Hardeman: 'Als een cliënt zijn bed uit wil en over een bedhek probeert te klimmen, is er meer risico op een valpartij met ernstig letsel, dan wanneer de bedhekken omlaag staan. Daarnaast kunnen bedhekken de cliënt een opgesloten gevoel geven en de cliënt is volledig afhankelijk van de zorg om uit bed te komen.
In de Wet zorg en dwang staat dat er ernstig nadeel is als er (een grote kans is op) bijvoorbeeld verwonding of levensgevaar. Er is ook sprake van ernstig nadeel als uw familielid zichzelf verwaarloost of financieel in de problemen raakt. Of als hij agressie bij anderen oproept.
Dit zijn alle maatregelen die de patiënt en zijn omgeving beschermen. Er zijn veel verschillende manieren om een patiënt in zijn vrijheid te beperken. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een bedhek, een bewegingsmelder of een kussen met sensor die een alarm geeft als de patiënt opstaat.
De Wet zorg en dwang (Wzd) beschrijft de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychogeriatrische aandoeningen zoals dementie, die onvrijwillige zorg krijgen. Daarnaast regelt deze wet de onvrijwillige opname van deze mensen. De Wzd is er om de rechten van deze mensen te beschermen.
Maar uit onderzoek blijkt dat: Het vastbinden van cliënten juist valrisico verhoogt! Door het vastbinden worden spieren minder gebruikt en vermindert de balans, waardoor het valrisico groter wordt. Het verminderen van heupgordels niet leidt tot meer valpartijen met ernstig letsel.
Eén daarvan is het aantal vrijheidsbeperkende maatregelen. Daaronder vallen het geven van gedwongen medicatie, het gebruiken van een stoel waaruit je niet zelfstandig kunt opstaan of een band waarmee je in bed wordt vastgelegd. Maar ook: een laag-laag-bed, een valmat en een sensor.
Gewoonte. Volgens Hardeman trekken veel verzorgenden en verpleegkundigen de bedhekken uit gewoonte omhoog, als een cliënt in bed ligt. 'Dit komt deels door automatisme: het is ooit in de opleiding geleerd dat dit veilige zorg is, je ziet het collega's doen, en zo blijft deze manier van vrijheidsbeperking bestaan.
Een onrustband is een hulpmiddel dat vooral gebruikt wordt in zorgorganisaties zoals verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapte mensen. De band wordt gebruikt om te voorkomen dat ouderen of gehandicapten vallen of gaan rondlopen. Ook bij onrustig gedrag wordt de band toegepast.
Oorzaken van het vallen
Bij vallen kunnen meerdere factoren een rol spelen. Lichamelijk oorzaken zijn onder andere duizeligheid, bloedarmoede, artrose en zichtproblemen. Een val kan ook veroorzaakt worden door de omgeving, zoals natte vloeren, kleedjes of gebrek aan de juiste hulpmiddelen.
Als je naaste zich verzet tegen de zorg die zorgverleners geven, noem je dat onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen worden gegeven om 'ernstig nadeel' te voorkomen. Bijvoorbeeld bij verwaarlozing of omdat je naaste een gevaar is voor zichzelf of de omgeving.
Wat is onvrijwillige zorg? Onvrijwillige zorg is: zorg waarmee de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waarmee de vertegenwoordiger heeft ingestemd maar waartegen de cliënt zich verzet.
Bij een aanvraag voor opname stelt het CIZ vast of de persoon met dementie bezwaar heeft tegen opname. Dit gebeurt met een zogenoemde Wzd artikel 21-toets. Uit deze toets komen drie mogelijkheden: vrijwillige opname, geen bereidheid/geen verzet of gedwongen opname.
21) Hier gaat het om de zorgaanbieder die de cliënt zorg verleent, voor zover de cliënt al in een accommodatie verblijft. Het kan zijn dat de zorgaanbieder die de cliënt zorg verleent een ziekenhuis of huisarts is. In dat geval is het ziekenhuis of de huisarts bevoegd een aanvraag te doen.
Medewerkers in de ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en de thuiszorg passen vrijwel dagelijks maatregelen toe die de vrijheid van hun cliënten beperken. Denk aan het gecamoufleerd toe- dienen van medicijnen of het met Zweedse banden voorkomen dat cliënten uit bed vallen.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gebruikt een brede definitie: vrijheidsbeperking omvat alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken. Het gaat dus om: fysieke maatregelen (afzondering, onrustbanden, verpleegdekens, tafelbladen) medicatie die het gedrag beïnvloedt.
Iemand die een gevaar voor zichzelf of zijn omgeving vormt door een geestelijke stoornis kan tegen zijn of haar zin in worden behandeld. De verplichte behandeling kan een gedwongen opname zijn, maar dat hoeft niet. Iemand kan ook verplicht worden om regelmatig naar een instelling terug te komen.
Het toepassen van onvrijwillige zorg wordt door de wetgever niet beschouwd als een voorbehouden handeling. Dit betekent dat onvrijwillige zorg in beginsel door iedereen mag worden toegepast zonder aanvullende voorwaarden.
Het uitgangspunt van de Wet zorg en dwang is 'Nee, tenzij'. Dat wil zeggen dat onvrijwillige zorg, zoals het in deze wet heet, in principe níet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van 'ernstig nadeel' (zie hieronder). Onvrijwillige zorg is een allerlaatste optie.
De meeste ouderen (bijna de helft) vallen in en om het huis. Het grootste aantal valpartijen vindt plaats in de badkamer, waar de oudere uitglijdt of struikelt. Ook uit bed en van de trap vallen komt veel voor, vooral onder tachtigplussers. Er kunnen verschillende oorzaken zijn dat ouderen vallen.
De meeste valincidenten gebeuren in de slaapkamer, gevolgd door de woonkamer.
Bratex schoudertuig verstelbaar
Onrust/fixatie schouderband. Het schoudertuigje is geschikt voor “ heuploze” patiënten. Doormiddel van het schoudertuigje kan de patient zich niet meer zo uit de onrustband naar boven wringen. De bratex fixatieband is CE genormeerd.
Stap 1: In stap 1 wordt eerst wordt door de zorgverantwoordelijke en de deskundige uit een andere discipline, overwogen of het toepassen van de onvrijwillige zorg in verhouding staat tot het verwachte ernstig nadeel dat zou ontstaan, bij het niet toepassen van de onvrijwillige zorg.