Oculeren, of enten, is een techniek voor het vermeerderen van een plant waarbij je een deel van een plant neemt en dat bevestigt aan een andere. Bij rozen is het makkelijker om te vermeerderen met stekken, maar je kunt rozen ook enten.
Stekken methode 1
Duw de stekels weg over de onderste 10 cm van de tak. Knip de onderzijde van de tak een beetje schuin af ongeveer 0,5 cm onder een 'oog', de okselknop. Maak enkele ondiepe sneden met een mesje in de bast of schraap de bast van de tak weg over een lengte van circa 2 cm.
Bij het oculeren plaatst men een knop (het oog of schildje vandaar de naam oculeren) onder de bast van een onderstam. In het volgend jaar gaat de knop uitlopen en groeit uit tot een tak van het gewenste ras. De onderstam wordt T-vormig aangesneden en er wordt een schildje ingeschoven, tegen het cambium, en toegebonden.
Waarom bomen en planten enten? Je kunt planten enten zodat ze elkaars eigenschappen kunnen versterken. Bijvoorbeeld een sterke wilg, waarvan de onderstam heel veel voedingstoffen kan opnemen en deze door kan geven aan de gecultiveerde soort. Zo krijg je een nog mooiere plant.
Rozen stekken doe je altijd na de bloei, dus tussen eind augustus en begin september. Zoek een aantal rechte takjes aan de rozenstruik en verwijder de bottels. Knip deze takjes recht onder een 'oog' (dikker stukje waar een blad uit groeit) af. Verwijder de bladeren van de onderste helft van de stekken.
Als je rozen in je tuin houdt, dan kun je deze kostbare bloemen een extra boost geven door een stukje bananenschil ongeveer tien centimeter onder de grond, naast de rozenstruik te plaatsen. Door de in de schil aanwezige stof kalium, maak je je rozen weerbaarder tegen schade door insecten en door ziekten.
Rozen in kweekpotten kun je het hele jaar door planten, zelfs hartje zomer. Rozen met kale wortels kunnen van oktober tot en met april de grond in. Als een roos op de juiste plek staat, kan deze tientallen jaren oud worden.
Wat zijn wilde scheuten bij rozen? Wilde scheuten zijn takken die uit de wilde onderstam groeien. De meeste rozen zijn geënt op een wilde onderstam, zoals dat ook bij bijvoorbeeld fruitbomen gebeurt. Daardoor kan het voorkomen dat er op deze onderstam zelf ook blad en bloemen beginnen te groeien.
Waarom enten? De belangrijkste reden om te enten, is om een betere, sterkere heester te creëren. De onderstam en de ent versterken elkaars eigenschappen. Bovendien wordt het groeiproces versneld door het enten, waardoor de heester sneller groot is.
Het basisprincipe is bij de meeste rozen hetzelfde. Haal eerst de aarde tussen de takken weg en maak de grond weer glad. Dood hout en takken die naar binnen wijzen moeten helemaal worden weggesnoeid. Houd een aantal stevige takken over die goed verdeeld zijn en snoei ze tot op drie à vijf ogen vanaf de grond.
Oculatie of oogenten is een methode voor het vegetatief vermeerderen van planten, bijvoorbeeld rozen. Hierbij wordt het tamme oculatiehout op een wilde onderstam geplaatst. Bij het oculeren snijdt men van het tamme hout de ogen af en plaatst deze op de wilde planten.
Het chip-budden of oogenten is een methode van veredelen (enten), waarbij je slechts 1 enkel oog gebruikt. Het is enigszins te vergelijken met het oculeren (schildgriffelen). Het grote verschil is echter dat je er een (dik) stuk hout mee over plaatst.
In de snede wordt een plukje mos geplaatst, en eventueel kan er wat stekpoeder op de snede worden gestoven. Vervolgens wordt een plastic zak zonder bodem over de stengel geschoven, om de stengel dichtgebonden, en gevuld met vochtige potgrond of mos. De zak wordt aan de bovenkant dichtgemaakt.
In plaats van in een aardappel kun je je rozen ook gewoon stekken in water. Je kiest hiervoor een mooie roos uit en snijd de stengel schuin af of 10 centimeter. Snij alle ogen half weg zodat hier gemakkelijk wortels uit kunnen groeien.
Stappenplan rozen stekken
Knip de bloem van de roos schuin van de stengel af. Haal de bladeren van de stengel af. De onderkant van de stengel knip je schuin af, waarbij je de helft van het onderste oog wegsnijdt. Je houdt nu nog een stengel tussen de 15 en 25 cm over.
De meeste struikrozen worden 75-150 cm hoog, er zijn ook bodembedekkende rozen die laag blijven en botanische rozen die wel twee meter hoog kunnen worden. Rozenstruiken zijn mooi voor een perk, een plantvak, een border en zelfs voor een haag. Rozen zijn erg mooi te combineren met vaste planten en andere struiken.
Tijdstip enten: Enten is een kwestie van timing. In de beroepskwekerij doet het tijdstip er niet zo toe omdat de materialen dan gekoeld bewaard worden; als amateur ent je met de meeste kans van slagen, wanneer de onderstammen tot leven beginnen te komen (de knoppen beginnen te zwellen). Dat is meestal rond eind maart.
Het duurt ongeveer twee maanden voordat de ent begint te groeien, maar laat het draad of elastiek minstens een jaar zitten om er zeker van te zijn dat de ent goed vergroeit.
Planten kunnen vegetatief vermeerderd worden door entloten of enten. Hierbij wordt een deel van een plant (de ent) vastgemaakt op een deel van een andere plant (de onderstam). De techniek wordt vaak gebruikt ter "verbetering" ("veredeling") van de plant, bijvoorbeeld rozenknoppen op een wilde onderstam.
Als u een roos nooit snoeit en gewoon laat groeien, krijgt u steeds meer lange takken en steeds minder bloemen, die ook nog alleen aan de verste uitlopers zitten. Snoeien is dus essentieel, als u straks een compacte struik vol bloemen wilt. Doe het bovendien niet veel later of vroeger dan nu.
Een rozenstruik snoeien kun je het best in de maand maart doen. Later rozen snoeien kan ook, maar dan bloeien ze later in het seizoen. Vroeger snoeien is niet verstandig, omdat ze dan gevoeliger worden voor ziektes zoals sterroetdauw en meeldauw. Ook kunnen de jonge scheuten, uitlopers, kapot vriezen bij nachtvorst.
Rozen staan graag op een plek met wat wind, veel zon en goede voedingsrijke grond. Het liefst staat een roos niet in hele natte grond, maar de roos mag zeker ook niet te droog staan. Als de grond te droog is zal ze kleiner blijven. Gelukkig zijn het sterke planten die de meeste omstandigheden wel overleven.
Rozen houden van zon en ruimte.
Plant ze op een plek waar minimaal 5 tot 6 uur zon staat (of kies een soort die het ook in de halfschaduw doet) en waar niet eerder rozen hebben gestaan (rozenaaltjes!). Zet ze nooit dicht tegen een muur aan, daar is het te droog.
Geef planten met een lage PH-waarde een boost
Sommige bloemen met een lage PH-waarde zullen terug bloeien met een beetje azijn. Mix 100 ml witte azijn met 1 liter water, en giet dit op de aarde rond rozen, gardenia's, lavendel, bosbessen azalea's, rododendrons en hydrangeas.
Voor het bemesten van rozen is paarden- of koeienmest geschikt. Deze mestsoorten, en dan voornamelijk paardenmest, zitten vol met stikstof, fosfor, kalium en magnesium. Strooi deze mestsoorten nooit rechtstreeks na productie bij je rozen. Paarden- of koeienmest moet namelijk eerst minimaal 18 maanden composteren.