Er is niet één reden waarom mensen zichzelf beschadigen. Voorbeelden van risicofactoren die mensen kwetsbaar kunnen maken voor zelfbeschadigend gedrag zijn: vroegkinderlijk trauma (kindermishandeling, welke vorm dan ook). Het ontbreken van steun in moeilijke levensfasen. Perfectionisme, impulsiviteit.
Automutilatie is het woord voor zelfbeschadiging of zelfverminking, zoals gebruikt in de geneeskunde in het algemeen en in de psychiatrie en de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap in het bijzonder.
Jezelf verwonden voelt voor sommige mensen fijn. Het werkt tijdelijk en daarom kan het ook verslavend zijn. Een andere reden waarom het verslavend werkt, is omdat je lichaam hormonen aanmaakt tegen de pijn: endorfine. Omdat je lichaam daaraan went, moet je jezelf steeds meer en vaker pijn doen.
Zelfverwonding wordt soms gezien als een manier van aandachttrekkerij maar dat is het zeker niet. Jongeren die zich zelf verwonden houden dit over het algemeen geheim, ze schamen zich er voor en zijn bang voor ontdekking omdat ze meestal op onbegrip stuiten.
Zelfbeschadiging is een manier om uiting te geven aan de boosheid, de pijn en en het verdriet. Het kan even de druk verlichten. het is niet zo dat iedereen die zichzelf pijn doet ook kampt met gedachten aan zelfmoord. Maar het kan wel.
Het betekent dat je verwondingen of letsel aan je eigen huid of lichaam toebrengt, zonder dat je daarbij de intentie hebt je leven te willen beëindigen. Vormen van zelfbeschadiging zijn snijden, krassen, krabben, branden, haren trekken, hoofdbonken, schadelijke stoffen innemen, of voorwerpen in het lichaam brengen.
Dit kan met behulp van psychotherapie. Afhankelijk van de oorzaak en ernst kunnen hiernaast verschillende medicijnen worden voorgeschreven, zoals antidepressiva (SSRI), antipsychotica en stemmingsstabilisatoren. Als patiënten geen pijn ervaren bij de zelfverwonding kan het medicijn naltrexon worden voorgeschreven.
Uitstellen. Je kunt ook met jezelf afspreken de zelfbeschadiging uit te stellen. Bijvoorbeeld: 'als ik drang voel ga ik eerste 15 of 30 minuten iets anders doen, als ik dan nog drang voel mag ik mezelf beschadigen'. Maak de tijd waarop je iets anders wilt doen steeds langer.
De term 'zelfbeschadiging' is de vertaling van het Engelse 'self-harm' en omvat alle gedragingen die verwondingen/letsel aan de eigen huid of het lichaam toebrengen. Zoals snijden, branden, krassen, krabben, haartrekken, hoofdbonken, voorwerpen in het lichaam brengen of schadelijke stoffen innemen.
Zelfverwondend gedrag zijn directe verwondingen van de huid en het lichaam, zoals zichzelf snijden, krabben en krassen. Andere vormen van opzettelijke zelfverwonding zijn het zichzelf toebrengen van brandwonden, met de vuisten en/of het hoofd hard tegen de muur bonken, of zichzelf in het gezicht slaan.
Gevolgen voor de cliënt
Iemand die zichzelf beschadigt kan zich bijvoorbeeld somber, boos of angstig voelen. Zelfbeschadiging heeft als functie dat die problemen naar de achtergrond verdwijnen. Iemand krijgt meer rust en minder chaos in het hoofd. Iemand kan ontspannen of iets of juist niets meer voelen.
Jezelf beschadigen wordt binnen de Islam over het algemeen beschouwd als 'haram', of verboden. Hieruit kun je concluderen dat jezelf snijden volgens Islam ook niet is toegestaan.
Zelfbeschadigend gedrag heeft gevolgen op de korte en lange termijn. Op de lange termijn nemen de negatieve gevoelens weer toe en volgt ook de confrontatie met de lichamelijke gevolgen en eventuele complicaties van de beschadiging.
Zelfverwonding of automutilatie is wanneer je jezelf opzettelijk pijn doet of letsels toebrengt, bijvoorbeeld door in je armen te krassen met een scherp voorwerp, met je vuist herhaaldelijk tegen de muur slaan, jezelf voor de kop slaan…
Zonder overleg overgaan tot actie of naasten inschakelen (m.u.v. levensbedreigende situatie). Het gedrag veroordelen en het stigma 'schreeuw om aandacht' versterken. Gesprekken voeren met als doel om van zelfbeschadigend gedrag of suïcidaal gedrag af te komen.
Volgens klinisch psycholoog Baetens is zelfbeschadiging besmettelijk en social media zorgt ervoor dat het besmettelijker dan ooit is.
Een van de belangrijkste stappen om te zetten als je wil leren omgaan met zelfbeschadiging, en ermee wil stoppen, is om iemand in vertrouwen te nemen en erover te praten. Dit zorgt ervoor dat je er niet alleen voor staat en dat je iemand hebt om op terug te vallen.
Jezelf snijden om maar wat te voelen. Of om even helemaal niets te voelen. Naar schatting doet 1 op de 6 jongeren het weleens.
Het kan een manier zijn om met spanning, stress, heftige emoties, woede of psychische pijn om te gaan. Vaak is het om zichzelf te bestraffen omdat ze zichzelf niet goed genoeg vinden. Het wordt ook gebruikt om meer controle te voelen over het eigen lichaam of de emoties.
Hierdoor is het erg moeilijk om te stoppen met automutilatie. Er zijn vele vormen van automutilatie, zoals snijden, krassen en branden van de huid, hoofdbonken of het uittrekken van haar. Automutilatie kan blijvende littekens veroorzaken. Ook krijg je last van gevoelens van waardeloosheid, schuld en zelfhaat.
Praat erover, zoek hulp. Je hoeft het niet alleen te doen. Als je nu hulp nodig hebt kan je bellen naar 0800-0113 of chatten met onze hulplijn. Deze is 24/7 open.
Om de zelfbeschadiging te stoppen, is het belangrijk dat je kind leert praten over zijn of haar problemen. Professionele hulp kan daarbij zeker helpen. Al voelt het soms als een drempel om hulp in te roepen.
Jezelf bijten als uiting van een te hoog opgelopen spanning. Spanning die zo onverdraaglijk is dat je er wanhopig van wordt. Misschien is het af en toe zo erg dat je wel eens aan de dood denkt.
Er is niet één reden waarom mensen zichzelf beschadigen. Iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal. Wanneer je jezelf beschadigt is dit een overlevingsstrategie. Je reageert spanningen en emoties dan af op je eigen lichaam.