zonder instructies van de hersenen, zoals het verteren van voedsel bijvoorbeeld. Daarom noemen we de darm ook wel het tweede brein.
Voor het aansturen van ons darmkanaal vertrouwt het menselijk lichaam op miljoenen met elkaar verbonden zenuwcellen, het zogenaamde 'enterische zenuwstelsel'. Dit neuronale netwerk, dat de darmwand bekleedt van mond tot anus, is zo omvangrijk dat sommigen het zelfs het 'tweede brein' zijn gaan noemen.
De darmen hebben een eigen zenuwstelsel, het enterisch zenuwstelsel, die met een zenuw verbonden is met de hersenen. Die zenuw is de meest directe verbinding tussen de darm en hersenen, en wordt daardoor gezien als één van de belangrijkste routes in de conversatie tussen darmbacteriën en het brein.
Darmen doen dus veel meer dan alleen eten verteren en omzetten in ontlasting. Ze vormen ook een zeer belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. En daarbij speelt de darmflora een onmisbare rol. Via de darmen komen heel veel stoffen het lichaam binnen, ook slechte bacteriën en virussen.
De emotionele en cognitieve centra in je hersenen staan in verbinding met je darmen. De communicatie tussen hersenen en darmen en vice versa wordt de hersen-darm as genoemd. Boodschappen van de darmen naar de hersenen. De darmen hebben een eigen zenuwstelsel, het entherische zenuwstelsel.
Stress en de buik
Dit zorgt voor een verhoogde hartslag, meer adrenaline en een sneller reactievermogen. Dit heeft wel als gevolg dat er minder bloed naar de darmen gaat. De darmfuncties worden hierdoor vertraagd. Dit kan leiden tot verschillende darmklachten, zoals maagpijn, verstopping en een opgeblazen buik.
Waarom? Omdat deze reactie een veel voorkomend onderdeel is van ons parasympathische en sympathische zenuwstelsel, dat onze hersenen met onze darmen verbindt. Doordat de zenuwen in ons spijsverteringskanaal sneller samentrekken als je nerveus bent, wordt de kans op een grote boodschap groter.
Waar worden darmen echt blij van? Vezels! Uit onderzoek blijkt dat slechts 10 procent van de Nederlanders dagelijks genoeg vezels binnenkrijgt. Toch zijn zowel de onoplosbare als de oplosbare vezels essentieel voor gezonde darmflora.
Serotonine speelt een sleutelrol
Een veranderde activiteit van serotonine kan daarom stoornissen veroorzaken zowel in de darm- als in de hersenfunctie. Dit verklaart ook het verband tussen psychische problemen (bijvoorbeeld depressie en paniekstoornis) en darmklachten.
Onverteerde voedselresten die in de dikke darm terechtkomen, worden door de darmflora bewerkt. Bij dit proces komen veel gassen vrij. Een heel klein deel van het gas is afkomstig van de bloedsomloop. Gas wordt vanuit het bloed afgegeven aan de darm en ook weer door de darm afgegeven aan het bloed.
Het maag-darmstelsel bestaat grotendeels uit glad spierweefsel. Door een trage passage van voedsel en vocht door de slokdarm, maag of darmen kan een vol gevoel ontstaan of buikpijn met diarree of obstipatie. Deze problemen kunnen sterk variëren in ernst.
Waarom stress diarree veroorzaakt
In geval van stress produceert je lichaam bepaalde hormonen. Deze hormonen kunnen leiden tot een verhoogde afscheiding van vocht en elektrolyten, alsook slijm in de darm. De opname van vocht en elektrolyten uit de darm in het lichaam wordt dan weer geremd.
Er zijn aanwijzingen dat probiotica kunnen helpen bij verstopping en bij sommige vormen van diarree. Maar er is (nog) geen bewijs dat het gebruik van probiotica nuttig is voor mensen die geen darmklachten hebben. Ook een gunstig effect op de weerstand is niet wetenschappelijk bewezen.
De darm-hersenen verbinding of nervus vagus
De belangrijkste en grootste zenuw in ons lichaam loopt van de hersenen naar de darmen en wordt de nervus vagus oftewel de 'darm-hersenen verbinding' genoemd.
Eet meer groente en fruit De oplosbare vezels in groente en fruit zijn een voedingsbron voor de goede bacteriën in de darm. Ze kunnen deze fermenteren en omzetten in goede stoffen. Vooral artisjok, banaan, ui, asperge, prei, aardpeer en schorseneer zijn rijk aan inuline, ook wel een prebioticum genoemd.
Gefermenteerde producten bevatten goede bacteriën die een gezonde darmflora stimuleren. Dit zijn onder andere zuurkool, augurken, (soja)yoghurt/-kwark en tempeh.
Te veel is nooit goed, het is beter om kleine hoeveelheden te eten van voedsel dat aangenaam is voor onze darmflora. En rode wijn, kaas, chocola, noten en zaden zorgen ervoor dat het voor de microben goed toeven is in onze darmen.
Even naar het toilet
Gastro-enterologen (maag-darm wetenschappers) vertellen in Live Science dat alles goed zit als je tussen de drie keer per dag en drie keer per week een grote boodschap doet.
Overwegend mild voor je darmen
Griekse yoghurt bevat gunstige bacteriën (probiotica) die bijdragen aan een gezonde balans in je darmflora (12,13,14). Op deze manier draagt de yoghurt bij aan gezonde darmen en daarmee aan een goede vertering. Griekse yoghurt kan nog op een andere manier goed zijn voor de darmen.
Er zijn veel verschillende manieren voor een darmreiniging. Denk aan een klysma, een hoge darmreiniging, colonhydrotherapie en laxeermiddelen. Vaak worden deze darmspoelingen gedaan om van bepaalde problemen met de stoelgang af te komen. Denk hierbij aan obstipatie, onrustige darmen of buikkrampen.
Lactose is een suiker dat in melkproducten voorkomt. Om lactose te verteren maken we in onze dunnen darmwand het enzym lactase aan. Maar als er geen of niet voldoende lactase aan wordt gemaakt, kunnen we lactose niet verteren en komt het rechtstreeks in de dikke darm terecht.
Verstopping. Dat kan komen doordat de tumor de ontlasting deels tegenhoudt. De ontlasting heeft hierdoor soms de vorm van een potlood (potloodontlasting). U kunt ook de ene dag last hebben van verstopping en de andere dag van diarree.
Vetdiarree is een vettige en dunne ontlasting. Bij vetdiarree zitten er meer vetten in de ontlasting dan normaal. Vaak blijft deze ontlasting drijven in de toiletpot en/of plakken aan de randen van de toiletpot. De ontlasting stinkt meer dan normaal en is wat licht gekleurd.