Onderzoekers van het Herseninstituut Nederland hebben het mysterie ontrafeld waarom slechte slapers de volgende ochtend vaak beroerd wakker worden en rusteloos blijven. Boosdoener: de REM-slaap, de fase waarin we hevig dromen en nare ervaringen verwerken.
Dat is deels te wijten aan je biologische klok. De biologische klok reguleert namelijk niet alleen je slaap, maar ook je immuunsysteem. Het immuunsysteem wordt geactiveerd bij ziekte, waarbij infectie-vechtende cellen een variatie aan chemicaliën loslaten die de infecties bestrijden.
Wat kan je doen tegen nachtmerries? Als je je nachtmerries wil stoppen of verminderen, doe je er goed aan om je nare droom te delen met anderen. Vertel over je droom en je zal zien dat het oplucht. Zo ga je met een gerust hart slapen en is de kans kleiner dat je opnieuw badend in het zweet wakker schrikt.
Een nachtmerrie ontstaat doordat de dromer vervelende dingen verwacht. Iemand kan bijvoorbeeld een negatieve emotie hebben als die gaat slapen, de emotie kan dan meegenomen worden in de dromen, daar wordt de negatieve emoties omgezet in negatieve gebeurtenissen.
Je onthoudt je dromen (beter) als je licht slaapt. Ook beleef je je droom sterker wanneer je tijdens je droom(slaap) wakker wordt gemaakt. In principe word je dus niet moe van of door je dromen.
Moe wakker door te weinig slaap
De meest voor de hand liggende oorzaak van moe wakker worden, is te weinig slaap. Hoeveel slaap we nodig hebben, verschilt per persoon. Sommige mensen worden al uitgerust wakker na zes uur slaap, terwijl anderen zich pas na tien uur slapen helemaal fit voelen.
Altijd moe wakker worden heeft vaak te maken met een gebrek aan kwalitatief goede slaap. Dat komt in veel gevallen door stress, waardoor het niet lukt om je voor het slapen gaan echt goed te ontspannen. Ruim daarom meer tijd voor ontspanning in, bijvoorbeeld in de vorm van yoga of meditatie.
Een nachtmerrie kan worden gezien als een signaal dat iets wil zeggen. Het komt vaak voor dat een nachtmerrie een terugkerende droom wordt: het signaal wordt dan als het ware steeds 'sterker' en wil gehoord worden. Vergelijk dit principe met een wekkeralarm dat steeds langer 'aanslaat'.
Wanneer je regelmatig droomt, ben je relatief lang in een diepe slaap. Dat is meestal een goed teken, omdat je daarmee minder kans hebt op een slaaptekort. Omdat je vooral droomt in je REM-slaap, zijn dromen een goede indicator van een gezonde nachtrust!
Als deze signalen de prefrontale cortex van de hersenen bereiken – en zich 'mengen' met ons geheugen' – ontstaat er een droom. Volgens deze theorie hebben dromen geen diepere betekenis en kunnen ze hoogstens een beeld geven van onze herinneringen.
Als je maar kort slaapt, heb je weinig tijd om te dromen en zul je waarschijnlijk minder onthouden. Een uitzondering is wanneer je gestrest bent, dat zorgt vaak voor een onrustige slaap met veel dromen. Wat je aandacht geeft, groeit. Vind je dromen niet interessant en denk je er weinig over na?
Iemand die aan nachtangst lijdt schrikt wakker, heeft een angstig gevoel en maakt een verwarde indruk. Soms gaat het plotseling wakker worden gepaard met een schreeuw. Meestal treden deze aanvallen op tijdens de diepe slaap, in de eerste helft van de nacht. Nachtangst komt meer voor bij kinderen dan bij volwassenen.
Depressief gevoel bij wakker worden of ochtenddepressie
Zij hebben een depressief gevoel bij wakker worden. Het is nog vroeg in de ochtend, er is nog geen leven op straat en misschien heb je wel de hele nacht gepiekerd. Uit bed komen kan als een enorme taak voelen. Dit kun je ook wel ochtenddepressie noemen.
Daarnaast een 'common sense' advies: wie depressief wakker wordt, moet opstaan, een korte douche nemen, een licht ontbijt eten en een uur (!) gaan wandelen of fietsen op een vaste en dus bekende route, maakt niet uit waar of waarheen, maar vooral dicht bij huis.
Wanneer je het druk hebt, kun je het soms mentaal niet meer overzien. Je hebt te veel ballen om in de lucht te houden. Hierdoor kun wakker worden met een gevoel van stress voor de rest van de dag. Hierdoor kun je op de vroege ochtend al de totale energie kwijt zijn om aan de dag te moeten beginnen.
Gemiddeld duurt die ongeveer 25 minuten, maar de variatie is erg groot: in de eerste slaapcyclus, dus aan het begin van de nacht, beslaat de remfase maar vijf tot tien minuten. Bij elke volgende cyclus dromen we langer. Aan het eind van de nacht kan een droom wel drie kwartier duren.
De meest waarschijnlijke verklaring voor je droom, is dat je bang bent dat je partner vreemdgaat. Het kan aangeven dat je je onzeker voelt over je relatie en bang bent dat je lief een 'betere' match zelf vinden. Mocht je je hierin inderdaad herkennen, dan is het niet gek dat je hier 's nachts van wakker ligt.
Deze droomtechniek heet 'lucide dromen'. Lucide dromen zijn dromen waarin je weet dat je aan het dromen bent. Dat betekent dat de dromen realistischer zijn waarin jij de controle hebt over je droom.
De hersengebieden die getriggerd worden door angst in een droom, zijn bij een confrontatie met een angstaanjagende situatie in het echt minder actief. En het hersengebied dat levensechte situaties beoordeelt, reageert dan ook sterker.
Tijdens het in slaap vallen hebben veel mensen regelmatig vreemde ervaringen. Ze zien, horen, voelen, ruiken dingen die er niet zijn. Veel voorkomend zijn het gevoel plotseling in een diepte te vallen en dan waker te schrikken of het gevoel te stikken. Dit noemen we hypnagoge ervaringen.
Twijfels, onzekerheden, ambities en onuitgesproken wensen: in je slaapt komt alles bovendrijven. Van naakt zijn tot verdwalen of seks met een vreemde: deze negen thema's passeren het vaakst de revue in dromenland, en dit is wat ze betekenen. Als jonge snaak raakte de Nederlander Bas Klinkhamer gefascineerd door dromen.
Je krijgt te weinig magnesium of te weinig ijzer binnen
Het mineraal magnesium en het sporenelement ijzer helpen om vermoeidheid en moeheid te verminderen. Een tekort aan magnesium kan leiden tot een uitgeput gevoel. Een ijzertekort kan bloedarmoede tot gevolg hebben. Het is daarom belangrijk om gevarieerd te eten.