Veel vogels zoeken tijdens het vliegen naar de opwaartse stromingen. Die ontstaan waar luchtlagen warm worden boven door zonnestralen opgewarmd terrein. De warme lucht stijgt op, we noemen dat thermiek. Ooievaars en veel andere vogels maken van die thermiek gebruik tijdens de trek.
Gieren, kraanvogels, ganzen en zwanen behoren tot de hoogste vliegers. Zo kunnen Indische ganzen tijdens hun trek over het Himalaya-gebergte in Azië hoogtes van soms zeven kilometer bereiken, terwijl een Rüppellsgier recordhouder is: ruim elf kilometer.
Volgens hem zijn vogels vernuftige beestjes, die genoeg trucs in huis hebben om harde windvlagen en slagregen te overleven. Omdat ze klein zijn, kunnen ze makkelijk ergens schuilen. Dat doen ze dan ook. Bijvoorbeeld in heggen of aan de windstille kant van een boom.
Schuilen voor de storm
Laag, in de luwte van groenblijvende naaldbomen en in dichte hagen en riet. Daar zijn ze beschermd tegen regen en wind. Daarbij geldt: hoe lager hoe warmer. Holenbroeders, zoals mezen, schuilen ook in holtes.
Bij een storm (windkracht negen) houden de meeste vogels zich schuil. In de lucht blijven is veel te gevaarlijk. Elke soort zoekt de beschutting die bij hem past. Zangvogels zoeken bijvoorbeeld een veilig plekje in een struik, heg of boom.
Vooral vogelsoorten die bekendstaan als monogaam en intelligent, zoals papegaaien en parkieten, hebben daar last van. Er ontbreekt wetenschappelijk bewijs dat vogels rouw ervaren. Gedrag dat mensen associëren met rouw zou ook andere oorzaken kunnen hebben.
Helaas nemen duiven die taak voor ze waar. Wat eten betreft mogen het vliegende ratten lijken, qua poepen zijn het vliegende honden. Omdat poep en plas bij duiven tegelijkertijd uit dezelfde opening komen, bombarderen ze je met een tweecomponentenproduct dat door elke hoed of jas bijt.
Vogels poepen en plassen tegelijkertijd. Ze hebben niet als mensen een aparte urineblaas. Ze lozen alles in 1 keer en dat doen ze via dezelfde uitgang. Vogels hebben een cloaca.
Ze vliegen gewoon door. Omdat de veren van vogels vettig zijn, deert water hen over het algemeen niet. De waterdruppels glijden direct van de veren af. Vogels vliegen daarom tijdens een regenbui gewoon door.
In de ogen van vogels zit de stof chryptochroom, die hen in staat stelt het magnetisch veld van de aarde te 'zien'. Daarnaast baseren trekvogels zich op bakens in het landschap, die vanuit de lucht heel duidelijk zijn: kustlijnen, rivieren, kanalen, en zelfs snelwegen.
Combineer dat met het razendsnel kunnen focussen en scherpstellen alsmede het vermogen van onze slechtvalk een prooi te kunnen zien op 3000 m afstand en vervolgens te pakken. Ze kunnen op 2 manieren kijken, te weten binoculair (met 2 ogen tegelijkertijd) en monoculair (elk oog afzonderlijk).
'Er komen constant indringers overvliegen en dan moeten die paren daarop reageren. Ze maken dan een hoop herrie om aan te geven dat het hún plek is en dat die andere ganzen moeten doorvliegen. Dat moet wel agressief overkomen en dus maakt het veel geluid', legt Majoor uit.
Het knipvlies houdt het oog schoon en vochtig. Net als bij mensen bestaat het netvlies van vogels uit staafjes en kegeltjes. Met de staafjes zien vogels licht en donker. Kegeltjes zorgen ervoor dat vogels kleuren waarnemen en een scherp beeld hebben.
Ieder najaar vliegen er grote groepen ganzen naar ons land om hier te overwinteren. Nederland is een belangrijke bestemming: overdag is er voldoende voedsel te vinden in de weilanden en akkers en 's nachts bieden onze wateren een veilige slaapplaats.
Omdat duiven niet kunnen poepen als ze vliegen, poepen ze alleen als zitten. Daar door raken dergelijke zitplekken al snel ernstig bevuild met uitwerpselen. Een duif produceert veertien kilo poep per jaar!
Ganzen poepen wel in de lucht. Als ze opschrikken krijg je een waar bombardement over je heen. '
In de winter produceert een rotgans ongeveer 165 keutels per dag. En in mei, wanneer er veel meer te grazen valt, tot wel 200 keutels. Dus: hoe vaak poept een vogel? Soms wel 150 tot 200 keer per dag.
De vogels hebben aan menig wetenschappelijk onderzoek deelgenomen en verrasten vriend en vijand. Onder meer door te laten zien dat ze een fabelachtig geheugen hebben. De dieren kunnen honderden beelden opslaan en zijn zelfs enkele jaren nadat ze de beelden voor het laatst zagen in staat om ze te herkennen.
“Vogels hebben een heel emotioneel repertoire: ze kunnen ook kwaad worden of enorm angstig zijn. Dat is voor ons soms wat moeilijk te zien, omdat ze geen echte gezichtsuitdrukkingen hebben, zoals wij primaten. Maar de emoties zijn er wel.
Grasparkieten zijn niet graag alleen – daarom is het beter om er twee te houden. In hun geboorteland Australië leven grasparkieten in een kleine of grote zwerm. Ze hebben een vaste partner, waarmee ze gewoonlijk hun hele leven lang samen blijven. Geef jouw parkiet een soortgenoot, zodat hij zich bij jou thuis voelt.
De meeste vogels slapen met hun kop naar achter gedraaid en onder de veren gestoken. Ze slapen vaak waar ze overdag ook zijn. Dat is op een tak verscholen tussen de bladeren, of zoals spechten, hangend aan een boomstam. Watervogels slapen meestal op het water, waar ze veilig zijn voor landroofdieren.
Kou kost vogels extra energie om warm te blijven. Ze beschikken over een uitstekende isolatielaag; dons geldt als een van de best isolerende materialen ter wereld en de buitenlaag van veren maakt dat vogels veel kunnen hebben. Maar de interne kachel moet wel blijven branden en daar is voedsel voor nodig.
Er was dan opstijgende wind waardoor de zeevogels even hun vleugels konden ontspannen. Op het land slaapt de vogel overigens een stuk langer: maar liefst 12 uur per dag. De resultaten komen niet uit de lucht vallen. Het werd al langer gesuggereerd dat vogels wel moesten slapen tijdens het vliegen.